H έννοια της Αγωνιστική απαντάται την Αρχαία Ελλάδα, «καλύτερος επ' άλλω», τονίζεται ήδη στην εποχή του Ομήρου, ο συναγωνισμός δηλαδή και η άμιλλα στους Αρχαίους Έλληνες. Στην περίοδο αυτή ο αγώνας δεν ταυτίζεται με τον ανταγωνισμό αλλά με την άμιλλα : «Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων» (Ομήρου Ιλιάδα, Λ' 784).
Η θεσμοποίηση του «αγώνα» γίνεται κατ' αρχήν εθιμικά με μια απολυτοποίηση αξιών και στη συνέχεια θεσμικά με εφαρμογή της γνωστής σε όλους μας ΕΚΕΧΕΙΡΙΑΣ, ως ένας θεμελιώδης θεσμός, συνθήκη με κανόνες δικαίου διαπολιτειακού Χαρακτήρα[1].
Ο θεσμός αυτός ρύθμιζε σχέσεις των πόλεων-κρατών και των μελών τους χάριν της ανεμπόδιστης παρουσίας των αθλητών τους στους Αγώνες «τα Ολύμπια», που έλαβαν το όνομα Ολυμπικοί, σήμερα Ολυμπιακοί.
Στη γιορτή των Ολυμπιακών Αγώνων, απώτερος στόχος ήταν η μεγάλη γιορτή του πολιτισμού του σώματος ενώπιον του μεγάλου κριτή του θεού Δία που η αγαθή έρις των αγώνων πρόβαλε την μεγάλη επιθυμία για ειρήνη και με τον κότινο ανεκτίμητο έπαθλο άνευ τιμής την κατέστησαν οικουμενική γιορτή .
Κατά τούτο οι Αγώνες τα Ολύμπια ήταν παράλληλα και μια εκπαίδευση σε ειρηνικό πόλεμο, μέσω του γυμνικού αγώνα Άμιλλας, όπως προκύπτει στο λόγο του μεγάλου Γοργία στον Ολυμπικό όπου τονίζει:
«Διττών [δε] αρετών δείται, τόλμης και σοφίας, τόλμης μεν τον κίνδυνον υπομείναι, σοφίας δε το πλίγμα γνώναι»[2].
Δίκαια λοιπόν υποστηρίζεται ότι η εκεχειρία ήταν μια σχολή ειρήνης για τους αρχαίους, όπου κάθε πέμπτο χρόνο έδιναν εξετάσεις οι Έλληνες αμιλλώμενοι στο στάδιο της Ολυμπίας καθότι « Κήρυγμα το Ὁλυμπίασιν Αγών καλεί μεν τον βουλόμενον στεφανοί δε τον δυνάμενον»[3]!
Στο σύγχρονο κόσμο, οι Ολυμπιακοί Αγώνες συμπορεύονται αν όχι προηγούνται της παγκοσμιοποίησης που τελικώς ήταν ένας μέγας ευγενής πόθος της παγκόσμιας Αγοράς, με το σύνθημα Citius - Altius - Fortius, Ιδεώδες της ρωμαϊκής εποχής αντί του «πάντων χρημάτων μέτρον Άνθρωπος»[4].
Πρώτη Οργάνωση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, σωματειακού τύπου, ήταν η ΔΟΕ το 1894 η οποία ιδρύθηκε το 1919 προηγείται κατά 25 χρόνια της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) 1919 , και ακόμα περισσότερο του ΟΗΕ 1948 [5].
Τα οικονομικά μεγέθη για την ανάληψη και διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων σταδιακά γιγαντώνονται όπως και ο αριθμός των αθλημάτων και κατέληξε μετά το 1981 η διοργάνωση ολυμπιακών Αγώνων και ο διεθνής αθλητισμός να διαμορφώνουν οικονομικά μεγέθη της τάξεως του 2, 5 % + του Διεθνούς οικονομικού ΑΕΠ. Μετά δε τους Ολ. Αγώνες της Αθήνας το 2004 να ξεπερνούν στην σύγχρονη Παγκόσμια οικονομική αγορά ήδη το 3.5 %.
