ΧΡΗΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΛΩΣΣΑΣ

Όταν ήμουν φοιτήτρια στο ΤΑΓΦ του ΕΚΠΑ, κατά τη δεκαετία του 1970, μας απέτρεπαν βεβαίως από το να σκεφτόμαστε στην ελληνική, αυτό που θέλουμε να πούμε στην αγγλική. Αυτό, μαθαίναμε, θα έπρεπε να κάνουμε και με τους μελλοντικούς μαθητές μας στην ξενόγλωσση τάξη. Να τους μάθουμε να αποφεύγουν τη μετάφραση...

Δικαίως, διότι κάθε γλώσσα «συλλαμβάνει» τον κόσμο διαφορετικά και χρησιμοποιεί ανάλογες εκφράσεις, κι επομένως είναι συχνά δύσκολο να βρεις την κατάλληλη έκφραση στην ξένη γλώσσα, μεταφράζοντας νοερά από τη μητρική. Αν έχεις στο μυαλό σου την έκφραση/«σύναψη» (συνδυασμό λέξεων): η αρχή που διέπει τη δημιουργία πολιτικής δεν μπορείς εύκολα να φτάσεις στο: the principle that governs policy formulation, μεταφράζοντας νοερά από την ελληνική. Άρα, η μετάφραση ήταν εμπόδιο στην εκμάθηση της ξένης γλώσσας και έπρεπε να την αποφεύγουμε.

Με την ανάπτυξη των μεταφραστικών σπουδών και της διεπιστημονικής οπτικής, η μετάφραση απέκτησε διαφορετική σημασία και θεωρείται πια ότι διευκολύνει την εκμάθηση της ξένης γλώσσας, με τρόπο καθοριστικό, συνεισφέροντας στην επίγνωση της διαφορετικότητας των γλωσσών. Με τη σύγκριση μεταφρασμένων και πρωτότυπων κειμένων, συνειδητοποιεί κανείς ότι τα γλωσσικά μοτίβα που χρησιμοποιεί μια μητρική γλώσσα δεν είναι ο αυτονόητος τρόπος να χειριστείς κάτι στο λόγο, αλλά κάτι που ενδεχομένως να αποτελεί μέρος της γλωσσικής ταυτότητάς της.

Αυτό μπορεί να φανεί μέσω μετάφρασης, από το ότι η άλλη γλώσσα δείχνει, επίσης, συστηματικά κάποια διαφορετική προτίμηση στη δόμηση του λόγου, στην ίδια επικοινωνιακή περίσταση. Άρα, η μετάφραση συνεισφέρει στην επίγνωση του τι αποτελεί γλωσσική προτίμηση στην ξένη γλώσσα - και βοηθά την γλωσσομάθεια, αλλά ενισχύοντας την επίγνωση και της μητρικής, η οποία πριν περνούσε απαρατήρητη (διότι αποτελεί υποσυνείδητη γνώση των γηγενών ομιλητών, που αποκτάται με την κοινωνικοποίηση).

Ιδιαίτερα χρήσιμο βοήθημα στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας θεωρούνται πια τα παράλληλα σώματα κειμένων (πρωτότυπα και μεταφρασμένα), γιατί δείχνουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο τη διαφορετικότητα των γλωσσών.

Θεωρείται, μάλιστα, ότι η παλιά προσέγγιση, «αγγλική μόνο», εξυπηρετεί την παγκοσμιοποίηση, ενώ η εκμάθηση της ξένης γλώσσας, που χρησιμοποιεί ως εργαλείο τη μεταφραστική πρακτική, ανθίσταται στην παγκοσμιοποίηση και συνεισφέρει στην, τόσο χρήσιμη στις μέρες μας, επίγνωση της γλωσσικής ταυτότητας των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών, ενώ ενισχύει ουσιαστικά την εκμάθηση της ξένης.