ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΘΑ ΑΝΑΚΥΨΟΥΝ – ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μιλώντας στα «ΝΕΑ» και ερωτηθείς αν μπορούν να ανακύψουν κίνδυνοι από τον παρεμβατικό ρόλο του κράτους ακόμα σε περιόδους μεγάλων κρίσεων, ο Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών τονίζει πως «ο COVID-19 είναι ενισχυτής (κοσμική ύφεση) και επιταχυντής (αποπαγκοσμιοποίηση) υπαρχουσών τάσεων και σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις game changer (τηλεργασία). Το βάθος της κρίσης δημιούργησε εξαιρετικές έκτακτες ανάγκες για παρέμβαση στην οικονομία με επιδημιολογικά, δημοσιονομικά και νομισματικά μέσα» και συμπληρώνει ότι «αυτό οδήγησε σε αύξηση του παρεμβατικού ρόλου του κράτους στην οικονομική και κοινωνική ζωή αλλά και τον φόβο ότι αυτή η αυξημένη παρέμβαση ήρθε για να μείνει». Υπογραμμίζει πως «είναι γεγονός ότι ορισμένες πλευρές της παρέμβασης αυτής θα διατηρηθούν και μετά την κρίση (διετία-τριετία) αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους θα αποσυρθεί εάν το επιδημιολογικό (ή άλλες μορφές κρίσης, π.χ. κλιματική αλλαγή αργότερα) δεν επιδεινωθούν κατακόρυφα και δεν προκύψουν “αλλαγές παραδείγματος” της κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης».

Σε ερώτηση αν τα μέτρα στήριξης μπορεί να δημιουργήσουν υπέρογκα χρέη και έναν νέο φαύλο κύκλο λιτότητας, ο κ. Πετράκης αναφέρει πως «είναι γεγονός ότι περνάμε σε μία εποχή πολύ μεγαλύτερων χρεών και είναι γεγονός ότι προς το παρόν επικρατούν ισχυρές αποπληθωριστικές τάσεις ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιδρά γρηγορότερα από την κρίση του 2010 αλλά όχι αρκετά γρήγορα για τις ανάγκες του βάθους της κρίσης του COVID-19». Προσθέτει πως «προς το παρόν (ένα-δύο χρόνια) πάντως κρίση χρέους στην Ευρωζώνη δεν προβλέπεται κυρίως λόγω της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ όμως ανακουφίζει και δεν θεραπεύει διαρθρωτικά και δημοσιονομικά προβλήματα. Έτσι σοβαρά σχετικά ζητήματα θα πρέπει να επιλυθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο άμεσο προσεχές μέλλον.

Ο κ. Πετράκης, σε ερώτηση σχετικά με τις απόψεις του Φρίντριχ Χάγεκ (ο κεντρικός σχεδιασμός είναι εγγενώς αντιδημοκρατικός), σχολιάζει πως «ο θεμελιωτής του οικονομικού φιλελευθερισμού σωστά το επισημαίνει αλλά πρέπει να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στις συνθήκες έκτακτης ανάγκης και την κανονικότητα. Το ότι τώρα εν μέσω κρίσης αναγκαστικά αυξάνεται η δραστηριότητα του δημόσιου τομέα (κατά +5%-+10% στην Ελλάδα, στοιχεία 2020) δεν νομίζω ότι είναι λογικό να μας οδηγεί να πιστεύουμε ότι ενεργοποιούνται οι φόβοι του Χάγιεκ. Εξάλλου η αντιμετώπιση της κρίσης έδειξε ότι η φύση του καθεστώτος πολύ μικρό ρόλο έπαιξε στην επιτυχή αντιμετώπισή της. Αυτό που έπαιξε ρόλο ήταν η εμπειρία (SARS για την Κίνα), η γνώση (επιδημιολόγοι) και η αποφασιστικότητα των πολιτικών ηγεσιών (με αρκετά παραδείγματα στον κόσμο συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας)».

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 16 Μαΐου, 2020