1917 - 2017: ΜΙΑ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ

Ένας αιώνας έχει περάσει από την «Οκτωβριανή Επανάσταση» - όπως έμεινε στην ιστορία η κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων της Πετρούπολης - και την εγκαθίδρυση του σοβιετικού καθεστώτος των μπολσεβίκων του Λένιν. Η επανάσταση αυτή, μετά απο ταραχώδη ζωή 73 περίπου χρόνων και έχοντας διαμορφώσει μια ισχυρή παγκόσμια κατάσταση, κατέρρευσε αφήνοντας πίσω της πολλά ερωτηματικά και αντιφατικές εκτιμήσεις που μόνον οι ιστορικοί μπορούν να ερευνήσουν. Πριν την κατάρρευσή της είχε αναπτυχθεί η «θεωρία των λαθών». Η εκάστοτε πολιτική ηγεσία ανακάλυπτε ότι η προηγούμενη έκανε λάθη που έβγαζαν την Επανάσταση από τους στόχους της. Η αντίληψη του Λένιν για ένα κόμμα πανίσχυρο και μοναδικό, που αναγνώριζε τα λάθη του και τα διόρθωνε ανάλογα με τους εσωτερικούς συσχετισμούς χωρίς να υπολογίζει τη βούληση και τις αντιδράσεις της κοινωνίας, ήταν μοιραίο να οδηγήσει την Επανάσταση σε αδιέξοδο. Εξάλλου, η χρόνια τσαρική κοινωνική και πολιτική καταπίεση ώθησε στην Επανάσταση με αίτημα την αλλαγή της μορφής της εξουσίας αλλά και της ίδιας της κοινωνίας και του πολιτισμού της.

Ήδη τον Αύγουστο του 1880 ο Ντοστογιέφσκι έγραψε στο «Ημερολόγιο ενός συγγραφέα»: «έχω κάποιο προαίσθημα, πως ο κύβος ερρίφθη. Φοβερά συμπτώματα παρουσιάζονται. Ίσως να είναι κιόλας αρκετή για να προκαλέσει την αρχική δόνηση, η προαιώνια και αφύσικη κατάσταση, που επικρατεί στα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν μπορεί πια ένα μέρος από την ανθρωπότητα να κρατάει σκλαβωμένη όλη την υπόλοιπη. Η Ευρώπη, όπου από καιρό οι θεσμοί έπαψαν να είναι χριστιανικοί, κατάντησε ολότελα ειδωλολατρική. Η αφύσικη αυτή κατάσταση πραγμάτων και τα άλυτα πολιτικά προβλήματα δεν είναι δυνατόν παρά να οδηγήσουν σε έναν τεράστιο τελειωτικό πόλεμο με τη συμμετοχή όλων, που θα ξεσπάσει σε τούτον τον αιώνα, μα ίσως ακόμα και σε τούτη τη δεκαετία».

Τα μηνύματα πάντα προειδοποιούν όταν λαμβάνονται. Η Ιστορία πρέπει να διδάσκει και όχι να επαναλαμβάνεται στην κακή της έκφανση.

Στέλλα Πριόβολου, Ομ. Καθηγήτρια

Ειδική Γραμματέας του Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών του Πανεπιστημίου Αθηνών