ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ, ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

Τρεις μέρες πέρασαν που σημαδεύτηκαν από σημαντικές συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας της Δύσης (ο Μπάιντεν στην Ευρώπη, το G7, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ). Ομως, ενώ συζητήθηκαν όλα τα σημαντικά ζητήματα, οι αποφάσεις ήταν περιορισμένες και παραπέμπουν στο μέλλον. Ο λόγος είναι απλός: όλα εξαρτώνται από τις εξελίξεις στο έδαφος στον πόλεμο της Ουκρανίας. Οι Ρώσοι ανακοίνωσαν τη δεύτερη φάση του πολέμου, όπου φαίνεται να είναι η εξασφάλιση του ελέγχου του νοτιοανατολικού τομέα της χώρας.

Μέχρι τώρα, στην ανθρώπινη ιστορία, οι μεγάλες κρίσεις που προκύπτουν από ασύμμετρες απειλές (οι τελευταίες ήταν η κρίση του 2008 και ο Covid) έχουν μια οξεία φάση αβεβαιότητας που διαρκεί τρεις με τέσσερις μήνες και ο χρόνος αυτός φαίνεται να εξαντλείται. Στη συνέχεια η διαχείριση της κρίσης παίρνει πολύ περισσότερο διάστημα.

Εάν όμως η ουκρανική κρίση βρίσκεται σε μια φάση εξισορρόπησης, και από τις δύο πλευρές, η χρήση όπλων μαζικής καταστροφής έχει μάλλον αποφευχθεί, οι Ουκρανοί δεν υπέκυψαν, οι Ρώσοι έχουν κάνει αισθητή τη στρατιωτική παρουσία τους με συγκεκριμένη στόχευση, τότε αναμένουμε το διεθνές περιβάλλον να σταθεροποιηθεί ενσωματώνοντας τις αρνητικές συνέπειες της ουκρανικής κρίσης. Η παγκοσμιοποίηση και η διεθνής οικονομική συνεργασία υποχωρούν για μια μακρά περίοδο, δίνοντας τη θέση τους στην ενίσχυση των διμερών κυρίως σχέσεων και στις εθνικές πολιτικές. Η παγκόσμια στρατιωτικοποίηση εντατικοποιείται απομυζώντας τα επίπεδα ευημερίας.

Η διαχείριση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής (επεκτάθηκε μέχρι το 2024 η «ασυλία» για τα ελληνικά ομόλογα) παίρνει τον δρόμο της (κατάληξη στους επόμενους μήνες) προσπαθώντας να απαντήσει στις στασιμοπληθωριστικές πιέσεις, με τις αποφάσεις κυρίως για τα επιτόκια να έρχονται αφού οι αγορές για τα στοιχεία ενεργητικού έχουν ήδη ληφθεί. Η Ευρώπη εξάλλου επέλεξε να μην εντατικοποιήσει (συγκρατημένες αποφάσεις) τις κυρώσεις διατηρώντας κάποιους δρόμους επικοινωνίας με τη Ρωσία εάν δημιουργηθεί περιβάλλον εξομάλυνσης.

Ο χώρος που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη κινητικότητα είναι της ενέργειας και τον Μάιο θα μάθουμε περισσότερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπάρχει το ζήτημα της απεξάρτησης από τις ρωσικές πηγές, όπου όμως οι εναλλακτικές πολιτικές είτε θέλουν χρόνο να αναπτυχθούν είτε απαιτούν υψηλό κόστος σε σύγκριση με την υπάρχουσα κατάσταση είτε είναι δύσκολο να συναποφασιστούν λόγω ανισομέρειας των επιπτώσεων. Σημασία έχει πάντως να είμαστε περισσότερο προετοιμασμένοι τον επόμενο χειμώνα (πλαφόν, task force προμηθειών). Η δυνατότητα προμήθειας των αμερικανικών LNG έχει κάποιο περιορισμένο ρόλο. Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας (Βενεζουέλα, Ιράν) προσκρούουν σε μείζονα διεθνή και πραγματικά (αδυναμίες προσφοράς) προβλήματα.

Ως αποτέλεσμα η κλιματική χειροτέρευση επιστρέφει, χάνοντας η ανθρωπότητα πολλά χρόνια από την προσπάθειά της να την αντιμετωπίσει.

Όπως βλέπουμε, η αρνητική συμβολή της ουκρανικής κρίσης μεγαλώνει: ανθρωπιστική κρίση, επισιτιστική κρίση στις αναπτυσσόμενες χώρες, απομείωση βιοτικού επιπέδου παντού, αποπαγκοσμιοποίηση παντού, στρατιωτικοποίηση των οικονομιών, κλιματική χειροτέρευση.

Δεν ενοχλεί, λοιπόν, εάν οι αποφάσεις της Δύσης και ιδιαίτερα της Ευρώπης είναι συγκρατημένες, αρκεί το πολιτικό προσωπικό και το προσωπικό των Βρυξελλών να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να οργανώσουν ουσιαστικές απαντήσεις για τα μείζονα ζητήματα πουδημιούργησε η ουκρανική κρίση. Τελικά η κρίση μπορεί να δημιουργήσει καινούργιους δρόμους για την ανθρωπότητα.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 28 Μαρτίου 2022