Άρθρα Παναγιώτη Ε. Πετράκη - ΤΑ ΝΕΑ

ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Δύο πηγές κινδύνου αντιμετωπίζει η οικονομία. Ο πρώτος είναι ο πολιτικός κίνδυνος. Να μην μπορέσει να σχηματιστεί βιώσιμη κυβέρνηση για αρκετό χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση που δεν σχηματιστεί είτε αυτοδύναμη κυβέρνηση είτε βιώσιμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε προφανώς θα πρέπει να σχηματιστεί μια κυβέρνηση ειδικού σκοπού που θα κάνει σε έναν ορατό χρονικό ορίζοντα ξανά εκλογές.

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ

Το να επιστρέψουμε σε χαμηλό πληθωρισμό, με μέτρια προσγείωση της οικονομικής δραστηριότητας, ελαφρά αύξηση της ανεργίας και με σχετική χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα που μπορεί να επιτύχει η οικονομική πολιτική.

Ερχόμαστε από μια περίοδο φθηνού χρήματος και πλούσιας ρευστότητας. Γιατί να μην παραταθεί επ’ αόριστον η φάση αυτή; Αυτό είναι το απλό ερώτημα που έρχεται στο μυαλό των πολιτών και κάθε πολιτικού που θέλει να είναι εύκολα λαϊκά δημοφιλής.

ΣΚΕΨΗ ΓΡΗΓΟΡΗ, ΣΚΕΨΗ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ

Όταν ο (ψυχολόγος) Kahneman έπαιρνε το 2002 το Nobel (οικονομικά) και όταν δημοσίευαν μαζί με τον Tversky (και άλλους) τη δουλειά τους, ανέδειξαν τη σημασία της ψυχολογίας στα οικονομικά και στην κοινωνική σκέψη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Έδειξαν ότι οι κοινωνίες σκέφτονται με δύο τρόπους: το σύστημα γρήγορης σκέψης που προηγείται και ένα δεύτερο σύστημα προσεκτικής σκέψης που έπεται.

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Η υπερδιόγκωση της ρευστότητας στον απόηχο της μεγάλης ύφεσης, της κρίσης του COVID και του Ουκρανικού, η αύξηση των επιτοκίων και ιδιοσυγκρασιακά προβλήματα (εξελίξεις στον τεχνολογικό κλάδο, κρυπτονομίσματα, τραπεζοοικονομικές διοικητικές αστοχίες) και η τωρινή σύσφιγξη (2 τρισ. δολαρίων σε όλον τον κόσμο) δημιούργησαν ένα κλίμα χρηματοοικονομικής αστάθειας και αβεβαιότητας. Κοινός παρονομαστής είναι ο κίνδυνος ρευστότητας.

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ

Παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά (διεθνώς και στην Ελλάδα) τις συμπεριφορές της κοινωνίας. Ειδικότερα στο ΕΚΠΑ εξελίσσεται μία πολύ μεγάλη έρευνα των κοινωνικών συμπεριφορών της οποίας τα πρώτα εμπειρικά στοιχεία αναφέρονται στη δεκαετία του 1980 μέχρι και σήμερα με ιδιαίτερη προσοχή την τελευταία τετραετία.

Θα μας δοθεί η ευκαιρία να παρουσιάσουμε τα παραπάνω ευρήματα αλλά λόγω επικαιρότητας θα θέλαμε να εστιάσουμε σ’ ένα ειδικότερο μέρος από τα δεδομένα αυτά που αναφέρεται στον ρόλο και στη σημασία του κράτους σε σχέση με τη ζωή μας.

ΚΛΕΙΔΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ

Η τραγωδία της σύγκρουσης των τρένων έχει δύο χαρακτηριστικά: Το πρώτο είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Ενδεχομένως τα «κλειδιά» της κίνησης των σιδηροδρόμων δεν τοποθετήθηκαν σωστά με αποτέλεσμα να δοθούν λάθος οδηγίες για την κίνηση των συρμών. Το δεύτερο είναι το ζήτημα των εκκρεμών συμβάσεων για την εγκατάσταση των  συστημάτων σηματοδότησης με τηλεδιοίκηση αφού το έργο τηλεδιοίκησης ξεκίνησε το 2014 και δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.

ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο ουκρανικός πόλεμος ήταν μια διεύρυνση της επιθετικότητας της ρωσικής πλευράς να καταλάβει την Κριμαία το 2014, και παλαιότερα να αναμειχθεί στρατιωτικά σε ρωσόφωνες γειτονικές περιοχές. Επιπροσθέτως o Πούτιν έθεσε το θέμα των στρατηγικών σχέσεων Ρωσίας – Δύσης στον οικονομικό και πολιτικό τομέα (ΝΑΤΟ, ΕΕ κ.τ.λ.).

ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ

Το κατά κεφαλήν πραγματικό ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών (Eurostat) στην Ελλάδα, σε όλη την περίοδο 2000-2009, ακολουθούσε σχεδόν ταυτόσημα την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) με το διαθέσιμο ιδιωτικό εισόδημα να είναι χαμηλότερο κατά 21% από αυτό του μέσου όρου της ομάδας των χωρών της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας, που κινούνταν βεβαίως υψηλότερα από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ των 27 (Eurostat).

Ο ΜΑΥΡΟΣ ΚΥΚΝΟΣ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Ο σεισμός στην Τουρκία στη γλώσσα των προβλέψεων χαρακτηρίζεται «μαύρος κύκνος». Πρόκειται για αναπάντεχα μεγάλα γεγονότα που ανατρέπουν τις προβλέψεις. Τον Ιανουάριο του 2023 προβλέπαμε ότι η Τουρκία θα εμφάνιζε μια οριακή πραγματική ανάπτυξη της τάξης του 0,92% και μετά (Oxford Economics) θα σταθεροποιούνταν περίπου 2%.

ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ

Έχουμε εισέλθει σε μία περίοδο αυξήσεως των επιτοκίων και δημιουργούνται δύο βασικά ερωτήματα: πόσο και με ποια χρονική εξέλιξη θα συνεχιστούν οι αυξήσεις αυτές και κατά πόσο αυτές οι αυξήσεις, που αναμφισβήτητα επιβαρύνουν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, θα έχουν τελικά επίπτωση και στην καταναλωτική συμπεριφορά που είναι βασικός προωθητικός παράγοντας της οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης.