Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Όταν έγινε γνωστός ο χαρακτηρισμός αυτός για το σχέδιο του προϋπολογισμού του 2018 που κατατέθηκε, οι οπαδοί της συμπολίτευσης χάρηκαν γιατί πίστεψαν ότι θα είναι ο τελευταίος προϋπολογισμός της λιτότητας. Οι οπαδοί της αντιπολίτευσης χάρηκαν γιατί το ερμήνευσαν ως τον τελευταίο προϋπολογισμό της κυβέρνησης αυτής.

Ο Αναπλ. Υπουργός Οικονομικών εννοούσε ότι θα είναι ο τελευταίος προϋπολογισμός του Γ΄ Μνημονίου. Εάν όμως θα είναι ο τελευταίος μνημονιακός προϋπολογισμός θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο θα εξέλθουμε από το Γ΄ Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018. Γι’ αυτό υπάρχουν δύο εκδοχές: Η πρώτη εκδοχή περιλαμβάνει την τυπική υπογραφή ενός Δ΄ Μνημονίου ή ενός «πλαισίου συμφωνίας» που θα καλύπτει δημοσιονομικά τις συμφωνίες που έχουν γίνει αλλά θα παρέχει και υποχρεώσεις διαρθρωτικών υποχρεώσεων (IMF κ.τ.λ.). Η δεύτερη εκδοχή είναι μια «καθαρή» έξοδος στις αγορές για την ανανέωση των δανειακών μας υποχρεώσεων. Το τι είναι πιο πιθανόν να συμβεί ή τι θα συμβεί μεταξύ των δύο αυτών άκρων εξέλιξης είναι αντικείμενο ξεχωριστής ανάλυσης.

Επί της ουσίας πάντως ο παρόν προϋπολογισμός είναι ο πρώτος που υλοποιεί το πρόσφατο ψηφισμένο μεσοπρόθεσμο οικονομικό πρόγραμμα που περιέχει δεσμεύσεις μέχρι το 2022. Και είναι πολλά τα λεφτά που υποσχεθήκαμε να μαζέψουμε ξεκινώντας από το 2018. Σύμφωνα με το προσχέδιο (σελ. 25), τα καθαρά έσοδα θα αυξηθούν κατά 1, 197 εκατ. ευρώ (τα 53,2 δις ευρώ που είναι εκτίμηση του 2017 θα γίνουν 54,4 δις ευρώ). Οι δημόσιες δαπάνες θα μειωθούν κατά 0,39 δις ευρώ (τα 56,001 δις ευρώ που είναι το 2017 θα πρέπει να γίνουν 55,60 δις ευρώ). Συνεπώς εκτιμάται ότι θα αφαιρεθούν από την οικονομία 1,58 δις ευρώ. Συγχρόνως θα διοχετευτούν στην ικανοποίηση των δανειακών υποχρεώσεών μας ένα μεγάλο μέρος των 6,66 (3,5% ΑΕΠ) δις ευρώ (!) περίπου. Αυτά έχουμε δεσμευτεί να συγκεντρώσουμε ως συνολικό πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2018. Σημειώνουμε σ’ αυτό συμπεριλαμβάνονται και ορισμένα άλλα μεγέθη εκτός του πρωτογενούς αποτελέσματος του προϋπολογισμού.

Από όλα τα παραπάνω είναι αρκετά εμφανές ότι παρόλο που ο προϋπολογισμός του 2018 δεν έχει τα χαρακτηριστικά της θηριώδους προσαρμογής των πρώτων χρόνων της δημοσιονομικής επανισορρόπησης παραμένει ένας προϋπολογισμός που στηρίζεται στη φορολογία και δεν περιέχει στοιχεία αναστροφής της δημοσιονομικής πολιτικής. Ακόμα και εάν δοθεί το «μέρισμα του κοινωνικού πλεονάσματος» που όπως εκτιμάται θα μπορεί να κυμανθεί γύρω στα 800 εκατ. ευρώ πάλι θα διατηρηθεί ο περιοριστικός χαρακτήρας. Ένας σοβαρός λόγος για αυτό είναι η μετακύληση των φορολογικών υποχρεώσεων προηγούμενων ετών. Εάν δηλαδή οι φορολογούμενοι πληρώσουν εντός του 2018  2 με 2,5 δις ευρώ φόρους που προέρχονται από προηγούμενα χρόνια είναι σαν αν αυξάνουμε ισόποσα την φοροδοτική μας επιβάρυνση και τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία το 2018! Βεβαίως κάποια χρόνια παλαιότερα στην πραγματικότητα πληρώσαμε λιγότερους φόρους από ότι έλεγαν τα χαρτιά. Όμως αυτό δεν έχει καμία σημασία σήμερα. Γι’ αυτό εξάλλου ασκούνται μόνιμες υφεσιακές επιδράσεις από την δημοσιονομική πολιτική.

Έτσι όμως προετοιμάζεται το έδαφος για το 2019 στο οποίο έρχεται ένα μεγάλο κύμα, πραγματικό τσουνάμι, υφεσιακών μέτρων. Προφανώς βρισκόμαστε μπροστά στο γνωστό πολιτικό δημοσιονομικό κύκλο με το 2018 να είναι το καλύτερο έτος. Λες και ετοιμάζονται εκλογές στο τελευταίο τρίμηνο του 2018.

Όμως η οικονομική πραγματικότητα δε συμφωνεί πάντοτε με τους σχεδιασμούς. Ο προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει για το έτος αυτό 2,4% ρυθμό ανάπτυξης. Όμως το σχέδιο του προϋπολογισμού του 2017 που είχε κατατεθεί τον Νοέμβριο του 2016 προέβλεπε για το 2017 +2,7% (!). Σήμερα θα παλέψουμε για ένα ρυθμό μεγέθυνσης για το 2017 μεταξύ 1% και 1,7% (!) με περισσότερες πιθανότητες να κινηθούμε προς το χαμηλότερο άκρο παρά προς το υψηλότερο. Πώς τα καταφέραμε έτσι το 2017, παρόλο που φαίνεται ο τουρισμός βοήθησε και συνεχίζει να βοηθά σημαντικά; Για ένα πολύ απλό λόγο: Εκτός του ότι καθυστερήσαμε σε καταστροφικό βαθμό να κλείσουμε την β΄ αξιολόγηση (κανείς δεν κατάλαβε ακόμη το γιατί) οι επενδύσεις είναι ασθενείς! Είναι εύκολο να «πειράζεις» αυξητικά τον μελλοντικό ρυθμό μεγέθυνσης ελπίζοντας σε ποταμούς επενδύσεων (που δε θα ξέρεις πώς να τις απορροφήσεις) και άλλο να εμπνέεις εμπιστοσύνη ότι πράγματι σήμερα, αύριο και μεθαύριο δίνεις προοπτική στη χώρα σου, ελέγχεις το κυβερνόν κόμμα σου και καλωσορίζεις τους επενδυτές να δημιουργήσουν νέες και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας! Αυτό δεν υπάρχει ακόμη στην εικόνα και ο κίνδυνος της αστοχίας και για το 2018 είναι προφανής.

1η δημοσίευση: Εφημερίδα Real News (Έντυπη Έκδοση), Κυριακή, 08/10/2017