Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ ΔΙΑΔΕΧΕΤΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ

Η Συμφωνία του Παρισιού (Paris Agreement) υιοθετήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 από την 21^η Σύνοδο των Μελών (Conference of Parties) της Σύμβασης - Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (United Nations Framework Convention for Climate Change). Η παγκόσμια αυτή συμφωνία, που είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων και θα διαδεχθεί το πρωτόκολλο του Κιότο, παρέχει το πλαίσιο για διεθνείς δράσεις, που στοχεύουν στην αντιμετώπιση και προσαρμογή για την κλιματική αλλαγή μετά το έτος 2020. Το έτος αυτό είναι και το ανώτερο χρονικό όριο διάρκειας της δεύτερης δεσμευτικής περιόδου του πρωτοκόλλου του Κιότο. Το πλαίσιο της συμφωνίας περιγράφεται μέσα από 29 άρθρα (Το κείμενο της Συμφωνίας του Παρισιού, 2016).

Αντικειμενικός στόχος της είναι να συγκρατήσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2οC συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ενώ ταυτόχρονα θα υποστηρίξει προσπάθειες, για να περιορισθεί η αύξηση στους 1.5οC (Άρθρο 2 της συμφωνίας). Στοχεύει επίσης στη διασφάλιση της κορύφωσης της συγκέντρωσης των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το συντομότερο δυνατόν και στην εξισορρόπηση των εκπομπών και των απομακρύνσεών (removals) τους κατά το δεύτερο μισό του αιώνα αυτού. Τα άρθρα 2, 3, 4, 5 και 6 αφορούν τη μείωση της κλιματικής αλλαγής.

Η συμφωνία αναφέρεται επίσης στην:

• προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Άρθρο 7),

• απώλεια και ζημία λόγω κλιματικής αλλαγής (Άρθρο 8),

• οικονομική υποστήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών (Άρθρο 9),

• τεχνολογική υποστήριξη δράσεων ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Άρθρο 10),

• μεταφορά τεχνολογίας και την ανάπτυξη ικανοτήτων (Άρθρα 11 και 12).

Τα Μέλη της Συνόδου συμφώνησαν σε θέματα διαφάνειας (Άρθρο 13), στον παγκόσμιο απολογισμό (global stocktake) της συλλογικής προόδου ως προς τους μακρόχρονους στόχους της συμφωνίας (Άρθρο 14), στη συμμόρφωση (Άρθρο 15) και σε διαδικαστικά ζητήματα για την επικύρωση και υλοποίηση της συμφωνίας (Άρθρα 16-29).

Η συμφωνία απαιτεί από όλα τα Μέλη να προωθήσουν τις προσπάθειές τους μέσω των «Εθνικά Προσδιορισμένων Συνεισφορών (“Nationally Determined Contributions” (NDCs)) και να ενισχύσουν αυτές τις προσπάθειες κατά τα επόμενα έτη. Γι’ αυτό υπάρχουν απαιτήσεις για τακτική κατάθεση εκθέσεων από τα Μέλη για τις εκπομπές τους και για τις προσπάθειες υλοποίησης των δράσεών τους.

Σε αυτά τα άρθρα καθορίζεται ότι η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ κατά την 30η ημέρα μετά την ημερομηνία κατά την οποία τουλάχιστον 55 Μέλη της Σύμβασης Πλαισίου, στα οποία αναλογεί τουλάχιστον το 55% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχουν καταθέσει στο Θεματοφυλάκιο (Depositary) των Ηνωμένων Εθνών την επικύρωση, αποδοχή ή προσχώρησή τους στη συμφωνία. Η πρώτη από αυτές τις απαιτήσεις πραγματοποιήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2016 (Η συμφωνία του Παρισιού - κατάσταση επικύρωσης, 2016).

Από τα 197 Συμβαλλόμενα Μέλη της Σύμβασης - Πλαισίου, τη Συμφωνία του Παρισιού έχουν υπογράψει 189 και 61 την έχουν επικυρώσει, αντιπροσωπεύοντας το 47.79% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Η συμφωνία του Παρισιού - κατάσταση επικύρωσης, 2016). Ανάμεσα στις χώρες που έχουν υπογράψει είναι η Κίνα (20.09% των παγκόσμιων εκπομπών - κατάθεση επικύρωσης στις 3 Σεπτεμβρίου 2016), οι ΗΠΑ (17.89% - κατάθεση επικύρωσης στις 3 Σεπτεμβρίου 2016) (Κατανομές των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανά χώρα, 2016). Ρωσία (7.53%), Ινδία ( 4.70%), Ιαπωνία (3.79%) δεν την έχουν επικυρώσει ακόμη, όμως από τις τρεις η Ιαπωνία έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες επικύρωσης (Παρακολούθηση επικύρωσης της Συμφωνίας του Παρισιού, 2016).

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επικύρωση της συμφωνίας από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να γίνει αποδεκτή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Τα Κράτη - Μέλη θα επικυρώσουν το καθένα ανεξάρτητα τη συμφωνία, ακολουθώντας τις εθνικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες τους. 4 Κράτη - Μέλη (Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία και Γαλλία) έχουν ολοκληρώσει όλες τις διαδικασίες επικύρωσης, αλλά εκκρεμεί η επίσημη κατάθεση στο Θεματοφυλάκιο των Ηνωμένων Εθνών.

Προβλέψεις αναφέρουν ότι έως το τέλος του έτους 2016, 79 Μέλη της Συνόδου των Ηνωμένων Εθνών, με συνολικό ποσοστό 61.88% των παγκόσμιων εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, θα έχουν επικυρώσει τη συμφωνία (Εκτιμήσεις για την επικύρωση της Συμφωνίας του Παρισιού, 2016). Μόλις εκπληρωθούν όλες οι συνθήκες, που προαναφέρθηκαν, η Συμφωνία του Παρισιού θα διαδεχθεί το πρωτόκολλο του Κιότο, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν  υπό συζήτηση ζητήματα όπως: α) η διαδικασία με την οποία οι χώρες θα αυξάνουν το επίπεδο φιλοδοξίας των στόχων τους, β) η εξασφάλιση διαφάνειας και ευθύνης, γ) η παρακολούθηση της χρηματοδότησης του κλίματος, δ) η δημιουργία ενός κύκλου προσαρμογής για πιο φιλόδοξη δράση, ε) ο σχεδιασμός μιας επιτροπής για την ανάπτυξη ικανοτήτων, στ) ο καθορισμός μηχανισμών και διαδικασιών με τους οποίους οι χώρες επιτυγχάνουν στους στόχους μέσω συνεργασιών και ζ) η δημιουργία νέου πλαισίου για την τεχνολογία (WRΙ, 2016).

Βιβλιογραφικές αναφορές:

_{Το κείμενο της Συμφωνίας του Παρισιού, 2016.} 

_{Η συμφωνία του Παρισιού - κατάσταση επικύρωσης, 2016.} 

_{Κατανομές των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανά χώρα, 2016.}

_{Παρακολούθηση επικύρωσης της Συμφωνίας του Παρισιού, 2016.}

_{Εκτιμήσεις για την επικύρωση της Συμφωνίας του Παρισιού, 2016.} 

_{World Resources Institute (WRI), 2016.}