Σύμφωνα με τον ορισμό του ΟΗΕ, η Βιώσιμη Ανάπτυξη “ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών”.
Επομένως μπορούμε θέσουμε ως βιώσιμο καθετί του οποίου ο τρόπος διαχείρισης είναι τέτοιος, που οδηγεί σε έναν δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα πλανήτη, προβάλλοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα ώστε να θέσουμε τους στόχους, να ορίσουμε τις προϋποθέσεις και τις δράσεις, πετυχαίνοντας την ανάπτυξη για ένα βιώσιμο μέλλον.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις, οι κοινωνικές ωσμώσεις αλλά και η ραγδαία επιβάρυνση του κλίματος ανέδειξαν την ανάγκη να καθοριστούν νέα κριτήρια λειτουργίας μιας επιχείρησης, αλλά και οργανισμών ευρύτερα, δημόσιων και ιδιωτικών, γνωστά ως κριτήρια ESG. Οι βασικοί πυλώνες είναι τρεις: Περιβάλλον (Environment), Κοινωνία (Social) και Εταιρική Διακυβέρνηση (Governance). Η υιοθέτηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εταιρικής διακυβέρνησης κριτηρίων, τα οποία λαμβάνονται υπόψη σε επενδυτικές αποφάσεις που αφορούν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και η ανάγκη να τεθούν κανόνες και αρχές, όσον αφορά την υπεύθυνη και βιώσιμη επένδυση, έχει αναγνωριστεί αρκετά χρόνια πριν. Ωστόσο, απαιτήθηκε αρκετή προσπάθεια για να φτάσουμε στη σημερινή εποχή, όπου έχει γίνει αναγκαία και υποχρεωτική η υιοθέτηση αυτών των κριτηρίων με την εφαρμογή τυπικών μεθοδολογιών, Κανονισμών (Ευρωπαϊκός κανονισμός για την γνωστοποίηση βιώσιμων οικονομικών SFDR – Sustainable Finance Disclosure Regulation, Taxonomy – για την Ταξινομία της ΕΕ) χρησιμοποιώντας αναγνωρισμένα πρότυπα (GRI – Global Reporting Initiative, ESRS – European Sustainability Reporting Standards, SASB Standards) και οδηγίες (CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive).
Είναι απαραίτητη η ανάπτυξη ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, όπου καθοριστικό ρόλο θα κατέχει η κατανομή των θεμάτων υπό του European Green Deal, καθώς και οι διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ για τον στόχο της επίτευξης μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας έως το 2050. Με βάση αυτά εισήχθησαν τα τελευταία χρόνια στην ζωή μας οι έννοιες της βιώσιμης ανάπτυξης και της βιώσιμης χρηματοδότησης (Sustainable Finance).
Ο ορισμός και η ανάλυση του Sustainable Finance, όπως επίσης οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις που συνδέονται με τα κριτήρια ESG, έχουν άμεση επιρροή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα όσον αφορά την κατάλληλη διακυβέρνηση χρηματοοικονομικών και εταιρικών παραγόντων. Σε αυτό το πλαίσιο έχει δημιουργηθεί το οικοσύστημα των υπεύθυνων επενδύσεων που καθορίζεται από αυτούς τους παράγοντες, καθώς οι επενδυτές βρίσκονται στο επίκεντρο της χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας.
Βιώσιμη ανάπτυξη και Χρηματοδότηση
Το 2015, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε την Ατζέντα 2030 και θέσπισε 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (UN SDGs). Με πυξίδα αυτούς, οι χρηματοδοτικοί πόροι πρέπει να κατευθυνθούν την υγεία, την εκπαίδευση, την ισότητα, τις υποδομές, τη βιομηχανία, την καινοτομία, την παραγωγή, την καθαρή ενέργεια, την οικονομική ανάπτυξη, κ.ά. Το βασικότερο πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι η ανάπτυξη της οικονομίας με όρους που θα προσφέρουν ευημερία σε όλους τους ανθρώπους χωρίς διακρίσεις, πετυχαίνοντας την άριστη διαχείριση των φυσικών πόρων. Για την βιώσιμη ανάπτυξη απαιτείται χρηματοδότηση που θα στηρίζεται στην χρηματοοικονομική βιωσιμότητα των οργανισμών και των επιχειρήσεων βάσει των κριτηρίων ESG.
