ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο Καθηγητής Paolo Manasse αναπτύσσει δύο βασικά ζητήματα-προκλήσεις που καλείται να διαχειριστεί η Ελλάδα στο πλαίσιο της μελλοντικής της ανάπτυξης.

Υπάρχουν δύο σημεία, για τα οποία είναι δύσκολο να τοποθετηθεί κανείς:

Το πρώτο αφορά την τεχνολογική ανάπτυξη στην ελληνική οικονομία: Παλαιότερα υπήρχαν θεωρίες για την τεχνική ανάπτυξη και πρόοδο, σύμφωνα με τις οποίες οι πιο φτωχές χώρες δεν θα μπορούσαν εύκολα να κάνουν το τεχνολογικό άλμα, αντιθέτως, θα έπρεπε να περάσουν όλες τις διαδικασίες που είχαν περάσει οι πλούσιες χώρες.

Κάποιες οικονομίες, βέβαια, θα μπορούσαν με την καινοτομία να έχουν σημαντική εξέλιξη, ακόμα κι αν δεν είχαν ισχυρή βάση. Συμφωνώ με τέτοιου τύπου ιδέες: το να έχουν όλοι υπολογιστές προσφέρει πολλές δυνατότητες, ακόμα κι αν δεν έχουν πανεπιστήμια που διαχέουν τη γνώση. Με πρόσβαση στο internet μπορεί ο καθένας να μάθει από τους καλύτερους.

Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να είναι κανείς σκεπτικός έναντι της τεχνολογίας. Μπορούμε να αναρωτηθούμε: η Airbnb βοηθάει τη δημιουργία νέων ξενοδοχείων; Το ebay και το amazon τι επιπτώσεις έχουν στα καταστήματα; Υπάρχουν καταστροφές που επέρχονται με την τεχνολογική πρόοδο και, βραχυπρόθεσμα, προκύπτουν μειονεκτήματα από τις τεχνολογικές αυτές αλλαγές. Μακροπρόθεσμα υπάρχουν και κάποια πλεονεκτήματα, αλλά δεν ξέρουμε ποια από τις δύο επιπτώσεις θα κυριαρχήσει και εάν θα αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης σε μια οικονομία.

Δεν μπορεί να εκτιμήσει κανείς το ρόλο της Ελλάδας σε αυτή την πολύ γρήγορα κινούμενη τροχιά με την τεχνολογία που αλλάζει. Δεν είναι απόλυτα σαφές εάν κάποιοι τομείς θα πληγούν κι άλλοι θα πάνε καλύτερα.

Άλλο σοβαρό θέμα αφορά το ζήτημα της μετακίνησης των εργαζομένων. Το παράδειγμα της Ιρλανδίας είναι, ίσως, ιδιαίτερο: σε κάποιο βαθμό η Ιρλανδία αποτελεί μέρος της Μ. Βρετανίας (σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας). Όταν η απασχόληση στην Ιρλανδία δεν εξελίσσεται ικανοποιητικά εργαζόμενοι μετακινούνται προς τη Μ. Βρετανία, όταν επανέρχεται η ανάπτυξη επιστρέφουν στην Ιρλανδία.

Το θέμα της μετακίνησης γίνεται πολύ σημαντικό όταν αφορά χώρες με μεγάλη παράδοση μετανάστευσης που είχε σταματήσει για πολλά χρόνια και που τώρα επιστρέφει. Πολλοί Ιταλοί πηγαίνουν στο εξωτερικό κι αποκτούν καλύτερη ζωή εκεί. Για εκείνους είναι θετικό. Το ερώτημα, όμως, αφορά τις επιπτώσεις της μετακίνησής τους στην ευημερία όσων μένουν πίσω, οι οποίοι πιθανόν να μην είχαν τις ίδιες ευκαιρίες. Υπό αυτή την έννοια, δεν υπάρχουν πολλές λύσεις για να συμφιλιωθούν τα διαφορετικά συμφέροντα αυτών που μεταναστεύουν και όσων παραμένουν στη χώρα τους.

Η μόνη λύση που μπορεί να εφαρμοστεί βρίσκεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα επιτυχές παράδειγμα είναι τα Erasmus, στα οποία φοιτητές μετακινούνται στο εξωτερικό, αποκτούν την εμπειρία του εξωτερικού και επιστρέφουν. Ένας παρόμοιος μηχανισμός διευκολύνει τους ανθρώπους που επιθυμούν να επιστρέψουν παρέχοντας κίνητρα για την επιστροφή.

Ο Καθηγητής Paolo Manasse σε στιγμιότυπο από την Ημερίδα: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, στην οποία εξέθεσε τις παραπάνω απόψεις του.