Η «ΕΞΟΡΥΞΗ» ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΥ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ BITCOINS

Όπως είχε αναφερθεί και σε προηγούμενη ανάρτηση με τίτλο «Το Ηλεκτρονικό Νόμισμα Bitcoin: Νέος Χρυσός ή Ηλεκτρονική Φούσκα;», αυτό που κάνει τα Bitcoins να διαφέρουν είναι η απουσία μιας Ενιαίας Αρχής -όπως μια Κεντρική Τράπεζα- πίσω από τη διαπραγμάτευσή τους. Η νομισματική πολιτική των Bitcoins καθορίζεται μέσω έξυπνων αλγορίθμων και τα νέα νομίσματα θα πρέπει να «εξορυχτούν», κάτι που σημαίνει ότι οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν νέο χρήμα μόνο εάν οι υπολογιστές τους μπορούν να σπάσουν έναν πανίσχυρο κώδικα μαθηματικών προβλημάτων. Πρόκειται δηλαδή για ένα είδος ψηφιακού χρυσού.

Oι τελευταίες μέρες δεν είναι και οι καταλληλότερες για αυτούς που επιθυμούν να αναδείξουν το Bitcoin ως ένα ασφαλές νόμισμα.

Η Mt.Gox αποτελεί το μεγαλύτερο ανταλλακτήριο των Bitcoins και πολλοί τη χαρακτηρίζουν ως το «Χρηματιστήριο» των Bitcoins. Όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα 1, τις τελευταίες ημέρες η μεταβλητότητα στις διακυμάνσεις των τιμών των Bitcoins είναι πάρα πολύ μεγάλη. Έτσι λοιπόν, η τιμή ενός Bitcoin από €199 στις 12:00 το μεσημέρι στις 10 Απριλίου, έξι ώρες αργότερα έφτασε στα €91 για να ανέλθει 2 ώρες μετά στα €140, μια μέρα μετά στα €92 και να υποχωρήσει στα €46,9 στις 12 Απριλίου.

Διάγραμμα 1. Μεταβολή της αξίας ενός Bitcoin τον τελευταίο μήνα (σε ευρώ).

Πηγή: Mt.Gox.

Σημειώσεις: 1) Η συνεχής γραμμή παρουσιάζει την ποσότητα των Bitcoins που αγοράζεται ή πωλείται (αριστερός άξονας). 2) Οι πράσινες και κόκκινες ράβδοι παρουσιάζουν την τιμή αγοράς ενός Bitcoin σε ευρώ (δεξιός άξονας). Οι πράσινες ράβδοι παρουσιάζουν την αύξηση στην τιμή του ενός Bitcoin και οι κόκκινες ράβδοι τη μείωση στην τιμή του.

Μάλιστα, στις 10 Απριλίου η Mt.Gox εξέδωσε δελτίο τύπου, αναφέροντας ότι υπήρξε «θύμα της ίδιας της επιτυχίας της», καθώς μια πληθώρα νέων λογαριασμών κυρίευσε το σύστημά της, με αποτέλεσμα τον πανικό των πελατών που οδήγησε με τη σειρά του στη μεγάλη πτώση της τιμής των Bitcoins. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο η Mt.Gox αποφάσισε να αναστείλει τη διαπραγμάτευση του νομίσματος στις 11 Απριλίου, ώστε να αναβαθμίσει το σύστημά της και να ηρεμήσει την αγορά (κάτι το οποίο δεν επετεύχθη).

Αυτή η υψηλή μεταβλητότητα στην τιμή τους, η δυσκολία στην αγορά νέων Bitcoins, αλλά και οι κίνδυνοι ασφάλειας στο διαδίκτυο, αποτελούν τους βασικούς ανασχετικούς παράγοντες ώστε το Bitcoin να μην μπορέσει να αποτελέσει μια καλή εναλλακτική λύση απέναντι στα υπάρχοντα κρατικά νομίσματα. Για να μπορέσει ένα νόμισμα να χρησιμοποιείται, θα πρέπει να διασφαλίζει την αγοραστική δύναμη του κατόχου του. Για παράδειγμα, όταν κάποιος αγοράζει ψωμί αξίας €1 σήμερα, αυτό το €1 θα πρέπει να έχει την ίδια αξία για αγορά ψωμιού σε 5 ημέρες. Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα εύκολο για διαδικτυακούς κλέφτες (hackers) να αποσπάσουν Bitcoins από υπολογιστές (ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο τα τελευταία 2 χρόνια).

