ΟΙ ΣΥΝΟΜΙΛΗΤΕΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ

Η χώρα βρίσκεται σε οικονομική εποπτεία. Μάλιστα η ενισχυμένη εποπτεία που ισχύει για την Ελλάδα αντλεί την ισχύ της από τον κανονισμό 473/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την παρακολούθηση και την εκτίμηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων των κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ.

Το ανώτατο όργανο άσκησης της εποπτείας είναι το Eurogroup, χωρίς τη συμμετοχή του  κράτους-μέλους που εξετάζεται.

Είχαμε επισημάνει σε επανειλημμένα ότι αυτό είναι ένα πλαίσιο πρωτόγνωρο και αρκετά ιδιόρρυθμο, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν παραπέμπει σε διαδικασίες ελεύθερης διοίκησης των οικονομικών που βρίσκονται υπό παρατήρηση. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, ισχύουν διαδικασίες επιτήρησης, υπάρχουν εμπειρογνώμονες, υπάρχουν διαπραγματεύσεις που εξελίσσονται.

Ωστόσο πρέπει να συμφωνήσουμε ότι το πλαίσιο άσκησής της είναι εξαιρετικά ασαφές, αφού δεν υπάρχει οδικός χάρτης παρακολούθησής της. Ο έλεγχος της τήρησης των δεσμεύσεων που έχουμε ήδη υπογράψει εντός τρίτου μνημονίου είναι η μοναδική στέρεα βάση αναφοράς τους.

Και οι μεταβολές που τόσο επιδιώκει η ελληνική πλευρά, όπως π.χ. οι αλλαγές στις προβλεπόμενες περικοπές στις συντάξεις ή στις 120 δόσεις ή στις αλλαγές στον Νόμο Κατσέλη;

Εάν διαβάσουμε προσεκτικά τον θεμελιώδη κανονισμό, τίποτα από αυτά δεν είναι δυνατό να μην μπορεί να  υλοποιηθεί, αφού εντέλει ο μοναδικός ακλόνητος δείκτης αναφοράς θα μπορούσε να είναι το ποσοστό του συμφωνηθέντος πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος.

Όμως μιλάμε για το ποσοστό του δημοσιονομικού πλεονάσματος τον επόμενο χρόνο. Πρόκειται για ένα μέγεθος που η διαμόρφωσή του υπόκειται σε μία σειρά από μελλοντολογικές εικασίες. Οι επιτεύξεις του παρελθόντος εξασφαλίζουν τις πραγματοποιήσεις στο μέλλον; Ακούγεται καταρχάς λογικό, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι το μέλλον και ακόμα πιο πολύ το άμεσο μέλλον μπορεί να υποστεί σοβαρές επιδράσεις, ιδίως όταν το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον έχει χειροτερεύσει.

Και η διαχρονική συνέπειά μας στις συμφωνίες μας; Τα περισσότερα από τα μέτρα που συζητάμε έχουν συμφωνηθεί μόλις πριν ενάμιση σχεδόν χρόνο, στηριζόμενοι σχεδόν στις ίδιες ακριβώς προβλέψεις που έχουμε και σήμερα. Ή τότε, λοιπόν, συμφωνήθηκε κάτι ανεδαφικό, έτσι για να κλείσουν μάτια  και στόματα, με επίγνωση ότι θα μπορούσε ν’ αλλάξει, είτε σήμερα έχουν αλλάξει ριζικά τα δημοσιονομικά δεδομένα. Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι το τελευταίο δεν συμβαίνει τουλάχιστον κατά τρόπο εμφανή.

Με άλλα λόγια, ο συνομιλητής μας για αυτά τα κρίσιμα θέματα πλέον είναι μια όχι αρκετά σαφής φιγούρα και η συζήτηση δεν έχει αρκετά διαφανείς κανόνες. Έτσι, ανοίγει η πόρτα να μπουν επιμέρους πολιτικές στις συζητήσεις  που ξεκινούν από τον ορθολογισμό έως τον λαϊκισμό –και όχι μόνο από την ελληνική πλευρά!

Απαιτείται, λοιπόν, μια σοβαρή αλλαγή πλεύσης στην τακτική της ελληνικής πλευράς, η οποία βρίσκεται ακόμα στην τροχιά του τρόπου διαπραγμάτευσης, όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Είναι πολύ δύσκολο να βάζουμε συνεχώς καινούρια προβλήματα, αφού δεν είναι σαφές ποιος και πώς θα τα λύσει! Μάλιστα μπορεί η οποιαδήποτε μειοψηφική φωνή στην Ευρωζώνη να τα μπλοκάρει με εύκολο τρόπο!

Έχω την αίσθηση ότι η ελληνική πλευρά μπορεί να υποβάλει στο πολιτικό επίπεδο της Ευρωζώνης ένα ή δύο πολύ μεγάλα θέματα προς αναθεώρηση (π.χ. τη μείωση του 3,5% του πρωτογενούς πλεονάσματος). Εκτιμώ όμως ότι είναι πολύ δύσκολο να λειτουργεί σα να έχει απέναντί της την Τρόικα. Ο συνδυασμός της αυξανόμενης υποσχεσιολογίας της αναπαλαιωμένης μεθοδολογίας αξιοποίησης των δημοσιονομικών πλεονασμάτων (επιδόματα, προσλήψεις, αναδρομικά) με το ασαφές πλαίσιο εποπτείας μπορεί να κάνουν τους συνομιλητές μας να σκεφτούν ότι για την Ελλάδα είναι προτιμότερες οι «δοκιμασμένες» διαδικασίες εποπτείας.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Πρώτο Θέμα, 11-11-2018