ΜΑΣ ΑΠΕΙΛΕΙ ΟΝΤΩΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ; ΡΩΤΗΣΑΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΣΩΠΟ

— Όλοι αναρωτιούνται αυτή την περίοδο αν ζούμε μέρες 2008, με την απειλή μιας νέας οικονομικής κρίσης. Η αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές δεν δημιουργεί πολλούς προβληματισμούς;

Το 2008 (με τη χρηματοοικονομική αναταραχή να έχει ξεκινήσει το 2007 στις ΗΠΑ) είχε ορισμένα ειδικά χαρακτηριστικά που ευθύνονταν για την έκταση που πήρε η κρίση. Το πρώτο ήταν ιδεολογικό: η κυβέρνηση Μπους με τον Πόλσον φλέρταραν για μεγάλο χρονικό διάστημα με την επικίνδυνη ιδεοληψία «ας αφήσουμε την αγορά να εκκαθαρίσει την κατάσταση». Έκαναν έναν χρόνο περίπου να αντιδράσουν αποφασιστικά (Νοέμβριος 2008). Το δεύτερο ήταν πραγματικό αλλά όχι άμεσα ορατό: υπήρχαν παντού «διαστημικά» χρηματοοικονομικά προϊόντα σε όλους τους ισολογισμούς, με απίστευτα στοιχήματα σε απίθανες μεταβλητές, που συνέθεταν περίπλοκα χρηματοοικονομικά εργαλεία. Το τρίτο ήταν ότι η προηγούμενη σημαντική χρηματοοικονομική κρίση ήταν το 1997 στην Ασία, άρα η οικονομική πολιτική δεν είχε πρόσφατες μνήμες.

Εξάλλου, τα ρυθμιστικά εποπτικά πλαίσια ελέγχου επάρκειας των κεφαλαίων ήταν μόνο αυτά της Βασιλείας ΙΙ (2004), που δεν κάλυπταν μια σειρά από ζωτικά ζητήματα ελέγχου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Μετά την κρίση του 2008 στις ΗΠΑ, οργανώθηκε το νομοθετικό πλαίσιο (νόμος Dodd-Frank) ελέγχου της τραπεζικής επάρκειας και στην Ευρώπη δημιουργήθηκαν υποδομές της ενιαίας τραπεζικής αγοράς (Single Supervisory Mechanism κ.λπ.) και τα τραπεζικά stress tests, τα οποία ελέγχουν τακτικά την τραπεζική κεφαλαιακή επάρκεια στην Ευρωζώνη.

Τώρα τα αίτια της κρίσης έχουν ένα κοινό υπόβαθρο, που είναι η άνοδος των επιτοκίων, άρα η αξία των τραπεζικών χαρτοφυλακίων (επενδύσεις σε ομόλογα) μειώνεται, αλλά παρ’ όλα αυτά η εξέλιξη είναι στα όρια της πρόβλεψης, αφού οι αυξήσεις δεν είναι πολύ μεγάλες ούτε αιφνιδιαστικές. Η σημερινή, εξάλλου, κρίση έχει δύο διαφορετικές πηγές: την κρίση στις αμερικανικές περιφερειακές τράπεζες (κάτω από 250 δισ. δολάρια ενεργητικό) και την κρίση στην Credit Suisse.

Και οι δύο έχουν ένα κοινό στοιχείο: την προβληματική τραπεζική διοίκηση που στις ΗΠΑ υποβοηθήθηκε από την απορρύθμιση του Τραμπ (2018) και στην Ελβετία από τη διστακτικότητα των ελβετικών αρχών να αντιμετωπίσουν τη μακροχρόνια έλλειψη συμμόρφωσης της Credit Suisse. Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, αφού εκδηλώθηκε το πρόβλημα, οι αρχές αντέδρασαν πολύ γρήγορα, έχοντας λύσει με αποτελεσματικό τρόπο το μεγάλο ζήτημα της ρυθμιστικής παρέμβασης του κράτους.

Και σήμερα υπάρχουν ζητήματα που, εάν έλθουν στην επιφάνεια, επειδή έχει πληγεί η εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα. Όμως η ταχύτατη αντίδραση των αρχών στις ΗΠΑ, στην Ελβετία και στην Ε.Ε. έχει θέσει, προς το παρόν, την κρίση εμπιστοσύνης υπό έλεγχο.

— Όσον αφορά τη χώρα μας και το κεφάλαιο των ζημιών από τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, υπάρχει κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί;

Τα «κόκκινα» δάνεια στις ελληνικές τράπεζες από το 2021 και μετά έχουν μειωθεί με έναν τρόπο που στο μέλλον θα αποτελέσει δείγμα «ηράκλειας» εξυγίανσης ενός τραπεζικού συστήματος μετά από μια μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση. Από τα 100 δισ. ευρώ που είναι, τα 14 δισ. ανήκουν σε τράπεζες και τα 86 δισ. σε funds. Εξάλλου τα 42 δισ. είναι οφειλές επιχειρήσεων, τα 42 δισ. είναι οφειλές νοικοκυριών και τα υπόλοιπα ελεύθερων επαγγελματιών.

— Θα αυξηθούν τα «κόκκινα» δάνεια με την άνοδο των επιτοκίων;

Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει αύξησή τους, αλλά σε περιορισμένο βαθμό. Από τον μηχανισμό της έκδοσης βεβαίωσης «ευάλωτων δανειοληπτών» μαθαίνουμε ότι μέχρι τώρα έχουν γίνει περίπου 25.000 αναζητήσεις για έκδοση παρόμοιας βεβαίωσης.

Δεν γνωρίζουμε εάν όλοι είναι πράγματι «ευάλωτοι δανειολήπτες», αλλά με έναν μέσο όρο 100.000 ανά δάνειο, η μέγιστη οροφή νέων «κόκκινων» δανείων θα μπορούσε να είναι τα 2,5 δισ. ευρώ. Είναι ένα αξιόλογο θέμα για τα νοικοκυριά που πλήττονται, αλλά δεν έχει πάρει διαστάσεις που να απειλούν την οικονομία. Συμπερασματικά, διερχόμαστε μια περίοδο χρηματοπιστωτικής αναταραχής που θέλει ιδιαίτερη προσοχή.

Πηγή: lifo.gr