Η παραπληροφόρηση εξαπλώνεται σαν ιός, σύμφωνα με μελέτη

 
 
Οι ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται μακρύτερα, ταχύτερα, βαθύτερα και ευρύτερα από την αλήθεια, σύμφωνα με μελέτη ερευνητών του MIT Media Lab (Laboratory for Social Machines − LSM). Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία για τη μοντελοποίηση της εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών, οι ερευνητές μελετούν την εξάπλωση της παραπληροφόρησης σαν να επρόκειτο για παθογόνο ιό. Ο στόχος είναι να βρουν τρόπους για να την περιορίσουν.
 
Έχει ενδιαφέρον ότι για τον λόγο αυτόν, χρησιμοποιούν το μοντέλο SIR (susceptible-infectious-recovered), το οποίο χρησιμοποιείται συνήθως για την παρακολούθηση ασθενειών. Μάλιστα, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αποτύπωση του τρόπου με τον οποίο εξαπλώνεται η παραπληροφόρηση. Σε αυτό το πλαίσιο, τα άτομα κατηγοριοποιούνται ως ευάλωτα (τείνουν να πιστεύουν ψευδείς πληροφορίες), μολυσμένα (έχουν ήδη εκτεθεί σε παραπληροφόρηση) ή ανθεκτικά, έχουν δηλαδή αποκτήσει «ανοσία».
 
Τα μοντέλα αυτά δημιουργούνται από μια σειρά διαφορικών εξισώσεων και εφαρμόζονται εύκολα στη διάδοση της παραπληροφόρησης. Για παράδειγμα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ψευδείς πληροφορίες διαδίδονται από άτομο σε άτομο. Ορισμένα μολύνονται, ενώ άλλα παραμένουν απρόσβλητα. Άλλα είναι ασυμπτωματικά και διαδίδουν παραπληροφόρηση χωρίς να το γνωρίζουν ή να επηρεάζονται αρνητικά από αυτήν.
 
Το κλειδί για την κατανόηση και την καταπολέμηση της ιογενούς εξάπλωσης της παραπληροφόρησης είναι ο «βασικός αριθμός αναπαραγωγής» (R0), ο οποίος αναφέρεται στα άτομα που μπορεί να μολύνει ένα κρούσμα. Σε πλατφόρμες όπως το Twitter και το Facebook, ο R0 είναι ανησυχητικά υψηλός, πράγμα που σημαίνει ότι μια και μόνο ψευδής πληροφορία μπορεί να εξαπλωθεί ταχύτατα. Ο ρόλος των προσωπικοτήτων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως «υπερδιαδότες» επιδεινώνει το πρόβλημα, καθώς μπορούν να διαδώσουν ψευδείς πληροφορίες σε εκατομμύρια ανθρώπους με μία μόνο ανάρτησή τους. Ως εκ τούτου, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την εφαρμογή τέτοιων επιδημιολογικών προσεγγίσεων στο οικοσύστημα των πληροφοριών.
 
Τα μαθηματικά μοντέλα παρέχουν επίσης ένα πλαίσιο για λύσεις. Μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική είναι το prebunking. Σε αυτό το πλαίσιο, οι άνθρωποι εκτίθενται προληπτικά στην παραπληροφόρηση και μαθαίνουν πώς να την αναγνωρίζουν. Πρόκειται για διαδικασία ανάλογη με τον εμβολιασμό, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα προετοιμάζεται να καταπολεμήσει τη μελλοντική έκθεση στον ιό. 
 
Οι ερευνητές έχουν ήδη χρησιμοποιήσει αυτή την προσέγγιση στο πλαίσιο της παραπληροφόρησης για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2024. Τονίζουν πως το κλειδί για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης έγκειται σε στοχευμένες παρεμβάσεις. Με τα κατάλληλα εργαλεία και στρατηγικές, πιστεύουν ότι μπορεί να μειωθεί η εμβέλειά της.