ΧΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟ;

Φανταστείτε τους εαυτούς μας μία ημέρα, να ξυπνήσουμε, και να δούμε ότι οι λογαριασμοί μας στην τράπεζα, κάθε πολίτη να έχουν πιστωθεί με 500 ευρώ! Οι επιταγές θα προέρχονται είτε κατευθείαν από την ECB είτε από την κυβέρνηση και δεν πρόκειται να ζητήσει κανείς πίσω τα χρήματα αυτά. Η Ευρωζώνη έχει αρχίσει να σκέπτεται γιατί οι οικονομικές προοπτικές έχουν επιβαρυνθεί. Εάν αποφασίσει θετικά, θα επεκταθεί η ποσοτική χαλάρωση σε όλους τους πολίτες. Σαν κάποιος, από τον ουρανό, ως από ένα ελικόπτερο, να μοιράζει χρήματα στους πολίτες της ευρωζώνης. Θα είχε προηγηθεί ένα θυελλώδες διάστημα στο οποίο θα είχαμε καταλήξει ότι είναι αναπόφευκτη η παρατεταμένη χαμηλή ανάπτυξη για τα επόμενα δέκα χρόνια, παρά τα αρνητικά επιτόκια, και γι’ αυτό θα πρέπει να δράσουμε, όχι με βάση τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο κάθε χώρας, αλλά με βάση τον αριθμό των πολιτών της! Έτσι κάθε χώρα θα είχε εκδώσει νέες ομολογίες που θα είχαν αγοραστεί από την ECB, η οποία θα έβλεπε να αυξάνεται ισόποσα και το ενεργητικό της και το παθητικό της αλλά οι κυβερνήσεις θα αύξαναν τα χρέη τους.

Η Ελλάδα θα είχε συμμετάσχει στη νέα αυτή έκδοση χρέους με 5 δισ. ευρώ και το ισόποσο ποσό θα μοιραζόταν στους πολίτες της!

Τι θα κάναμε τις επιταγές; Καταρχήν θα τις ξοδεύαμε, θα πληρώναμε φόρους, δάνεια, θα αποταμιεύαμε. Είναι όμως βέβαιο ότι καταρχήν θα ξοδεύαμε και έτσι η οικονομική δραστηριότητα θα αυξανόταν.

Στην ευρωζώνη με την υψηλή απασχόληση, αυτοί που πιστεύουν ότι το κύριο πρόβλημα είναι η ελλείπουσα ζήτηση, υποστηρίζουν ότι με το χρήμα εξ ουρανού η παραγωγική δραστηριότητα θα αυξανόταν πιέζοντας και το επίπεδο τιμών αυξητικά και έτσι θα αποφευχθεί η καθοδική πορεία της ανάπτυξης. Όμως τους απαντούν αυτοί που βλέπουν και την πλευρά της προσφοράς: πώς είναι δυνατόν να βοηθηθεί η οικονομία με τα προβλήματα που προκαλεί ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ με κύριο θύμα τα βιομηχανικά προϊόντα, γιατί θα ζητήσει ξανά ευρωπαϊκά προϊόντα η Κίνα που επιβραδύνει;

Στην Ελλάδα με τους 805 χιλιάδες ανέργους, το 12,5% από αυτούς έχει γεννηθεί στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, το 11,3% στις υπηρεσίες ξενοδοχείων εστίασης και το 35%  (280.000!) να είναι νέοι χωρίς εργασιακή εμπειρία πώς και πόσο η αύξηση της ζήτησης θα βοηθήσει; Μήπως απλώς θα «ανοίξουμε» το ισοζύγιο πληρωμών;

Όσον αφορά την ευρωπαϊκή οικονομία προφανώς η απάντηση βρίσκεται κάπου στη μέση αφού υποφέρει και η απουσία από προβλήματα ζήτησης και από προβλήματα προσφοράς.

Στην Ελλάδα όμως φαίνεται ότι βαραίνουν περισσότερο τα διαρθρωτικά προβλήματα και τα προβλήματα οικονομικής αξιοπιστίας. Έτσι οι πολιτικές ενίσχυσης της ζήτησης είναι καλοδεχούμενες, γιατί προφανώς βοηθούν, αλλά δεν είναι αρκετές ούτε για τον μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα ούτε για τον μεσοβραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Συμπερασματικά, το χρήμα από τον ουρανό είναι καλό να το σκεπτόμαστε ως λύση αλλά είμαστε μακριά ακόμα από την εφαρμογή του.

Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα Τα Νέα, 30 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 2019