Αναγκαία συνθήκη, η συνεργασία των κρατών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, με την υιοθέτηση κοινών αξιών, αρχών, κανόνων και στόχων με όραμα έναν πλανήτη φιλικό και κατοικήσιμο για τις επόμενες γενιές. Είναι απαραίτητη η ανακατεύθυνση των πόρων συμβάλλοντας ο καθένας με το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί διεθνώς ταχέως αναπτυσσόμενη τάση η χρηματοδότηση προς επενδύσεις που συμβάλλουν στην ισότιμη ανάπτυξη, προσβλέποντας στην καινοτομία και την τεχνολογία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον Κανονισμό της (ΕΕ) του 2020/852, αναφέρει ότι στόχος είναι η εγκαθίδρυση μιας εσωτερικής αγοράς, η οποία θα ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη έχοντας ως βάση -μεταξύ άλλων- την ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη και το υψηλό επίπεδο προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος. Επομένως, ο ρόλος της βιώσιμης χρηματοδότησης (Sustainable Finance) είναι εξαιρετικά σημαντικός στο νέο παραγωγικό μοντέλο που αναπτύσσεται. Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρηματοδότηση της αειφόρου ανάπτυξης, είναι απαραίτητος ο αναπροσανατολισμός των ροών κεφαλαίων προς επενδύσεις που συνδέονται άμεσα ή/και έμμεσα με την βιώσιμη ανάπτυξη. Στο σχέδιο αναγνωρίζεται η ανάγκη μετατόπισης των επενδυτικών κεφαλαίων σε οικονομικές δραστηριότητες που είναι απαραίτητο να βασίζονται σε μια κοινή, ολιστική κατανόηση της βιωσιμότητας, καθώς και των δραστηριοτήτων και επενδύσεων που απαιτούνται. Συνεπώς, i) οι επιχειρήσεις διαμορφώνουν στρατηγικές πάνω στο πλαίσιο των κριτηρίων ESG, ii) οι επενδυτές αναπτύσσουν προϊόντα με βάση αυτά και iii) οι Ρυθμιστικές Αρχές σχεδιάζουν πολιτικές που θα ορίζουν το τρόπο εφαρμογής και μέτρησής τους.
Sustainable Finance & AI
Στην σύγχρονη εποχή πολύτιμες υπηρεσίες προσφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI - Artificial Intelligence) όσον αφορά την μετάβαση στην "πράσινη ανάπτυξη" και στην "αειφορία", καθώς και την απόδοση των επιχειρήσεων στην χρηματοοικονομική βιωσιμότητα. Οι νέες εφαρμογές ΑΙ επεξεργάζονται τεράστιο
όγκο δεδομένων παρέχοντας πληροφορίες που εκφράζονται σε δείκτες και μοντέλα ακριβέστερης πρόβλεψης. Έτσι επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερη απόδοση και καλύτερη διαχείριση των δεδομένων ψηφιοποιημένα, έξυπνα και με ασφάλεια.
Ο ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης στη βιώσιμη ανάπτυξη μπορεί επιφέρει θετικά αποτελέσματα ως προς τα εξής:
1. Περιβάλλον & Κλιματική Αλλαγή
- Πρόβλεψη ακραίων καιρικών φαινομένων
- Έξυπνα ενεργειακά δίκτυα που μειώνουν την κατανάλωση και τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα
- Έλεγχος της ρύπανσης, της κλιματικής αλλαγής, της αποψίλωσης των δασών, μέσω ανάλυσης δεδομένων
2. Κοινωνία
- Έξυπνες πόλεις που έχουν ως πρωταρχικό στόχο την βελτίωση της ζωής των ανθρώπων
- Προβλέψεις για τις ανάγκες της υγείας, την εκπαίδευσης και της δικαιοσύνης
3. Εταιρική διακυβέρνηση
- Κυκλική οικονομία και ανακύκλωση με αλγοριθμικά μοντέλα που μειώνουν τον όγκο των αποβλήτων
- Βελτιστοποίηση της παραγωγής με λιγότερη κατανάλωση ενέργειας,
- Μοντέλα αναγνώρισης των αναγκών και των απαιτήσεων των εργαζομένων
- Νέα πράσινα χρηματοοικονομικά εργαλεία για την χρηματοδότηση πράσινων και βιώσιμων προγραμμάτων
Βασική πρόκληση, η αντιμετώπιση των κινδύνων που κρύβονται στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως οι κοινωνικές ανισότητες (περιορισμένη πρόσβαση σε ΑΙ), τα ηθικά ζητήματα (διαφάνεια, ιδιωτικότητα) και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Σίγουρα, η εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης θα αποτελέσει ισχυρό εργαλείο στην προσπάθεια για Βιώσιμη Ανάπτυξη με την ανάπτυξη των αλγοριθμικών μοντέλων διαχείρισης δεδομένων που θα προσφέρουν τις αναγκαίες λύσεις και προτάσεις μέσω της Βιώσιμης Χρηματοδότησης (Sustainable Finance).
