Η ΕΛΠΙΔΑ ΤΗΣ ΑΝΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ

Υπάρχει θέμα αναδιαπραγμάτευσης του πακέτου βοήθειας για την Ελλάδα; Θεωρητικά, πάντοτε υπάρχει δυνατότητα, αφού πρόκειται για ένα κυλιόμενο πρόγραμμα. Ωστόσο, το ερώτημα δεν αφορά την τυπική δυνατότητα μεταβολής του προγράμματος - αφορά την ουσιαστική. Έχουμε παλαιότερα σημειώσει ότι μπορούμε να ελπίζουμε σε μια παρόμοια εξέλιξη, εάν συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις: α) ρευστότητα (δηλαδή, να είμαστε κοντά σε πρωτογενή πλεονάσματα), β) ισχυρή πολιτική συναίνεση, και γ) Ευρωπαϊκός προσανατολισμός.

Βεβαίως, για να συνεχίσουμε να σκεπτόμαστε για το θέμα αυτό (δηλαδή, για το μέλλον μας), θα πρέπει να απομακρυνθούμε από τη θέση που λέει ότι και να απαιτήσουμε δεν πρόκειται να μας διώξουν από την ΕΕ. Ο συλλογισμός αυτός έχει νόημα, όπως και η πολιτική που απορρέει από αυτόν, εάν υπάρχουν μόνο δύο ενδεχόμενα: να μείνουμε στην ΕΕ ή να φύγουμε. Εάν υπάρχουν περισσότερα (και υπάρχουν αρκετά, όπως διάφορες ειδικές σχέσεις κλπ.), τότε ο διλημματικός αυτός συλλογισμός καταρρέει και δεν μπορεί να παράξει προτάσεις πολιτικής. Ας δεχτούμε, λοιπόν, ότι και οι δύο πλευρές, έστω και με ορισμένα όρια, είναι καταδικασμένες να ζήσουν μαζί. Επίσης, το σημείωμα αυτό δεν λαμβάνει υπόψη του την πιθανότητα συμφωνίας σ'’ ένα πρόγραμμα συμπληρωματικών μέτρων μεγέθυνσης (κυρίως με τη μορφή χρηματοδότησης ομοσπονδιακών έργων υποδομής), όχι διότι δεν μπορεί να είναι μέρος ενός διαπραγματευτικού πακέτου (το αντίθετο μάλιστα), αλλά επειδή απαιτεί ιδιαίτερη επεξεργασία και έχει πολλές περισσότερες διεθνείς παραμέτρους.

Για το χρόνο που θα τεθεί το ζήτημα της αναδιαπραγμάτευσης στους Ευρωπαίους αναφερθήκαμε σε προηγούμενο σημείωμα. Σε αυτό, θα μιλήσουμε για την κατεύθυνση και την ποιότητα που μπορεί να έχει μία τέτοια εξέλιξη.

Η διάσωση της Ελλάδας έχει να κάνει με έξι θέματα και όχι με ένα (το δημόσιο χρέος), όπως πολλοί πιστεύουν:

α) Το ζήτημα του δημόσιου χρέους.

β) Το ζήτημα της στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών.

γ) Το ζήτημα της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

δ) Την ποιότητα των σχέσεων επικοινωνίας με τους συνεταίρους μας (που επλήγη κυρίως από την κακή δημοσιοοικονομική διαχείριση και τα πλασματικά οικονομικά στοιχεία).

ε) Το ζήτημα των διαρθρωτικών αλλαγών, δηλαδή του Business Model της οικονομίας.

στ) Τον ηθικό κίνδυνο, δηλαδή να ανοίξουμε τον δρόμο και κάθε κράτος να υπογράφει (να παίρνει τα χρήματα) και στη συνέχεια να διαγράφονται οι υποχρεώσεις του. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάλυση κάθε ένωση κρατών και, βεβαίως, την ΕΕ.

Και τα έξι θέματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν ή ότι δεν γίνονται παρεμβάσεις στους επιμέρους τομείς.

Στον Πίνακα 1 που παρατίθεται, παρουσιάζεται η εξέλιξη του προγράμματος βοήθειας και διαπιστώνεται ότι η συνέχιση του προγράμματος είναι απολύτως κρίσιμη για το τραπεζικό σύστημα και το ισοζύγιο πληρωμών. Από το σημείο αυτό εξάγεται η κρισιμότητα για το χρόνο σύγκρουσης, που αναπτύχθηκε στο προηγούμενο σημείωμα.

Πίνακας 1. Η εξέλιξη του προγράμματος βοήθειας.