ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να φθάσει στα ανώτατα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών ενώ αναμένεται ν’ αρχίσει να κάμπτεται στη συνέχεια. Ενώ τώρα ο παγκόσμιος πληθωρισμός κυμαίνεται γύρω στο 8,5% προς το τέλος του 2023 τον αναμένουμε γύρω στο 3,8%. Άρχισε να αυξάνεται από το 2022, υπό την πίεση του ανοίγματος των οικονομιών από τον Covid-19 αλλά η έκρηξη του ουκρανικού πολέμου επέτεινε και επιμήκυνε τις πληθωριστικές πιέσεις.

Εξετάζοντας τους παράγοντες που ασκούν ανοδικές πιέσεις στις παγκόσμιες τιμές ο σοβαρότερος από αυτούς παραμένει βέβαια να είναι οι διακοπές της τροφοδοσίας της Ευρώπης με αέριο. Αμέσως μετά είναι η πολύ σφιχτή αγορά εργασίας και ισοδύναμη με αυτήν είναι οι ακραίες καιρικές συνθήκες. Για να αντιληφθούμε την σημασία της κάθε μίας πηγής ξεχωριστά πρέπει να γνωρίζουμε ότι η επίδραση των ρωσικών περικοπών είναι έξι φορές πιο σοβαρή, λόγω ανόδου των τιμών, από ότι είναι η αγορά εργασίας ή τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ουσιαστικά δηλαδή ο πληθωρισμός είναι κατ’ εξοχήν φαινόμενο προσφοράς και μάλιστα προσφοράς ενεργειακών πόρων. Γι’ αυτό υπάρχει ισχυρότατη η άποψη ότι υπερβολικές αυξήσεις επιτοκίων θα έχουν υπαρκτή αλλά περιορισμένη επίδραση στη συγκράτηση του πληθωρισμού. Παρ’ όλα αυτά αναμένουμε μία γενική περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων κατά 2% περίπου η οποία αργά ή γρήγορα θα μειώσει την οικονομική δραστηριότητα. Αυτό ήδη φαίνεται στις τιμές του πετρελαίου και των προϊόντων που είναι πολύ καλοί προβλεπτές της μελλοντικής οικονομικής δραστηριότητας.

Εξετάζοντας τους παράγοντες που μπορεί να επιδράσουν στη μείωση του πληθωρισμού, μακράν ο σοβαρότερος παράγοντας είναι η προσγείωση της οικονομικής δραστηριότητας που έρχεται. Αμέσως μετά έρχεται η προοπτική της αύξησης της προσφοράς του ιρανικού πετρελαίου αλλά η έκβαση αυτή είναι αρκετά μακρινή.

Μία παλαιότερη, σχεδόν κλασική, ερευνητική εργασία, ανέλυσε τα μακρά κύματα της παγκόσμιας οικονομίας, 40-60 έτη, (τα λεγόμενα Kondratieff κύματα) ερευνώντας τη σχέση μεταξύ τιμών (πληθωρισμού) και πολέμων. Μελετώντας λοιπόν τα ευρήματα από παγκόσμιες συρράξεις (από ΗΠΑ και Μ. Βρετανία) από το 1750 μέχρι και τη δεκαετία του ’80 έχει διαπιστωθεί ότι οι μεγάλοι πόλεμοι εξελίσσονται με αυξημένο πληθωρισμό (συνήθως έχει προηγηθεί) και ο τερματισμός τους συμπίπτει με την κάθοδο των τιμών! Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που συμβαίνει αυτό με κυριότερο βέβαια την αποκατάσταση της διαταραχής του εμπορίου, τη μείωση της αβεβαιότητας κ.λπ.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι το πρώτο μέρος της πρόβλεψης επιβεβαιώθηκε από τον σημερινό πόλεμο στην Ουκρανία αφού ο πόλεμος εξερράγη και συνεχίζεται σε συνθήκες αύξησης των τιμών. Για να επιβεβαιωθεί όμως πλήρως η ερευνητική πρόβλεψη θα πρέπει να συμπέσει η απομείωση των πολεμικών πράξεων με την απομείωση των πληθωριστικών πιέσεων. Αυτό ακούγεται ως λογική αναμονή αλλά φαίνεται στον ορίζοντα η πολεμική αποκλιμάκωση; Πάντως το 22% των 220 αναλυτών που ρώτησε η Focus Economics εκτιμούν ότι προχωρούμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

Προς το παρόν εμείς βλέπουμε ότι όσο διαρκεί η πολεμική σύρραξη ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί για το υπόλοιπο και επόμενο έτος αν και όλες οι ενδείξεις δείχνουν σε χαμηλότερα επίπεδα, αλλά πάντως υψηλότερα του στόχου του 2% που έχουν συνήθως οι κεντρικές τράπεζες.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 19 Σεπτεμβρίου 2022