SHOW ME THE MONEY

Στην εποχή μας, πολλά πράγματα θεωρούνται αυτονόητα και δεδομένα, ενώ δεν θα έπρεπε, κυρίως, εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι δεκαετίες κατά τις οποίες επικρατεί ευημερία μπορούν να μετρηθούν στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Το τελευταίο διάστημα, έρχεται στο μυαλό μου, όλο και περισσότερο, η σκηνή από την ταινία "Jerry Macguire", όπου ο Cuba Gooding Jr. φωνάζει στον προπονητή του Tom Cruise να «του δείξει το χρήμα – show me the money», ως απόδειξη της επιτυχίας και της καταξίωσής τους.

Αφήνοντας όμως πίσω για λίγο το Hollywood και ερχόμενη στη δική μας ήπειρο, διαπιστώνει κανείς πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεχίζει να επιτελεί τον ρόλο της ως οικονομική συνεργασία – κοινότητα, η οποία όμως απέτυχε να εκπληρώσει το πεπρωμένο της και να μετουσιωθεί σε μια ουσιαστική πολιτική και κοινωνική ένωση, όπως τη φαντασιώθηκαν αρκετοί διανοούμενοι και τεχνοκράτες, ήδη από την περίοδο του Ναπολέοντα.

Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να γίνει διαφορετικά, από τη στιγμή που, τα κράτη από τα οποία αυτή ιδρύθηκε, δεν διέθεταν όλα την ίδια οικονομική αφετηρία, ενώ ταυτόχρονα προστίθεντο ολοένα και περισσότερα κράτη – μέλη με εύθραυστη οικονομία;

Είναι καταγεγραμμένο, άλλωστε, πως η ίδια η οικονομία και οι δυνάμεις της, εμφανίζονται πια ως οι ανώτερες εκείνες δυνάμεις, ικανές να απομακρύνουν οτιδήποτε σταθεί εμπόδιο στην εξέλιξή τους, ξεπερνώντας ακόμη και το θεσμικό πλαίσιο «κυρίαρχων» κρατών, όπως προσφάτως παραδέχθηκε ανώτατος θεσμικός λειτουργός της χώρας μας.

Και ενώ οι πιστωτές πιέζουν, οι γείτονες διεκδικούν, οι αγορές τρομάζουν, τα νομίσματα κατρακυλούν, τα ρομπότ και οι αυτοματισμοί λαμβάνουν τη θέση του ανθρώπινου δυναμικού και τα ποσοστά της ανεργίας καλπάζουν με ταχύτατους ρυθμούς, ποιός θα περίμενε ότι η περιγραφή μιας ιδανικής κοινωνίας ισότητας, όπου η εργασία θα είναι εξάωρη, όπου δεν θα υπάρχουν χρήμα και εκμετάλλευση και όπου η χρήση ενός βασικού εισοδήματος για τον διαμοιρασμό του πλούτου, θα έβρισκε και πάλι νέους υποστηρικτές.

Η ιδέα του «βασικού οικουμενικού εισοδήματος (universal basic income- UBI)», έτσι δηλαδή όπως την εμπνεύστηκε στα 1516 ο φιλόσοφος Thomas More στο βιβλίο του “Utopia”, αναβιώνει όχι από τους κόλπους της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά από την Silicon Valley, όπου world players, όπως o Elon Musk της Tesla, ο Mark Zuckerberg του Facebook και ο Richard Branson της Virgin, επεξεργάζονται τη διανομή ενός ελάχιστου εισοδήματος μέσω των δημόσιων ταμείων της κάθε χώρας, εφ’ όρου ζωής, σε ανθρώπους που είτε εργάζονται, είτε όχι, ως ένδειξη προσφοράς των επιτευγμάτων της ελεύθερης οικονομίας.

Στη δεκαετία που διανύουμε λοιπόν, ένα από τα σημαντικότερα -κατά την άποψή μου- ερωτήματα, είναι, πώς άραγε θα φροντίσουμε τους εργαζόμενους, όταν πια δεν θα υπάρχει εργασία γι’ αυτούς.

Παρατηρούμε λοιπόν πως ήδη ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα αντίστοιχο UBI υποθετικό μοντέλο σε χώρες όπως, Ολλανδία, Ινδία, Γαλλία, Ελβετία και Κένυα, προκειμένου να μελετήσουν τη βιωσιμότητα και την εφαρμογή αυτού.

Η πρώτη χώρα –πειραματόζωο είναι η Φινλανδία, η οποία ήδη από τον Ιανουάριο του 2017 αποφάσισε πιλοτικά να εφαρμόσει την πολιτική του «Βασικού Οικουμενικού Εισοδήματος», διαθέτοντας σχεδόν 500 ευρώ μηνιαίως σε 2.000 συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, αναμένοντας τα αποτελέσματα έως το τέλος του 2018, προκειμένου να διαπιστωθεί τόσο η βιωσιμότητά του, όσο και  ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζονται οι οικονομικοί δείκτες της χώρας.

Είναι εντυπωσιακό τέλος, πως τόσο οι αριστερές, όσο και οι δεξιές παρατάξεις της χώρας, αντιμετωπίζουν το εν λόγω πείραμα ως ιδιαίτερα ενδιαφέρον, επενδύοντας αρκετά χρήματα από τα ταμεία του δημοσίου για την επιτυχία του.

Θα ακολουθήσει άραγε και ο πολύπαθος ευρωπαϊκός νότος την εφαρμογή αντίστοιχων πειραμάτων;  Θα καταφέρουν άραγε οι νέοι αυτοί μηχανισμοί να εξαλείψουν την εισοδηματική ανισότητα που αναμένεται να κατακλύσει όλο και περισσότερο τις σύγχρονες οικονομίες;

Προσωπικά ελπίζω σε απαντήσεις στα ανωτέρω πριν ο Musk και ο Branson μετοικήσουν στον πλανήτη Άρη που τόσο πολύ επιθυμούν, προκειμένου να «σωθούν» από τις τόσο πολύπλοκες γήινες έγνοιες.