Η διοργάνωση των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων αν και δηλώνει αμέτοχη σε δύσκολες και εμπόλεμες καταστάσεις δεν μπορεί να δεχτεί τα ευεργετήματα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, γιατί η εφαρμογή είναι μάλλον μια δύσκολη υπόθεση, στη νεότερη πραγματικότητα (βλ Ολυμπιακούς του 1980, την δεκαετία του 1990 με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τους αλλεπάλληλους πολέμους στην μέση Ανατολή μέχρι τις μέρες μας και πρόσφατα στην Ουκρανία). Δεν υφίστανται φορέας της διεθνώς οργανωμένης και αθλητικώς δρώσας κοινωνίας που να μπορεί να επιβάλει την εφαρμογή της εκεχειρίας αυτόβουλα, στη βάση κανόνων δικαίου που θα είναι δεσμευτικοί για όλα τα μέλη της διεθνούς κοινωνίας και τους εμπλεκομένους σε εμπόλεμες καταστάσεις . Τα κράτη που συναίνεσαν για την Ολυμπιακή Εκεχειρία κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, με την σύσταση του Διεθνούς Κέντρου Εκεχειρίας υπό ιδιωτικό ειδικό καθεστώς, δεν δεσμεύονται να την εφαρμόσουν και δεν υφίσταται μηχανισμός επιβολής της παρά μόνον ευχή προς τούτο[6]. Οι σύγχρονες εξελίξεις δεικνύουν το δρόμο ότι όσο ποτέ άλλοτε είναι αναγκαίος σήμερα ένας τέτοιος φορέας.
Μέσα σ΄ αυτόν τον αβέβαιο κόσμο με στόχο πάση θυσία τη Νέα Τάξη Πραγμάτων και της υποκίνησης εμπολέμων καταστάσεων που την εξυπηρετούν, όπως τονίζεται στην εργασία που ανακοινώθηκε στο Kutafin State Law University τον περασμένο Νοέμβριο 2023 τα διεθνή αθλητικά γεγονότα πολύ λίγο ενδιαφέρον έχουν. Ενώ οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες, και η εκεχειρία, για τα οποία μιλούμε τουλάχιστον από το 1992, με την περίπτωση διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, εξυπηρετούν μάλλον την ιδέα των οργανωτών και των υποβολέων παρά την ιδέα που αποπνέεται από αυτόν τούτον τον Ολυμπιακόν Αγώνα[7]. Την Ιδέα της εκεχειρίας, με τη δημιουργία διεθνούς Δικαίου Καθεστώτος εφαρμογής της, που διατυπώθηκε εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος σε συνεργασία με τον τότε Πρόεδρο της ΔΟΕ, προώθησαν μεν την ιδέα της Εκεχειρίας όμως στο πλαίσιο του ης ΔΟΕ ως Ιδιωτική υπόθεση υπόθεση, και τελικώς αν και ίδρυσαν το Κέντρο Εκεχειρίας, έσβησαν κατ’ ουσίαν την Ιδέα αυτή, αφού με τον τρόπο αυτό, μέσω Ιδιωτών δεν μπορεί καν να προταθεί πολλώ δε μάλλον να εφαρμοστεί[8].
Κάτι ανάλογο είχε εφαρμοστεί αρχικά και για το Ντόπινγκ, όμως στην πράξη οι κανόνες του Ιατρικού Κώδικα της ΔΟΕ δεν μπορούσε να εφαρμοστούν[9]. Έτσι η ΔΟΕ, δια των ΕΟΕ και των κρατών εισηγήθηκε σύμβαση , γνωστή πια κώδικας WADA στο πλαίσιο του ΟΗΕ, με σκοπό μετά από εσωτερική έγκριση των κανόνων WADA από τα κράτη, τη δυνατότητα εφαρμογής των κανόνων αυτών, ως διεθνούς δικαίου πραγματικότητα. Τελευταία στην Ελλάδα ψηφίστηκαν οι ν.4373/2016 και 4791 /2021[10].
Ας αναλογιστούμε ότι έχουν ήδη περάσει ήδη πάρα πολλά χρόνια με τη διαφθορά να ελέγχει τα δρώμενα, το Techno-doping να έχει αντικαταστήσει το doping[11], και το bio-doping. Πέραν τούτων, η σημερινή κατάντια των Ολυμπιακών Αγώνων με την αδυναμία εφαρμογής της εκεχειρίας, τις εμπόλεμες καταστάσεις να διαιρούν τον κόσμο με τον αποκλεισμό αθλητών από αυτούς, αλλά και την κουλτούρα που διέπει πλέον τους Ολυμπιακούς Αγώνες, με εικόνα πλήρους κατάπτωσης, όπως αυτή ξεδιπλώθηκε στο Παρίσι με την έναρξη αυτών, επιβάλλει την Αναθέσμιση του διεθνούς αθλητισμού και των Ολυμπιακών Αγώνων ώστε αυτοί να είναι διεθνής θεσμός της κοινωνίας του Ανθρώπου με τα ιδεώδη της Ολυμπίας[12]!
