Η πρόσφατη δέσμη μέτρων που ανακοινώθηκε στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) φέρνει στο επίκεντρο τρεις βασικούς στόχους της κυβερνητικής πολιτικής: την ενίσχυση των εισοδημάτων, την στήριξη των νέων και την υποστήριξη της οικογένειας. Παράλληλα, προβλέπονται και κάποιες παρεμβάσεις σε επίπεδο ΦΠΑ, οι οποίες όμως έχουν περιορισμένη βαρύτητα. Ωστόσο, ένα σημαντικό κενό αναδεικνύεται στο σκέλος που αφορά τον επιχειρηματικό τομέα. Οι μικρομεσαίες, αλλά και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις, φαίνεται πως μένουν στο περιθώριο των εξαγγελιών. Εδώ υπάρχει ανάγκη για ένα πιο ολοκληρωμένο σχέδιο, το οποίο θα μπορούσε να βασιστεί τόσο στο Ταμείο Ανάκαμψης όσο και σε ευρωπαϊκά προγράμματα (ΕΣΠΑ) και στις τράπεζες.
Ο ρόλος των τραπεζών
Οι τράπεζες, αν και έχουν ανακάμψει από την δύσκολη θέση της προηγούμενης δεκαετία, παραμένουν υπό κοινωνική πίεση. Η οικονομία τις στηρίζει μέσω χαμηλών επιτοκίων, όμως τίθεται το ερώτημα τι επιστρέφουν οι ίδιες στην πραγματική οικονομία. Παρά ορισμένες κινήσεις φιλανθρωπικού χαρακτήρα, η ουσιαστική τους συμβολή σε κρίσιμα ζητήματα –όπως η στεγαστική πολιτική και η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων– παραμένει ζητούμενο.
Η στεγαστική αγορά, για παράδειγμα, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Οι αιτίες δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητές, ενώ οι πολιτικές δράσεις που απαιτούνται δεν είναι άμεσης απόδοσης. Απαιτείται μια συντονισμένη παρέμβαση, με την συνεργασία τόσο του τραπεζικού συστήματος όσο και των servicers, προκειμένου να υπάρξει σταθερότητα και προοπτική.
Οι επιπτώσεις στην κοινωνία και την μεσαία τάξη
Η μεσαία τάξη βρίσκεται στο επίκεντρο των μέτρων, καθώς επλήγη έντονα τα προηγούμενα χρόνια.
Η Κυβέρνηση, μέσα από μειώσεις φόρων και επιδοτήσεις, επιχειρεί να δώσει ανάσα στα νοικοκυριά. Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω δράσεις, οι οποίες ενδεχομένως να αξιοποιηθούν σε επόμενη φάση.
Είναι σαφές πως βρισκόμαστε σε μια περίοδο αυξημένων προκλήσεων. Η καθημερινότητα γίνεται ολοένα πιο δύσκολη, ενώ οι μακροπρόθεσμες εξελίξεις περιλαμβάνουν κρίσιμα ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και οι γεωπολιτικές εντάσεις. Η διαχείριση των δημοσιονομικών πρέπει να γίνεται με φειδώ και προσοχή, καθώς τα διαθέσιμα κεφάλαια δεν είναι ανεξάντλητα.
Ιστορική προοπτική και αισιοδοξία
Παρά τις δυσκολίες, η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι η ανθρωπότητα έχει καταφέρει να ξεπεράσει σοβαρές κρίσεις.
Από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, έχουν καταγραφεί πολλαπλές περίοδοι έντονων αναταράξεων, οι οποίες τελικά ξεπεράστηκαν με νέες ισορροπίες.
Αντίστοιχα, και στην σημερινή συγκυρία, αν και οι κίνδυνοι –όπως τα πυρηνικά όπλα– δημιουργούν πρόσθετη ανασφάλεια, υπάρχει λόγος συγκρατημένης αισιοδοξίας. Η επόμενη δεκαετία ίσως αποδειχθεί καθοριστική για την εξομάλυνση της διεθνούς κατάστασης και την επιστροφή σε μια πορεία ανάπτυξης.
Συμπέρασμα
Τα μέτρα της ΔΕΘ αποτελούν μια ικανοποιητική βάση για την στήριξη εισοδημάτων και νοικοκυριών, ενώ κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση από την γενική τάξη αύξησης φόρων που παρατηρείται διεθνώς. Παράλληλα, όμως, παραμένει το ζητούμενο της ουσιαστικής στήριξης του επιχειρηματικούς τομέα και της μεσαίας τάξης.
Η οικονομική πολιτική της χώρας πρέπει να συνδυάσει την δημοσιονομική σταθερότητα με την στρατηγική επένδυση στο μέλλον, ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της εποχής και να εξασφαλίσει μια βιώσιμη πορεία ανάπτυξης.
Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Εστία της Κυριακής, 21 Σεπτεμβρίου 2025
