«ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ»

Οι λαοί, ανέκαθεν, βρισκόντουσαν μπροστά στην «ανάγκη» επιλογής μεταξύ δύο κρίσιμων «λύσεων» (επώδυνων ή ανώδυνων). Έτσι, την περίοδο του ψυχρού πολέμου, όλος ο κόσμος είχε να αντιμετωπίσει το πιο γνωστό ίσως «δίπολο», ανατολή ή δύση και καλούνταν να επιλέξει. Στην Ελλάδα τα «διλήμματα», μπροστά στα οποία βρέθηκε ο πλανημένος λαουτζίκος, ήσαν μπόλικα: Βασιλευόμενη ή Αβασίλευτη «Δημοκρατία»; Πατρίδα ή Επανάσταση; (αυτό ακουγόταν την περίοδο του εμφύλιου πολέμου) Καραμανλής ή τα Τανκς; Αριστερά ή Δεξιά; ΠΑΣΟΚ ή ΝΔ; Αντιμνημονιακοί ή Μνημονιακοί; Ναι ή Όχι στα μέτρα των τριών θεσμών (αυτό είναι και το πιο πρόσφατο απ’ όλα, μέχρι στιγμής!). Σ’ ορισμένα διλήμματα, μάλιστα, καλείται ο ίδιος ο λαός επίσημα να πάρει θέση δημόσια μες απ’ τη διενέργεια δημοψηφισμάτων.

Είτε όμως το «δίλημμα» οδηγεί σε δημοψήφισμα είτε όχι, ο απώτερος σκοπός που τίθεται και σχεδόν πάντα πετυχαίνεται είν’ η διατήρηση των βασιλιάδων (παλιότερα) και της κυβέρνησης (πρωθυπουργού ή προέδρου) στον εξουσιαστικό θώκο ή η προετοιμασία του εδάφους γι’ αυτούς που διεκδικούν μ’ αφροσύνη την εξουσία. Εξυπακούεται ότι το δίλημμα τίθεται πάντα απ’ τους εξουσιαστές (ή τους διεκδικούντες την εξουσία) γιατί αυτοί είναι που πρέπει να τιθασεύσουν (ή να ξεγελάσουν) τεράστια πλήθη ανθρώπων, προκειμένου να διατηρήσουν την ηγεμονική δύναμή τους κι επιρροή τους (ή να την αποκτήσουν κάποια στιγμή).

Το «δίλημμα» απ’ τη φύση του «υποχρεώνει» στην επιλογή μεταξύ δύο καταστάσεων (πολιτικών, κοινωνικών κ.λπ.). Οι καταστάσεις αυτές είναι στην πραγματικότητα ίδιες (παρ’ όλ’ αυτά, παρουσιάζονται ως εντελώς διαφορετικές και πάν’ απ’ όλα ως λύνουσες ένα οξύ πρόβλημα) μ’ αποτέλεσμα η επιλογή από πλευράς κόσμου να μην αλλάζει καθόλου την ήδη άθλια μοίρα του. Σύντομα, προκύπτει ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος να τεθεί «δίλημμα» ή να διενεργηθεί δημοψήφισμα. Όμως, πάντα πρέπει κάποιος να εμπορεύεται την ελπίδα του άκριτου όχλου (και ταυτόχρονα να την ανανεώνει, έστω και για λίγο!) ή να του δίνει την εντύπωση ότι είναι «κυρίαρχος» για κάποιο διάστημα, γιατί αλλιώς οι πιθανότητες μίας εξέγερσης είναι πολύ μεγάλες.

Γίνεται κατανοητό ότι το ένα σκέλος του κάθε «διλήμματος» αφορά την υφιστάμενη εξουσία (κι αντίστοιχα η επιλογή του απ’ τον κόσμο οδηγεί στην ισχυροποίησή της), ενώ το άλλο σκέλος αφορά τους διεκδικούντες αυτήν και τους ανατροπείς της κατεστημένης δομής (κι αντίστοιχα η επιλογή του απ’ τον κόσμο, τους οδηγεί στην πολυπόθητη καρέκλα και στην συνεπακόλουθη ψευτοσωτήρια αντικατάσταση της υπάρχουσας δομής με μία άλλη, τάχα διαφορετική!). Έτσι, όμως, το μόνο που πετυχαίνεται είν’ η αιώνια διατήρηση της κατάστασης εκείνης, όπου μέσα από λογιών λογιών προφάσεις και προσχήματα οι πολλοί κυβερνώνται ή εξουσιάζονται (το ίδιο κάνει) από λίγους· δηλαδή, μίας κατάστασης, όπου οι λίγοι προνομιούχοι κάνουν α π ό λ υ τ ο κουμάντο στους πολλούς, μη προνομιούχους (μην γελιέστε: αυτό σημαίνει κυβερνώ κάποιους!).

Η «ανάγκη» επιλογής μεταξύ δύο κρίσιμων «λύσεων» είναι στην ουσία πλασματική, ενώ καμία λύση δεν επιφέρουν οι δύο τάχα διαμετρικώς αντίθετες κι αντιθετικές προτάσεις του όποιου «διλήμματος». Τόσο η διατύπωσή του όσο κι οι συνοδεύουσες το «δίλημμα» ατέρμονες ιδιωτικές και δημόσιες συζητήσεις (πάντα άσκοπες σε τέτοιες περιπτώσεις και συνάμα διχαστικές – κι ο διχασμός πάντα εξυπηρετεί το κομφόρμ, γιατί οι διχασμένες πλευρές αλληλοτρωγόμενες αφήνουν ανενόχλητο το κατεστημένο να κάνει τη δουλειά του - να ποιος είν’ ο μοχλός διατήρησης του κομφόρμ μες απ’ τα ψευτοδιλήμματα και τα δημοψηφίσματα) δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι κάτι κινείται, κάτι καλό πάει να γίνει επιτέλους, που τελικά, όμως, ποτέ δεν γίνεται...