Η ΡΙΨΟΚΙΝΔΥΝΗ ΛΑΓΚΑΡΝΤ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ

Στο προηγούμενο σημείωμά μας είχαμε δώσει το στίγμα για τον δύσκολο χειμώνα που έχουμε μπροστά μας. Είχαμε συνυπολογίσει βεβαίως τις νέες (επιβεβλημένες μέχρι σε έναν βαθμό) αυξήσεις επιτοκίων και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη όπως και τις επερχόμενες αυξήσεις, παρόλο που και ο πληθωρισμός και τα επιτόκια εισήλθαν σε καθοδικό κύκλο, αρχικά με μειούμενες αυξήσεις, που θα διαρκέσει όλο το 2023. Εξαγωγές (συμπεριλαμβανομένων του τουρισμού) και κατανάλωση είναι αδύνατα σημεία της ελληνικής οικονομίας, όπου προφανώς ο πληθωρισμός δείχνει τα δόντια του κάμπτοντας τη ζήτηση, παρόλη την κάμψη του κυρίως λόγω των κυβερνητικών παρεμβάσεων στις τιμές βασικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας.

Ήδη από τις 22 Σεπτεμβρίου το European Systemic Risk Board είχε εκδώσει «warning» για ορισμένες αδυναμίες του ενωσιακού χρηματοδοτικού συστήματος. Στη συνέχεια η Τράπεζα της Ελλάδος τον Νοέμβριο, στην Έκθεση της Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, επισήμανε ότι οι κυριότεροι κίνδυνοι του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι τρεις: το διατηρούμενο υψηλό απόθεμα ΜΕΔ (Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, 10,1% έναντι 1,8% ευρωπαϊκού μέσου όρου), η χαμηλή οργανική κερδοφορία (η διαφορά επιτοκίων, καταθέσεων και δανείων) κυρίως σε όρους προοπτικής λόγω της διαφαινόμενης επιβράδυνσης της οικονομίας και τρίτο, κατά τη γνώμη μου ιδιαίτερα σοβαρό, το ύψος της κεφαλαιακής επάρκειας και ιδιαιτέρως της ποιότητας των εποπτικών κεφαλαίων. Κύριο χαρακτηριστικό του τελευταίου αυτού σημείου είναι η «μνημονιακή» υποχρέωση της συμμετοχής στα εποπτικά κεφάλαια της αναβαλλόμενης φορολογίας που μας «καταδικάζει» να συντηρήσουμε ικανοποιητική κερδοφορία στο τραπεζικό σύστημα για να μην εξαναγκαστούμε να το ανακεφαλαιοποιήσουμε ξανά. Εξάλλου η υπερστήριξη σε προμήθειες συντελεί στη διαστρέβλωση της λειτουργίας της οικονομίας.

Άρα οι τραπεζίτες σε έναν βαθμό είναι δικαιολογημένοι να είναι συντηρητικοί μέσα στο περιβάλλον αύξησης των επιτοκίων με σκοπό να μη δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια, αλλά συγχρόνως θα πρέπει να διατηρήσουν τη χρηματοδότηση της οικονομίας και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Βεβαίως χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες για να κρίνουμε τη στάση των τραπεζιτών, αλλά η προβλεπόμενη πιστωτική επέκταση το 2022 τοποθετείται από τους ίδιους σε πραγματικές τιμές, όσο και το 2021 (10,8% ετήσια βάση), ενώ οι συνθήκες ρευστότητας του πιστωτικού συστήματος είναι ικανοποιητικές, αφού έχουν βελτιωθεί σημαντικά, αν και η πιστωτική επέκταση δεν είναι μόνο θέμα προσφοράς αλλά και ζήτησης των δανείων. Εξάλλου το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) διαμορφώνει ένα πολύ καλό πλαίσιο μείωσης του τραπεζικού κινδύνου.

Εάν σε αυτή τη διστακτικότητα προστεθεί μάλλον ένας υψηλός τόνος από τη Λαγκάρντ για τις επερχόμενες αυξήσεις επιτοκίων που δεν δικαιολογείται, διότι δεν φαίνεται η συνολική ζήτηση να είναι υπεύθυνη για τον πληθωρισμό, ενώ είναι ο πληθωρισμός προσφοράς (τροφοδοσία) και ο τομεακός πληθωρισμός (τρόφιμα - Ουκρανικό), τότε αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος και πλησιάζουμε τη στιγμή να γίνουν λανθασμένοι χειρισμοί που θα επιτείνουν την επερχόμενη (προβλεπόμενη ελαφρά σήμερα) ύφεση της οικονομίας.

Μια περισσότερο από ό,τι πρέπει ριψοκίνδυνη Λαγκάρντ και μια ομάδα περισσότερο από ό,τι πρέπει συντηρητικών τραπεζιτών μπορεί να αποβεί ένας πολύ περισσότερο απ’ όσο φανταζόμαστε κακός συνδυασμός για την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και την πολιτική σταθερότητα, ιδιαιτέρως στην Ελλάδα.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 19 Δεκεμβρίου 2022