Πέραν τούτων στη γενικότερη αθλητική δράση οι ιδιωτικού δικαίου αθλητικοί θεσμοί εκτός των αθλητικών κανονισμών για την εύρυθμη διεξαγωγή των αθλημάτων, ως ιδιώτες προβαίνουν και στη δημιουργία κανόνων δικαίου με τους οποίους ρυθμίζουν και θέματα τα οποία εμπίπτουν στη σφαίρα των προσωπικών και οικονομικών ελευθεριών, χωρίς νομιμοποιητική βάση προς τούτο[13], αφού αυτή τη δυνατότητα να πράξει έχει μόνο κρατικός ή υπερεθνικός νομοθέτης , όχι πάντως ιδιώτης[14]. Οι κανόνες δικαίου αυτοί έχουν χαρακτηρισθεί ως κανόνες lex Sportiva[15] .
Μέσα από την εφαρμογή των κανόνων αυτών προς επίλυση των ανακυπτομένων διαφορών τίθενται εν αμφιβόλω τα δικαιώματα των συμμετεχόντων, ενώ δεν εξασφαλίζεται η ασφάλεια δικαίου δια των οικείων δικαιοδοτικών οργάνων η ορθή δίκαιη δίκη που να εξασφαλίζει τα αθλητικά περί δικαίου αισθήματα στον κόσμο του αθλητισμού[16]. Για την στην ουσία εξασφάλιση των δικαιωμάτων των εμπλεκομένων προσώπων και για την αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ διαφορετικών κανόνων η θεσμική αυτονομία των διεθνών αθλητικών ομοσπονδιών και κατά συνέπεια της Lex Sportiva, και η αντίστοιχη δικαιοδοσία, θα πρέπει να τεθούν υπό διεθνή έλεγχο ως προς τη νομιμότητά της.
Κατά τούτο, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να αναπτυχθεί ένα κοινό πλαίσιο κανόνων δικαίου για τις αθλητικές αρχές στον κόσμο, ως νομιμοποιητική αθλητικής νομιμότητας με σύμβαση διακρατικής δέσμευσης στον κύκλο των εξελισσόμενων σχέσεων, ώστε θέματα που άπτονται προσωπικών και οικονομικών ελευθεριών των εμπλεκομένων στην αθλητική δράση να τυγχάνουν ρυθμίσεως στη βάση αυτής της νομιμότητας που θα προσδιορίζει και τα όρια της LexSportiva.
Αυτό το σύστημα διεθνούς νομιμότητας ως νομιμοποιητική βάση της Lex Sportiva διαμορφώνει ορίζοντα ορθής, άμεσης και αμερόληπτης επίλυσης των αθλητικών διαφορών, μέσω ενός τοις πράγμασιν διεθνούς «Αθλητικού Δικαστήριο», το οποίο θα αποτελούσε και οδηγό για τα κράτη για όμοιες ρυθμίσεις, με σκοπό το αμερόληπτον της κρίσεως και την ορθοδικία στην αθλητική δικαιοδοσία.με τη σύσταση ειδικού δικαστηρίου (αθλοδικείου) κατά το πρότυπο του CAS, με βάση την προαναφερθείσα νομιμοποιημένη διεθνή βάση.
Από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, έχει τεθεί η συζήτηση αυτή στα συνέδρια της IASL, όπως στο 16ο στην Βαρσοβία το 2010 και στο 17ο Συνέδριο στη Μόσχα το 2011 με την απόφαση σύνταξης ενός καταστατικού κειμένου για τον «Διεθνή Συνταγματικό Χάρτη για τις Αθλητικές Δραστηριότητες», σχετικές έννοιες οι οποίες συζητούνται σε όλα σχεδόν τα επόμενα Συνέδρια . Γίνεται προσπάθεια να τεθούν τα επιστημονικά πρωτοπόρα θεμέλια σε πολλά γενικά και ειδικά θέματα του αθλητικού δικαίου, με κυριότερο μέλημα την επί νομιμοποιητικής βάσεως εγκαθίδρυση των κανόνων Lex Sportiva και Lex Olympica Δημοσίου Δικαίου[17] καθώς και η καθιέρωση παγκόσμιας αθλητικής δικαιοδοσίας[18].
