ΠΩΣ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Σχολιάζοντας τη θεωρία της οικονομικής στασιμότητας (secular stagnation), ο Καθηγητής Paolo Manasse, περιγράφει τις βασικές πτυχές αυτής της πραγματικότητας, καθώς και το τι πρέπει να γίνει προκειμένου να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ερώτηση σχετικά με την οικονομική στασιμότητα μοιάζει με ακαδημαϊκή θεώρηση. Υπάρχουν πολλές θεωρίες: αυτό που ονομάζεται secular stagnation, η θεωρία σχετικά με το δημόσιο χρέος, κλπ. Δεν είναι εύκολο να απαντήσει κανείς χωρίς να μπερδέψει τον πολύ κόσμο. Θα πρέπει να σημειωθεί, όμως, πως δεν αποτελεί απλώς ακαδημαϊκή ερώτηση.

Έχει προηγηθεί συζήτηση μεταξύ των οικονομολόγων σχετικά με τα πολύ χαμηλά επιτόκια, συχνά ανησυχούμε ότι κάτι τέτοιο θα παραμείνει για καιρό στην Ευρώπη.

Η οικονομία των Η.Π.Α. αντεπεξέρχεται λίγο καλύτερα σε σχέση με πριν, επομένως υπάρχουν μακροπρόθεσμα φαινόμενα τα οποία είναι υπεύθυνα για τα χαμηλά επιτόκια.

Ένα τέτοιο παράδειγμα αφορά το θέμα της ανισότητας σε πολλές χώρες. Πολλές χώρες έχουν μετατοπίσει πόρους από τους φτωχούς στους πλούσιους, με αποτέλεσμα η συνολική ζήτηση να μειώνεται.

Επιπλέον, υπάρχει η κρίση των Η.Π.Α. και η κρίση στην Ευρώπη. Κυριαρχεί δηλαδή η αβεβαιότητα, αποθαρρύνοντας επενδύσεις. Επιπλέον, αυξάνεται η αποταμίευση, μειώνονται οι επενδύσεις εξαιτίας δημογραφικών παραγόντων, καθώς ο μέσος άνθρωπος θα ζήσει περισσότερο κι επομένως θα πρέπει να αποταμιεύσει περισσότερα για τα γεράματά του. Γι’ αυτό κυριαρχούν σήμερα επίπεδα επιτοκίων, που πριν μερικά χρόνια δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο φαινόμενο.

Προσωπικά προτιμώ μια άλλη εξήγηση, η οποία επιμένει περισσότερο στο ρόλο του χρέους και στη χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία χαρακτηριζόταν από συσσώρευση χρέους για κυβερνήσεις, και πολίτες. Δηλαδή ότι το αποτέλεσμα της υπερχρέωσης μεταφέρεται στην πραγματική οικονομία, ενώ επηρεάζεται και η νομισματική πολιτική κεντρικών τραπεζών.

Όποια θεωρία και εάν αποδέχεται κανείς, θα συμφωνήσει πως απαιτείται αύξηση της συνολικής ζήτησης, η οποία θα πρέπει να υπερβεί την αποταμίευση σε παγκόσμιο επίπεδο. Βέβαια, η σημερινή κατάσταση δεν είναι εδώ για να μείνει για πάντα. Με δεδομένες τις φυσικές συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης μπορούμε να είμαστε περισσότερο αισιόδοξοι. Από την άλλη, όμως, δεν είναι πολύ εύκολο να εξέλθουμε από τη σημερινή κατάσταση, καθώς θα πρέπει να διευθετηθεί το ζήτημα των κόκκινων δανείων και να βελτιωθεί η ποιότητα των ισολογισμών, κάτι που απαιτεί την αναγνώριση απωλειών.

Ο Καθηγητής Paolo Manasse στο πάνελ των ομιλητών της Ημερίδας: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, όπου και εξέφρασε τις παραπάνω θέσεις.