ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Το Eurogroup στάθμισε (!) τα δεδομένα και αποφάσισε να επιτεθεί στις καταθέσεις που βρίσκονται στις Κυπριακές τράπεζες. Ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος, αυτό καθεαυτό το γεγονός είναι εξαιρετικής σημασίας.

Το 2011 σε δύο μεσαίου μεγέθους Δανικές τράπεζες (Amagerbanken και Fjordbank Mors) έγινε bail-in, δηλαδή οι καταθέσεις πάνω από €100.000 υπέστησαν ένα κούρεμα με εξαίρεση τους συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς, λογαριασμούς για παιδιά, κλπ. Αυτά έγιναν στη Δανία με έναν ανεπτυγμένο μηχανισμό επίλυσης τραπεζικών κρίσεων που τώρα απουσιάζει στην Ευρωζώνη. Σήμερα την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος την έχει η ECB και σταδιακά θα αναπτυχθεί ο Single Supervisory Mechanism. Στην Ευρωζώνη δυνατότητες ανακεφαλαιοποίησης τραπεζών έχει ο European Stability Mechanism (ESM) και ο τρόπος επίλυσης των τραπεζικών κρίσεων ενσωματώνεται στην οδηγία Bank Recovery and Resolution Directive, που θα υιοθετηθεί όμως το καλοκαίρι του 2013. Αυτός ο βραχίονας θα μετεξελιχθεί στον Single Resolution Mechanism. Αργότερα θα εμφανιστεί και ο μηχανισμός ασφαλείας καταθέσεων. Όλοι οι πυλώνες αυτοί θα αποτελέσουν την European Banking Union. Σήμερα όμως βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο. Τα κενά καλύπτονται από επί μέρους αποσπασματικές αποφάσεις, που αποτελούν στοιχεία του μελλοντικού θεσμικού πλαισίου. Συνεπώς, οι αποφάσεις θα πρέπει να σταθμίζονται με πολύ μεγάλη προσοχή. Μία από αυτές αφορά στην αρχή της προστασίας των καταθέσεων μέχρι €100.000. Μέχρι στιγμής, ουδείς στην Ευρώπη είχε θέσει θέμα για την εγκυρότητά του, παρόλο που δεν το καλύπτει μία γενική νομοθετημένη ρύθμιση σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Γι’ αυτό μιλάμε και για Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αναρωτιέμαι τι είδους Ευρωπαϊκός μηχανισμός ασφαλείας καταθέσεων θα δημιουργηθεί στο μέλλον, με ένα παρόμοιο προηγούμενο σαν αυτό της Κύπρου, εάν διατηρηθεί στη σημερινή του μορφή.

Η ιδιορρυθμία του υπερμεγέθους τραπεζικού συστήματος και των προνομιακών σχέσεων με Ρωσικά κεφάλαια στην Κύπρο δικαιολογεί μόνο, σ’ ένα βαθμό, τη λήψη εξαιρετικών έκτακτων μέτρων. Γιατί απλούστατα είναι η δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια που γίνεται επίκληση των ειδικών συνθηκών. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη ειδική περίπτωση με την υιοθέτηση του PSI. Εάν συνεχώς επικαλούμαστε ειδικές συνθήκες, δημιουργείται ένα ασταθές σύστημα συρραφής αποσπασματικών κανόνων με εξαιρετική αβεβαιότητα. Σ’ ένα τέτοιο σύστημα, η πραγματοποίηση προβλέψεων, άρα και επενδυτικής λειτουργίας, μειώνεται δραματικά και δεν μπορεί παρά να έχει αρνητικές συνέπειες στην αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.

Κατά συνέπεια, η ύπαρξη θεσμικού κενού παράλληλα με την επίκληση των ειδικών συνθηκών οδηγούν στη διαμόρφωση ενός τραπεζικού πεδίου με επικίνδυνο (μεταβατικό) παρόν και (αβέβαιο) μέλλον. Αυτές είναι συνθήκες που συντελούν στην εμβάθυνση της Ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης και όχι στην επίλυσή της.

Πηγή: Εβδομαδιαία Οικονομική και Πολιτική Εφημερίδα «Κεφάλαιο» (Πρώτη δημοσίευση: 22/3/2013).