Ο ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΤΗΣ ΔΥΣΦΟΡΙΑΣ ΜΑΣ

Στον «Ριχάρδο Γ’» ο Σαίξπηρ βάζει τον πρωταγωνιστή του να δηλώνει στις δύο πρώτες γραμμές του έργου του ότι «τώρα είναι ο χειμώνας της δυσφορίας μας», κατ’ άλλες μεταφράσεις «δυσαρέσκειά μας» ή ακόμα και της «διχόνοιάς» μας υποδηλώνοντας ότι η Αγγλία εισερχόταν σε μία δύσκολη χρονική περίοδο.

Ανορθωθήκαμε από τη μνημονιακή λαίλαπα, την καταστροφική επέλαση του COVID, τον αιφνιδιασμό από την έκρηξη του ενεργειακού και του Ουκρανικού, αλλά ο πληθωρισμός είναι μία δύναμη που φθείρει τις αναπτυξιακές μας δυνατότητες. Τα εποχικά διορθωμένα εθνικολογιστικά στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο δείχνουν ότι έχουμε υποτιμήσει τη διαβρωτική δύναμή του.

Παρ’ όλη την εντυπωσιακή άνοδο των δημόσιων επιδοτήσεων προϊόντων που από 707 εκατ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2022 σκαρφάλωσαν στα 3,5 δισ. ευρώ το τρίτο τρίμηνο (τρέχουσες τιμές), η τελική καταναλωτική δαπάνη από 51,4 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο μειώθηκε σε 50,4 δισ. ευρώ το τρίτο τρίμηνο αφού οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας σε τρέχουσες τιμές έφθασαν το τρίτο τρίμηνο του 2022 στα 18,6 δισ. ευρώ, που είναι 6% υψηλοτέρα από το 2021, αλλά πάντως χαμηλότερα από τον πληθωρισμό. Προφανώς οι επιδοτήσεις δημιουργούν σημαντικά λειτουργικά πλεονάσματα. Οι επενδύσεις επίσης το τρίτο τρίμηνο έφθασαν τα 9,2 δισ. ευρώ, όσες περίπου το 2021, παρ’ όλο που για τα τρία τρίμηνα έφθασαν τα 27,8 δισ. ευρώ έναντι 23,6 το 2021, παρουσιάζοντας αύξηση 17,7% σώζοντας την παράσταση στην παραγωγή που διαβρώνεται από τις δαπάνες για εισαγωγές (καύσιμα κυρίως): το τρίτο τρίμηνο του 2022 οι εισαγωγές έφθασαν τα 31 δισ. ευρώ ενώ το 2021 ήταν 23,4 δισ. ευρώ, δηλαδή εμφάνισαν αύξηση κατά 33,6%! Είναι προφανές ότι οι παραγωγοί και οι διακινητές προϊόντων ενέργειας γίνονται πολύ πλουσιότεροι ενώ οι Έλληνες γίνονται φτωχότεροι.

Έτσι όμως ενώ αναμέναμε για το τρίτο τρίμηνο του 2022 έναν ρυθμό μεγέθυνσης γύρω στο 5,2%, αυτός (προσωρινά στοιχεία) προσγειώθηκε στο 2,8% επιβεβαιώνοντας τον χαρακτηριστικό τίτλο του σημειώματός μας, αν και το τρίτο τρίμηνο του έτους αναφέρεται στο φθινόπωρο. Πάλι βέβαια το αντίστοιχο μέγεθος για την ευρωζώνη ήταν 0,4%, πολύ χαμηλότερο της Ελλάδος.

Προαναγγέλλεται ένας δυσκολότερος χειμώνας από αυτόν που περιμέναμε. Εάν το τέταρτο τρίμηνο κινηθεί γύρω στο 3,7%, που είναι ο ρυθμός που περιμέναμε, τότε ο ρυθμός μεγέθυνσης για το 2022 θα ήταν 5,4%. Εάν όμως το τέταρτο τρίμηνο εμφανίσει μία παρόμοια απόκλιση με αυτήν που εμφάνισε το τρίτο τρίμηνο, και κυμανθεί γύρω στο 2%, τότε ο ρυθμός μεγέθυνσης θα προσγειωθεί γύρω στο 5% (βλέπε σχετικό σημείωμα στον ΟΤ).

Συμπερασματικά η μείωση του ρυθμού μεγέθυνσης το 2022, σε σύγκριση με τις προσδοκίες μας, οφείλεται στις χαμηλότερες καταναλωτικές δαπάνες και τις μειωτικές επιδράσεις από τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (οι αυξήσεις των τιμών μειώνουν την ανταγωνιστικότητά τους) παρ’ όλη την καλύτερη από την αναμενόμενη επίδοση των επενδύσεων. Το σημαντικό ερωτηματικό λοιπόν που δημιουργείται είναι ότι εφόσον ο χειμώνας στην οικονομία θα είναι βαρύτερος από αυτόν που περιμέναμε ποιες διορθωτικές παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 12 Δεκεμβρίου 2022