ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η παιδική κατάθλιψη άργησε να αναγνωριστεί σαν αυτόνομη κλινική οντότητα. Υπήρξε μία έντονη διαμάχη κατά πόσο ήταν αναπτυξιακά συμβατό για τα παιδιά να παρουσιάζουν κατάθλιψη. Οι αντιστάσεις είχαν βάση την κοινή παραδοχή ότι η παιδική ηλικία είναι η πιο χαρούμενη και ευχάριστη περίοδος της ανθρώπινης ζωής.

Η κατάθλιψη επίσης είναι δύσκολο να μελετηθεί στην παιδική ηλικία λόγω της αδυναμίας του παιδιού να εκφράσει με λόγια τα συναισθήματα θλίψης, απελπισίας και απόγνωσης. Η καταθλιπτική συμπτωματολογία εκφράζεται κυρίως με σωματικά συμπτώματα (κοιλιακά άλγη, κεφαλαλγίες, ανορεξία, αϋπνία) και διαταραχές της συμπεριφοράς (ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, απώλεια ενδιαφέροντος, απόσυρση). Η κλινική της εικόνα ποικίλει ανάλογα με την αναπτυξιακή φάση στην οποία βρίσκεται το παιδί. Αγχώδεις διαταραχές, μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχή διαγωγής συνοδεύουν συχνά την παιδική κατάθλιψη.

Θεωρείται μια μακροχρόνια διαταραχή, με σαφή γενετική επιβάρυνση, που προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργικότητα των παιδιών. Είναι μία κατάσταση που εύκολα παραγνωρίζεται γιατί τα καταθλιπτικά παιδιά δεν παραπονιούνται και  τα προβλήματα της συμπεριφοράς τους είναι μειωμένης έντασης.

Η αιτιολογία της είναι πολυπαραγοντική. Η γενετική επιβάρυνση έχει αποδειχθεί και τα παιδιά καταθλιπτικών γονέων αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση της διαταραχής. Αρνητικά γεγονότα ζωής σηματοδοτούν συχνά την έναρξη του καταθλιπτικού επεισοδίου. Η γνωσιακή προσέγγιση μελετά τις σημαντικές γνωσιακές διαστρεβλώσεις που ενέχονται στη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την έντονη αυτοκριτική των καταθλιπτικών παιδιών. Η ψυχοδυναμική κατανόηση βασίζεται στη μελέτη των ψυχικών μηχανισμών που ενεργοποιούνται για να αντιμετωπίσουν την απώλεια.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της παιδικής κατάθλιψης περιλαμβάνει την ψυχοθεραπεία παιδιού και τη συμβουλευτική γονέων. Φαρμακοθεραπεία χορηγείται στις βαρύτερες περιπτώσεις. Ενώ τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά δεν έχουν υψηλότερη αποτελεσματικότητα από τα placebo, τα νεώτερης γενιάς αντικαταθλιπτικά υπόσχονται περισσότερα.

Υπάρχει η ανάγκη ανάπτυξης σημαντικότερων προληπτικών στρατηγικών με σκοπό την πρώιμη ανίχνευση, αντιμετώπιση αλλά και εκπαίδευση παιδιών, γονέων, δασκάλων για την κατανόηση της παιδικής κατάθλιψης.