ΟΡΧΗΣΙΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΗ: ΤΟ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ

Οι πρόσφατες -κυρίως των τελευταίων δεκαετιών στην ελληνική γλώσσα και αρκετά παλαιότερες ξενόγλωσσες- μελέτες, που επιχειρούν μια θεωρητική, φιλοσοφική, αλλά και διεπιστημονική ερμηνεία και ανάλυση του αγωνιστικού πνεύματος αρχαιοελληνικών πολιτισμικών μορφών της ανθρώπινης έκφρασης, αναδεικνύουν τον ηθικοπολιτικό συμβολισμό τους, την κοινωνική αλλά και ατομική ψυχοσωματική εξισορροπητική δράση τους και την αισθητικοθεραπευτική αξία τους.

Φως και σκότος, φόβος και ελευθερία, θάνατος και αναγέννηση, λήθη και μνήμη, πόλεμος και ειρήνη, φιλότης και νείκος - αυτές οι συνταρακτικές αντιπαλότητες που συγκροτούν την ανθρώπινη εμπειρία, συνελήφθησαν μοναδικά από την αρχαιοελληνική τέχνη του αγωνίζεσθαι, που αγκαλιάζει πέρα από τη στενή σειρά των αθλημάτων που γνωρίζουμε σήμερα και κάθε μορφή τέχνης: πρώτα και κύρια την πολεμική τέχνη, έπειτα την «ατταλώτατη» τέχνη της ορχήσεως, αλλά και της μουσικής, του δράματος, της ρητορικής κ.ά.

Ανθρωπολογικά, επιβεβαιώνονται οι επιβιώσεις αυτών των πολιτιστικών αγωνισμάτων τόσο στις παραδοσιακές κοινωνίες, όσο και στη σύγχρονή μας εξορθολογισμένη μορφή ζωής. Όμως, ποιό το «μάθημα», που καλούμαστε σήμερα να αφομοιώσουμε ή έστω να συνειδητοποιήσουμε από την επαφή μας με τα ιδεώδη, αλλά και τα αρνητικά ενδεχομένως πρότυπα, που μας εφοδιάζει η γνώση μιας τεθλασμένης διαδρομής της ιστορικής εξέλιξης του πολιτισμού; Είναι το ερώτημα που μας απασχολεί κατά την υπερεικοσαετή εμπειρία μας από τη μελέτη κι έμπρακτη αναβίωση της αρχαίας όρχησης - τόσο στο θέατρο Δόρα Στράτου όσο και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ερευνητική και καλλιτεχνική ομάδα δρυός τόποι).

Μήπως, εκεί που συγκλίνουν σωματική και πνευματική δοκιμασία, ψυχαγωγία και η ευρέως νοουμένη θεραπεία, ίσως αποκαθαίρεται η τραγική βαρβαρότητα του αλληλοσπαραγμού και της αδυσώπητης βοράς του άσπιλου ιερού σφάγιου που -ως προαιώνιο αμάρτημα- συνοδεύει την ουσία του ανθρώπινου είδους; Μήπως, εκεί, στην μεταφορική αντιπαλότητα των αγωνισμάτων, ενεργοποιείται στιγμιαία «εν ριπή οφθαλμού» η απολλώνεια ακτίδα, που, τέμνοντας κι εκπαιδεύοντας με τον παιανικό ρυθμό της, χειρουργεί και ταξινομεί τη διονυσιακή άβυσσο και δίνει νόημα στην ανθρώπινη ζωή;