ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ

Η μεγάλη οικονομική κρίση του 2008 είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, με κυριότερο από αυτά τον χρηματοοικονομικό της χαρακτήρα. Παρόμοιες κρίσεις έχουν, συνήθως, δεκαετή ορίζοντα απομείωσης των επιπτώσεών τους (τέλος του 2018). Αυτό είναι αρκετά γνωστό εδώ και καιρό. Πράγματι, η τάση επανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας έχει αυτήν την προοπτική. Το παρατηρούμε στις ΗΠΑ, στην Ευρωζώνη, την Κίνα, την Ιαπωνία κ.τ.λ. Βλέπουμε τους OECD Leading Indicators να δείχνουν προς την κατεύθυνση αυτή.

Διάγραμμα 1. Βελτίωση των Leading Indicators του OECD.

Επίσης, ένα από τα βαριά προβλήματα της περιόδου ανάκαμψης, ο πληθωρισμός, φαίνεται ότι εγκαταλείπει τη σκηνή, δεδομένου ότι προσεγγίζει τα επιθυμητά επίπεδα του 2% για τις κυριότερες οικονομίες. Αυτό μας φέρνει σε περιοχές οικονομικής πολιτικής, που δε χαρακτηρίζονται πλέον από τα επίπεδα μηδενικών επιτοκίων (Zero Lower Bond), αφού και τα επιτόκια διέρχονται στην ανοδική πλευρά του κύκλου τους, με πρώτη οικονομία αυτή των ΗΠΑ, στην οποία αναμένουμε 2 ή 3 αυξήσεις (+0,75 μ.ο.) για το χρόνο αυτό.

Σημειωτέον ότι και η ανεργία στις ΗΠΑ, την Γερμανία και την Μεγάλη Βρετανία συμπιέζεται προς τα κάτω, προς τα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα.

Ουσιαστικά, δηλαδή, η παγκόσμια οικονομία δείχνει πραγματικά σημάδια ανάκαμψης. Όμως, αυτή η ανάκαμψη έρχεται στα πλαίσια λειτουργίας ενός οικονομικού συστήματος, το οποίο αναπτύχθηκε και ανακάμπτει υπό συνθήκες παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, με έντονη παραγωγική αναπροσαρμογή σε βασικούς τομείς (China effect). Ως αποτέλεσμα οι ανισότητες μεταξύ των χωρών, οι ανισότητες εντός των χωρών συνεχίζουν να αυξάνονται! Συγχρόνως, η κάθετη κοινωνική κινητικότητα (με άλλα λόγια οι ευκαιρίες στους νεότερους) έχει επιβραδυνθεί.

Όλες αυτές οι συνθήκες δημιουργούν συνθήκες παράτασης της πολιτικής αναταραχής στις ανεπτυγμένες οικονομίες, που πυροδοτεί με τη σειρά της τη δραστηριότητα λαϊκιστικών κινημάτων. Τα κινήματα αυτά έχουν, συνήθως, ένα μικτό μείγμα οικονομικής πολιτικής, με κύρια αιχμή τον προστατευτισμό και τις πολεμικές νομισματικές ιαχές.

Τελικά, διαμορφώνεται ένα περιβάλλον, το οποίο παρόλο που σε οικονομικούς όρους δείχνει σημάδια επανάκαμψης της οικονομικής υγείας του, διατηρεί τους δείκτες αβεβαιότητας σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ οι δείκτες κινδύνου είναι πολύ χαμηλοί.

Έτσι, όμως, δημιουργούνται σκιές για το μέλλον, αφού είναι προφανές, εντέλει, τα δύο αυτά μεγέθη θα πρέπει τελικά να συγκλίνουν.

Ας ελπίζουμε ότι θα συγκλίνουν προς την κατεύθυνση των δεικτών κινδύνου (μείωσης της αβεβαιότητας) και όχι προς την κατεύθυνση της αύξησης του κινδύνου (νέα κρίση).

_{1η Δημοσίευση: Κυριακάτικη «Ελευθερία του Τύπου», Κυρ. 19 Μαρ. 2017 (Αρ. Φύλλου: 01)}