Άρθρα Παναγιώτη Ε. Πετράκη - ΤΑ ΝΕΑ

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Η έκδοση του δελτίου των Τριμηνιαίων Εθνικών Λογαριασμών του 1ου τριμήνου, με προσωρινά εποχικά διορθωμένα στοιχεία για την ελληνική οικονομία, είναι μία αξιόλογη έκπληξη για τους οικονομικούς αναλυτές στην Ελλάδα και όχι μόνο. Η ύφεση στο α΄ τρίμηνο ήταν πολύ μικρότερη του αναμενόμενου.

ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Κινούμεθα σε ένα καινούργιο οικονομικό περιβάλλον της μετά-COVID εποχής με έναν βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, 2021 - 2022, έναν μεσοπρόθεσμο, 2022-2024, και έναν μακροπρόθεσμο μέχρι το 2030, που μπορεί να φτάσει οραματικά μέχρι το 2050.

Η ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΣΜΟΥ

Κρατισμός είναι η άποψη που δηλώνει ότι η κρατική ενεργοποίηση είναι το καταλληλότερο μέσο επίλυσης των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών προβλημάτων μιας κοινωνίας (ηθικά ιδεώδες). Συνήθως αντιπαρατίθεται με το ότι το καταλληλότερο μέσο για τον σκοπό αυτό είναι η λειτουργία του συστήματος της αγοράς με την ατομική ελεύθερη διάθεση της εργασίας, το σύστημα τιμών για την κατανομή των πόρων και τη μεγιστοποίηση της οφέλους.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος κληροδότησε στον κόσμο την οικονομική ανοικοδόμηση και μία πολιτική σταθερότητα που στηριζόταν στον διαχωρισμό Δύσης και Ανατολής. Αυτός έφερνε μαζί του και τον αντίστοιχο διαχωρισμό Δεξιάς και Αριστεράς. Η Δύση και η Δεξιά κουβαλούσαν πολιτισμικά τον ατομικό ωφελιμισμό, η Ανατολή και η Αριστερά κουβαλούσαν τη συλλογικότητα του κρατισμού και τη διάθεση για την μεταβολή.

Έτσι πυροδοτήθηκε για άλλη μία φορά η πάλη των τάξεων με αιχμή τους κατόχους κεφαλαίου και τους κατόχους της εργατικής δύναμης.

ΜΠΑΪΝΤΕΝ VS NEXT GENERATION EU ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

Το 2009 και το 2010 που προσπαθούσαν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να βγουν από την κρίση του 2008, ακολούθησαν πολύ διαφορετικούς δρόμους, επηρεαζόμενες βεβαίως από τις επιλογές πολιτικής που έκαναν και από τον τρόπο που ήταν οργανωμένες ως κρατικές οντότητες. Οι ΗΠΑ αύξησαν το χρέος τους και φούσκωσαν τη χρηματοπιστωτική αγορά με ρευστότητα, οδηγώντας την οικονομία τους σε έξοδο από την κρίση.

ΧΡΕΗ

Η διαχείριση των χρεών όπως αυτά μεγεθύνθηκαν από την πανδημία δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά ειδικά στην Ελλάδα. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδος σε σχέση με το ΑΕΠ είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη με προοπτική μείωσης από το 2022. Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Βέλγιο κ.τ.λ. ακολουθούν, παρόλο που η διάρθρωσή του δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Ίσως μάλιστα είμαστε πλέον από τους πλέον ευνοημένους της ευρωζώνης (ποιος θα το περίμενε)!

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΑΣ ΤΑΞΗΣ

Η μεσαία τάξη ήταν στη δύση ο μεγάλος χαμένος των δύο επάλληλων κρίσεων του 2008 (2010 για την Ελλάδα) και του 2020. Μειώθηκαν τα σχετικά όρια ορισμού της, άρα και το μέσο εισόδημά της και κατ’ επέκταση οι αποταμιεύσεις της. Άνθρωποι που κατατάσσονταν στη μεσαία τάξη βρέθηκαν σε χαμηλότερα από αυτήν στρώματα, άρα η μεσαία τάξη συρρικνώθηκε (2.380.000 άτομα το 2016 από 2.600.000 το 2012) και τα άτομα που βρίσκονταν σε υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα απομακρύνθηκαν ακόμα περισσότερο. Συνακόλουθα μειώθηκε το επίπεδο ευημερίας τους (ευτυχίας).

ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΑΡΟΧΕΣ ΚΑΙ ΧΡΕΟΣ

Ο κόσμος, η Ευρώπη και η Ελλάδα αντέδρασαν στην πανδημία. Αύξησαν το χρέος, που θα το πληρώσουν οι επόμενες γενεές (λεφτόδεντρο δεν υπάρχει), αύξησαν τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος κινητοποιώντας και τη δημοσιονομική πολιτική (Next Generation EU και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων). Παράλληλα η ΕΚΤ προχώρησε σε εξαγορές δημόσιου χρέους για να συγκρατήσει τις τιμές τους έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ροή δανειακών κεφαλαίων προς τις πληττόμενες οικονομίες.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥΣ

Παρ’ όλες τις αναταράξεις από το τωρινό σφοδρό κύμα των μολύνσεων και την αναταραχή στις γραμμές προμήθειας των εμβολίων, το καλοκαίρι θα έχει εμβολιαστεί ένα πολύ σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Οικονομικές δραστηριότητες θα επανεκκινήσουν και η ταξιδιωτική κινητικότητα θα επανέλθει σταδιακά εντός της Ευρώπης μαζί με ασθενέστερους διάσπαρτους, περιοδικούς περιορισμούς κοινωνικής αποστασιοποίησης.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ

Ζούμε ένα μήνα με αρκετά ιδιαίτερες και αντιφατικές εξελίξεις. Στο επιδημιολογικό μέτωπο τα ημερήσια κρούσματα ξεπέρασαν τα υψηλά του Νοεμβρίου του 2020. Μπορεί να υπάρχουν τρεις λόγοι: η επιθετικότητα του ιού, το πλήθος των tests που διενεργούνται και τέλος οι αποφάσεις για το ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες απελευθερώνονται ή περιορίζονται.