ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Λόγος πολύς, και σωστά, γίνεται τελευταία για την αλλαγή των προγραμμάτων εκπαίδευσης σε όλες τα βαθμίδες. Η παρέμβασή μου ίσως φανεί ουτοπική, ίσως όμως και χρήσιμη, εφόσον επιχειρούμε έναν εκσυγχρονισμό. Στις αλγεινές συνθήκες που βιώνουμε λόγω των κλιματολογικών αλλαγών και των αλλόκοτων ιών που μας ταλανίζουν, θα πρέπει να μας απασχολήσει, πιστεύω, και η ψυχική υγεία των πολιτών.

Η Θετική Ψυχολογία, κλάδος νεότερος της Ψυχολογίας, ξεκίνησε στην Αμερική το 1998 ως ένα καινοτόμο ρεύμα από τον Αμερικανό ψυχολόγο και παιδαγωγό Μartin Seligman, και προσβλέπει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας του ατόμου ώστε αυτό να γίνεται πιο παραγωγικό σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο και να απολαμβάνει τη ζωή του. Ο Seligman πρότεινε τρεις δρόμους προς την ευτυχία: Την ευχάριστη ζωή, στην οποία ο άνθρωπος μπορεί να απολαμβάνει ευχάριστα θετικά συναισθήματα, την καλή ζωή ή τη ζωή της εμπλοκής, στην οποία ο άνθρωπος είναι σε θέση να αξιοποιεί τα δυνατά του σημεία με εποικοδομητικό τρόπο, και την ζωή με νόημα/σκοπό, στην οποία ο άνθρωπος αισθάνεται ως μέρος ενός μεγαλύτερου σκοπού.

Στη χώρα μας λειτουργεί από το 2011 η Ελληνική Εταιρεία Θετικής Ψυχολογίας από ομάδα επιστημόνων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, που ασχολείται ενεργά με τον κλάδο αυτό της Ψυχολογίας.

Σήμερα στο ΠανεπιστήμιοYale διδάσκεται το μάθημα της ευτυχίας «Η επιστήμη της ευεξίας» από την καθηγήτρια Ψυχολογίας Laurie Santos, και προσφέρεται δωρεάν σε διαδικτυακή παρακολούθηση. Είναι ένα από τα δημοφιλέστερα στην ιστορία του Ιδρύματος, και όταν άρχισε, το 2018, συγκέντρωσε 1.200 φοιτητές, υποχρεώνοντας το Πανεπιστήμιο να παραχωρήσει τη μεγαλύτερη αίθουσα που διέθετε στις κτιριακές εγκαταστάσεις του. Μετά την επιβολή του «lockdown» λόγω της πανδημίας, περισσότερα από τρία εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου είχαν δηλώσει συμμετοχή για την ψηφιακή παράδοση του μαθήματος της Ψυχολογίας. Πρόσφατα διάβασα συνέντευξη της καθηγήτριας Laurie Santos, όπου αναφέρει ότι το μάθημα αυτό δημιουργήθηκε ως ανταπόκριση στην ανησυχητική έρευνα για την ψυχική υγεία των φοιτητών, που αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στο Πανεπιστήμιο, αντιμετωπίζουν βαρύ φορτίο με κίνδυνο τη μείωση των δυνατοτήτων και των επιδόσεών τους, και ότι δεν γνωρίζουν πώς να δώσουν προτεραιότητα στην πραγματική ευτυχία τους. Στο μάθημα αυτό διδάσκονται στρατηγικές, που θα τους ενθαρρύνουν για να καθιερώσουν καλύτερες συνήθειες και να αλλάξουν τη ζωή τους προς το καλύτερο.

Είναι γεγονός ότι η Θετική Ψυχολογία εφαρμόζεται και αξιοποιείται σε πολλούς τομείς, ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας, ενσταλάζοντας στους ασθενείς βασικές έννοιες, όπως τα θετικά συναισθήματα, την αισιοδοξία, την ικανότητα του απολαμβάνειν, που συμβάλλουν στην βελτίωση της υγείας σε πολλαπλές παθήσεις. Στον τομέα της Εργασίας για την βελτίωση του ευ ζην των εργαζομένων, για ενίσχυση της ομαδικότητας, για θετικότερη ηγεσία και καλύτερες επιδόσειςσε όλα τα επίπεδα. Στην Εκπαίδευση, αυξάνονται σε όλο τον κόσμο τα σχολεία που εντάσσουν στα προγράμματά τους παρεμβάσεις Θετικής Ψυχολογίας για τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και τη σχολική κοινότητα. Ειδικότερα για τους εκπαιδευτικούς η γνώση του κλάδου αυτού της επιστήμης και η εφαρμογή της στη εκπαιδευτική δραστηριότητα, συντελούν στην επιτυχία του δίπτυχου «εκπαιδευόμενος με μαθησιακό αποτέλεσμα, επιτυχημένος εκπαιδευτικός».

Στην αλγεινή περίοδο που βιώνουμε, εξαιτίας της πανδημίας και των παγκόσμιων κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών, η ψυχή των μαθητών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης έχει τραυματιστεί, και θα ήταν ευχής έργο, πιστεύω, η δυνατότητα προσφοράς αυτού του μαθήματος, με το οποίο αποκτούν θετική γνώση και δεξιότητες όχι μόνο για την σχολική επιτυχία αλλά και για μια επιτυχημένη, ευτυχισμένη ζωή. Θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένα «μέγιστο μάθημα»

Αλλά και οι ενήλικες, την ίδια πρωτόγνωρη περίοδο, αισθάνονται μόνοι, αποξενωμένοι από τα αγαπημένα πρόσωπα. Η επιβεβλημένη αυτή μοναξιά, τους φέρνει αντιμέτωπους με τον εαυτό τους και δίνει μοναδική ευκαιρία για αυτοκριτική και αυτογνωσία. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ενηλίκων, που δεν μπορούν να διαχειριστούν τη μοναξιά τους, και τα διαδικτυακά μαθήματα ευτυχίας θα ήταν σωτήρια.

Η ψυχική υγεία είναι το κλειδί για το ευ ζην σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, και, όπως ο Μ. Αλέξανδρος πίστευε, το ζην το οφείλουμε στους γονείς μας και το ευ ζην στους δασκάλους μας.