ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΝΑΣ ΔΥΣΒΑΤΟΣ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ

Προχωρώντας με αργά βήματα διαμέσου τεκτονικών αλλαγών στην παγκόσμια οικονομία και στην περαιτέρω εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα ζήτημα που δεν έχει τύχει της ανάλογης προσοχής από την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη είναι αυτό της τραπεζικής ενοποίησης.

Ξεκινώντας από τεχνικής φύσης θέματα, όπως τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και τον ακριβή προσδιορισμό των απαιτούμενων εποπτικών κεφαλαίων  έως τη δομή των διαδικασιών εποπτείας και εκκαθάρισης (ΕΚΤ-SRM), η συζήτηση πάντα καταλήγει στο ποιος θα έχει τον τελευταίο λόγο και ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό.

Αν και φαινομενικά υπάρχει η εντύπωση ότι η Γερμανία παρουσιάζει τις μεγαλύτερες αντιστάσεις στην μεταφορά εξουσιών στην ΕΚΤ, η αλήθεια είναι ότι καμία χώρα της Ευρωζώνης δεν δείχνει ιδιαίτερο ζήλο να προχωρήσει τις διαδικασίες, φοβούμενη ίσως τα αποτελέσματα μιας εποπτείας απαλλαγμένης από εθνικές ευαισθησίες και ιδιαιτερότητες.

Αν οριστικοποιηθεί επίσης η δομή του ταμείου διάσωσης τραπεζών, τότε τα μεγάλα ενεργητικά των γαλλικών τραπεζών καθώς και των μεγάλων ισπανικών τραπεζών θα τις αναγκάσουν να έχουν αυξημένη συμμετοχή στο ταμείο διάσωσης πιέζοντας τις κεφαλαιακά.

Αν σε αυτά προσθέσουμε την ιδιαιτερότητα του γερμανικού τραπεζικού συστήματος που χωρίζεται σε τρεις διακριτούς και ανεξάρτητους πυλώνες, τις μεγάλες ιδιωτικές (Deutsche bank, κτλ), τις συνεταιριστικές τράπεζες και τρίτο και σημαντικότερο πυλώνα (40% του εγχώριου τραπεζικού συστήματος) τις τοπικές τράπεζες ταμιευτήρια (sparkasse και landesbanken), οι οποίες είναι δημόσια ελεγχόμενες κυρίως από τις τοπικές κυβερνήσεις των  ομόσπονδων κρατιδίων και επομένως στενά εναγκαλισμένες με τοπικά συμφέροντα, τότε το πάζλ ολοκληρώνεται.

Παρά τις προφανείς αντιστάσεις όμως που προβάλλουν οι τοπικές ελίτ είναι κοινή πεποίθηση στα περισσότερα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ευρωζώνης ότι η εν εξέλιξη πολιτική και δημοσιονομική σύγκλιση χωρίς την τραπεζική ενοποίηση στερείται βάθους και βάζει προσκόμματα στην πραγματική ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρωζώνης, η οποία είναι ασθενική τα τελευταία χρόνια.

Αυτό διότι στην πραγματικότητα το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης παραμένει "παγωμένο" σε χώρες σημαντικά μεγέθη του ευρωπαϊκού ΑΕΠ όπως η Ισπανία και κυρίως η Ιταλία (στη μικρή  μας χώρα σε υπερθετικό βαθμό) και για να σπάσει ο φαύλος κύκλος συσχέτισης αδύναμων κυβερνήσεων και τραπεζών ώστε να χρηματοδοτηθεί ουσιαστικά η πραγματική οικονομία (και να σταματήσει η κυκλική αναχρηματοδότηση υφιστάμενων δανείων που συντηρεί μη ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ή και κλάδους ολόκληρους), χρειάζεται μια πραγματική τραπεζική ένωση με την ΕΚΤ μοναδική εποπτική αρχή η οποία θα διενεργήσει αυστηρούς ελέγχους στους ισολογισμούς των συστημικών ευρωπαϊκών τραπεζών, θα αποκαλύψει ενδεχομένως κρυμμένες ζημιές και υπερτιμημένα πάγια αλλά θα βάλει μια τάξη στον κρισιμότατο τομέα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ο οποίος είναι άμεσα συνδεδεμένος με το δείκτη ανεργίας.

Ειδικότερα ο πολύπαθος ευρωπαϊκός νότος που πλήττεται τα τελευταία χρόνια εκτός από τα υπερπροβεβλημένα κρατικά δημόσια ελλείμματα αλλά και από στασιμότητα ή και μείωση των εταιρικών χρηματοδοτήσεων και παράλληλα αύξηση των επισφαλειών (ένα προφανώς εκρηκτικό μείγμα ύφεσης), έχει κατά την άποψη μου πολύ μεγαλύτερη ανάγκη από μια πραγματική τραπεζική ένωση και ένα ισχυρό πανευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης τραπεζών που θα επαναφέρει πρώτα την εμπιστοσύνη των πολιτών-καταθετών αλλά παράλληλα και των επενδυτών στις τράπεζες της περιφέρειας.

Αυτό μαζί με μια στοχευμένη δημοσιονομική  και ευέλικτη νομισματική πολιτική είναι θεωρώ ο οδικός χάρτης που πρέπει να ακολουθήσει η Ευρωζώνη ώστε να αντιμετωπίσει μεταγενέστερα (και ειδικά οι χώρες της περιφέρειας) το μεγαλύτερο ζήτημα των επόμενων (πολλών) ετών τον ευρωπαϊκό καταμερισμό της εργασίας.