Όταν οι διακυμάνσεις στην αξία ενός νομίσματος είναι τόσο μεγάλες σε τόσο σύντομα μάλιστα χρονικά διαστήματα, επακόλουθα οι έμποροι θα πρέπει να αναπροσαρμόζουν συνεχώς τις τιμές τους. Αυτό αποτελεί μια πρόσθετη ταλαιπωρία που βαρύνει τους πελάτες, ενώ ταυτόχρονα πολύ εύκολα μπορούν οι έμποροι να δράσουν κερδοσκοπικά. Έτσι για παράδειγμα, έμποροι οι οποίοι δέχονται πληρωμές μέσω Bitcoins το πρωί μιας ημέρας που η τιμή τους είναι υψηλή, έχουν πολύ μεγαλύτερο κέρδος από εμπόρους οι οποίοι πωλούν τα εμπορεύματά τους στην ίδια τιμή το απόγευμα της ίδιας ημέρας, όταν η αξία του ενός Bitcoin έχει μειωθεί δραματικά.

Σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, μεγάλες μειώσεις ή αυξήσεις παρατηρούνται και σε νομίσματα που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις συναλλαγές, όπως είναι το Ιαπωνικό Γιεν, το Αμερικάνικο Δολάριο ή το Ευρώ. Για παράδειγμα, η αξία του Γιέν έχει υποτιμηθεί κατά 28% από τον Οκτώβριο του 2012 μέχρι σήμερα. Ωστόσο, παράλληλα λειτουργεί και μια αγορά παραγώγων για τα νομίσματα αυτά (στην οποία πραγματεύονται προϊόντα όπως είναι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ή τα προθεσμιακά συμβόλαια) η οποία χαρακτηρίζεται από βάθος και ρευστότητα. Τα παράγωγα προϊόντα προστατεύουν όσους αγοράζουν ή πωλούν σε διάφορα νομίσματα, από μεταβολές στις σχετικές τιμές των νομισμάτων, ελαχιστοποιώντας τις ζημιές τους (και τα κέρδη τους).

Οι διακυμάνσεις στις τιμές των Bitcoins αποτελούν φαινόμενο μιας τέλεια ελεύθερης αγοράς. Δεν υπάρχει κάποια Κεντρική Αρχή που να εισάγει νέα νομίσματα, δεν υφίσταται ποσοτική χαλάρωση, αλλά ούτε και κάποια Κεντρική Τράπεζα που να στοχεύει στην επίτευξη μιας τιμής-στόχου για τα Bitcoins. Με άλλα λόγια, δεν υφίσταται η «χειραγώγηση» που οι χρήστες των Bitcoins ισχυρίζονται ότι ασκείται από την Κεντρικές Τράπεζες των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας.  

Αντιθέτως, το Bitcoin αντιμετωπίζεται ως ένα εμπόρευμα από κερδοσκόπους οι οποίοι προσπαθούν να εξασφαλίσουν εύκολο και γρήγορο κέρδος. Στις σύγχρονες οικονομίες, όπου οι κυβερνήσεις ασκούν σκληρή εποπτεία και παρεμβαίνουν με ρυθμιστικό πλαίσιο στη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών και των κεφαλαιαγορών, η μανία, το πάθος και τα ζωώδη ένστικτα (animal spirits) των επενδυτών μπορεί να οδηγήσουν σε νέα μέσα παραγωγής κέρδους, όπως είναι τα Bitcoins.

Σύμφωνα με άρθρο του Economist Intelligence Unit, η μεγαλύτερη απειλή για το Bitcoin είναι ο ανταγωνισμός, καθώς εναλλακτικά νομίσματα ήδη κατασκευάζονται. Τέτοια ηλεκτρονικά νομίσματα αποτελούν το Litecoin (κλώνος του Bitcoin) και το Ripple. Όσον αφορά στο Ripple (αναμένεται να κυκλοφορήσει το Μάιο του 2013), θα είναι πολύ ευκολότερο στη χρήση από το Bitcoin καθώς οι συναλλαγές θα επιβεβαιώνονται σε μερικά δευτερόλεπτα σε αντίθεση με τα περίπου 10 λεπτά της ώρας που απαιτούνται για τα Bitcoins. Επιπρόσθετα, το Ripple θα δημιουργείται από γνωστή και εισηγμένη στη Silicon Valley εταιρία (Opencoin), χωρίς δηλαδή να υπάρχει μυστήριο που να συνοδεύει τη χρήση όπως στην περίπτωση των Bitcoins (έχουν δημιουργηθεί από άγνωστο άτομο πίσω από το ψευδώνυμο Σατόσι Νακαμότο).