ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ: ΤΟ ΑΥΡΙΟ

Τα πανεπιστήμια παράγουν γνώση και εκπαιδεύουν ανθρώπους που εφαρμόζουν αυτή την γνώση αλλά και παράγουν νέα γνώση. Η γνώση οδηγεί στον στοχασμό και τον επαναπροσδιορισμό της κοινωνίας άρα και του πολιτισμού και των εποχών.

Πώς θα λειτουργήσει η παραγωγή γνώσης μελλοντικά και πώς θα μεταδίδεται;

Σήμερα, η ανακάλυψη νέων πραγμάτων έχει δύο χαρακτηριστικά: αφενός αυξάνεται εκθετικά, αφετέρου δύσκολα αντιμετωπίζονται επιστημονικά προβλήματα «βάθους», τα περισσότερα από τα οποία παραμένουν αναπάντητα, και η νέα γνώση έχει περισσότερο την μορφή «πληροφορίας». Επιπλέον, το κόστος της υψηλού επιπέδου θεωρητικής έρευνας έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ η χρηματοδότηση επικεντρώνεται στις εφαρμογές και σε αποτελέσματα άμεσα αξιοποιήσιμά. Ένα άλλο ενδιαφέρον φαινόμενο, όχι άμεσα διακριτό, είναι η εμπορευματοποίηση της έρευνας  και της γνώσης, όπου αυτή μετατρέπεται σε αγοραίο αγαθό από κοινωνικό αγαθό.

Η διδασκαλία στα πανεπιστήμια, επίσης, τείνει και αυτή να αλλάξει. Έχουμε, ταυτόχρονα, την παραδοσιακή μορφή διδασκαλίας (αμφιθέατρο και εργαστήρια), την υβριδική (αμφιθέατρο σε συνδυασμό με την εξ ’αποστάσεως) και αποκλειστικά την εξ αποστάσεως διδασκαλία.

Επίσης, μεγάλο βάρος δίνεται στην λεγόμενη διά βίου μάθηση αλλά και στο πώς είναι δυνατόν να διδαχθούν μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, ανεξαρτήτως εκπαιδευτικού υποβάθρου των ακροατών.

Το πανεπιστήμιο του αύριο πρέπει να αντιμετωπίσει όλες αυτές τις προκλήσεις μαζί και να επαναχαράξει τον τρόπο λειτουργίας του. Συγκεκριμένα, πρέπει να εμείνει, όσο είναι δυνατόν, στην θεωρητική έρευνα και στις σημαντικές εφαρμογές, όχι όμως στις τετριμμένες, που μπορεί να γίνουν από άλλους φορείς, πρέπει να επανεξετάσει και να καθορίσει νέες μεθόδους διδασκαλίας και επικοινωνίας με το «ακροατήριο» λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες τεχνολογίες και πρακτικές και, τέλος, πρέπει να προσαρμόσει τα προγράμματα διδασκαλίας του, ώστε χωρίς να υποβαθμίζονται να μπορούν να είναι πιο εύκολα παρακολουθήσιμα από κάθε ενδιαφερόμενο. Έργο τιτάνιο, αλλά και απαραίτητο.