Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ, ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η πανδημία μπαίνει στον δεύτερο χρόνο και μεταλλάξεις του ιού εμφανίζονται στη Βραζιλία, τη Νότια Αφρική και ιδίως τη Μ. Βρετανία που μας αφορούν γιατί έχουν διασπαρεί ιδιαιτέρως στην Ελλάδα. Δεν θα είναι οι τελευταίες και υπάρχουν ερωτηματικά για τις δυνατότητες των εμβολίων που γίνονται όλο και πιο σημαντικά στη μάχη μας εναντίον του χρόνου, όπως είναι όλες οι μεγάλες μάχες της ανθρωπότητας απέναντι στις πανδημίες Γιατί εάν δεν αναγνωρίσουμε τον οικουμενικό χαρακτήρα του πολέμου αυτού δεν πρόκειται να τον κερδίσουμε.

Έτσι, το χειμερινό κύμα μολύνσεων που ζούμε είναι πολύ έντονο. Οι διασυνοριακές μετακινήσεις δεν απελευθερώνονται, τα lockdowns είναι συστηματικά και εκτεταμένα και οι επιδράσεις στη ζήτηση και την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών είναι σημαντικές. Όταν πραγματοποιούσαμε τις προβλέψεις μας από τα μέσα και το τέλος ακόμα του 2020 οι οικονομολόγοι ουσιαστικά προεξοφλούσαμε, επειδή αυτή ήταν ουσιαστικά η ενημέρωση που είχαμε από τους επιδημιολόγους, την απώλεια (βαθιά ύφεση) του πρώτου τριμήνου του 2021. Αυτό ίσχυε περισσότερο για την Ελλάδα και λιγότερο για την υπόλοιπη Ευρώπη και τον κόσμο οι οποίοι φαίνεται (λόγω μικρότερης βαρύτητας των ανθρωπογενών τομέων) να ανακάμπτουν γρηγορότερα και εντονότερα. Τώρα η πραγματικότητα δείχνει ότι επιδημιολογικά απειλείται και ο Απρίλιος. Θα περιμένουμε πάντως, αν και πρέπει να δεχτούμε ότι έστω και αργά γυρίζουμε προς τη φωτεινότερη πλευρά.

Και εδώ ερχόμαστε στον ρόλο της διάκρισης των επιστημών και της επιστημονικής ευθύνης. Η πανδημία σίγουρα θα αφήσει το αποτύπωμά της στον ρόλο της κοινοτικής αλληλεγγύης απέναντι σε όλους τους ανθρώπους. Θα αφήσει όμως και το αποτύπωμά της στον ρόλο των επιστημόνων στην επίλυση των μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων, ιδίως όταν συνδέονται με την ανάπτυξη.

Η ικανότητα ενός έθνους να επιλύει τα προβλήματα με την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση εξαρτάται απολύτως από τις ικανότητες στις επιστήμες, την τεχνολογία και την καινοτομία. Οι οικονομολόγοι θα μιλήσουν για τις επιπτώσεις της πανδημίας στον οικονομικό χώρο και τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ανάπτυξης. Οι επιδημιολόγοι (πιο κρίσιμοι μέχρι τώρα) θα μιλήσουν για τις ικανότητες του ιού να επιδρούν στην υγεία της κοινότητας (χρόνοι, διασπορές, επιπτώσεις). Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι θα μιλήσουν για τις αντιδράσεις της συμπεριφοράς της κοινωνίας (σε πιο μακροπρόθεσμη βάση) και οι ψυχολόγοι για τις αντιδράσεις στα άτομα (σε πιο βραχυπρόθεσμη βάση). Οι τεχνολόγοι ερευνητές σε όρους καινοτομίας (εμβόλια κ.τ.λ.). Οι πολιτικοί θα συγκεντρώσουν όλες αυτές τις εισηγήσεις και θα πάρουν αποφάσεις. Τέλος, υπάρχει και η επιστημονική δημοσιογραφία που έχει παίξει και θα παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στη διάχυση της ορθής πληροφορίας. Είναι λάθος (και οδηγεί σε μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά λάθη) οι επιδημιολόγοι να σκέπτονται και να προτείνουν σε όρους οικονομολόγων (δεν αντέχει η οικονομία κ.τ.λ.) και πολιτικών ή το αντίστροφο ή οι ψυχολόγοι σε όρους οικονομολόγων ή οι επιδημιολόγοι σε όρους ψυχολόγων (κουράστηκε ο κόσμος κ.τ.λ.). Η ευθύνη όλων είναι απεριόριστη απέναντι στην κοινωνία, στην ύπαρξη και την ανάπτυξή της και πρέπει να ανταποκρινόμαστε με μεγάλη προσοχή σε αυτήν γιατί αλλιώς επηρεάζουμε τους πολιτικούς να παίρνουν λάθος αποφάσεις.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 22 Μαρτίου 2021