Η επιμονή αυτή για την εδραίωση κανόνων Lex Sportiva και Lex Olympica εξηγείται καθότι αποτελούν τα πλέον σημαντικά νομοθετικά εργαλεία, για την προστασία της ακεραιότητας του αθλήματος, των διακρίσεων, της ευγενούς άμιλλας, της καταπολέμησης των στημένων αγώνων, του ντόπινγκ και της περιφρούρησης της ηθικής διαστάσεως του αθλητισμού. Αναφύεται, λοιπόν, μία αθλητική έννομη τάξη, πέρα από το εθνικό και διεθνές αθλητικό δίκαιο, είναι δηλαδή η LEX SPORTIVA – OLYMPICA[19]. Η ποιότητα του περιεχομένου αυτών των κανόνων με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους στο διεθνές πλαίσιο πρακτικής, καταδεικνύει ότι δεν αποτελούν μία απλή υποκατηγορία του διεθνούς δικαίου, όπως το Διεθνές Αθλητικό Δίκαιο, αλλά διαφορετικοί και ειδικότεροί κανόνες δικαίου στο αθλητικό γίγνεσθαι, που βρίσκει εφαρμογή η βασική αρχή του δικαίου “lex Specialis derogad legi generali”, ο ειδικός κανόνας κατισχύει του γενικού[20].
Αυτό το νέο είδος δικαίου σε διεθνές επίπεδο αν δεν αντικρούει, σίγουρα θέτει αναγκαστικά παλιές αποδεκτές πρακτικές και καθιερωμένες οργανωτικές δομές κάτω από μια άλλη προοπτική που υπάρχει παράλληλα με το διεθνές δίκαιο και αποτελεί μια sui generis, διεθνή έννομη τάξη[21], που επιβάλλεται ετερόνομα στον αθλητικό κόσμο από αυτούς τους σε διεθνές επίπεδο δρώντες αθλητικούς θεσμούς. Το κλασσικό Διεθνές Αθλητικό Δίκαιο αποτελείται από τους κανόνες διεθνών πράξεων και συμβάσεων φορέων που διέπονται από κανόνες διεθνούς δικαίου όπως διεθνείς συνθήκες και πράξεις για τον αθλητισμό, τους κανόνες του κώδικα WADA και του Διεθνούς Χάρτη για την φυσική Αγωγή και τον αθλητισμό όχι όμως από τους κανόνες Lex Sportiva/Olympica.
Οι προκλήσεις για την νομική ρύθμιση Διεθνών οντοτήτων και πρακτικών του αθλητισμού στις μέρες μας είναι μεγάλες και σημαντικές. Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα αθλητών, προπονητών και των συμμετεχόντων στα αθλητικά γεγονότα και να εμπεδωθεί η Αθλητική Ασφάλεια και Ακεραιότητα[22]. Την Διεθνή Νομιμότητα στις Αθλητικές Δραστηριότητες εξασφαλίζει η σύσταση ενός ισχυρού και αποτελεσματικού κανονιστικού νομοθετικού πλαισίου, τόσο ως Διεθνής Συνταγματικός Χάρτης Αθλητισμού, όσο και ως Κώδικας Αθλητικής Δεοντολογίας[23], που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών[24].
Τελειώνοντας, πάνω και κύρια από όλα βρίσκεται η ηθική και οι αθλητικές αξίες που δοκιμάζονται ποικιλοτρόπως, ιδίως μάλιστα στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων, που αποτελούν την κορωνίδα του παγκόσμιου αθλητικού γίγνεσθαι προβάλλοντας όντως τις αξίες και τα ιδεώδη της Ολυμπίας. Για τούτο είναι κεφαλαιώδους σημασίας και η ανασύσταση της Εκεχειρίας των Ολυμπίων Αγώνων μέσα από διεθνώς αναγνωρισμένο δημόσιο θεσμό. Η εξυγίανση όμως και το μέτρο αυτών θα μπορούσε να επέλθει μόνο μέσα από ένα διεθνές κέντρο οικονομικής διαχείρισης και τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων, με ανάλογη οικονομική συμβολή, δημοκρατικής ανάθεσης – ανάληψης οργάνωσης Ολυμπιακών Αγώνων από κάθε ενδιαφερόμενη χώρα[25].
Εν όψει των Αγώνων του 2004 στην Αθήνα τονίζαμε : «Μέσα στις μεγάλες πιθανότητες είναι η συρρίκνωση της παγκόσμιας εμβέλειας των Ολυμπιακών Αγώνων εξ αιτίας της συμμετοχής κάποιων κρατών, που θα οδηγήσει σε αποχή άλλων. Είμαστε πολύ κοντά στο χρόνο που δεν θα θέλαμε να επιβεβαιωθεί η παρακμή του θεσμού των Ολυμπιακών Αγώνων, ως ενός άρρωστου γίγαντα και μάλιστα μέσα στη χώρα της Ιδέας του». Δυστυχώς η άποψη αυτή επιβεβαιώθηκε στους τελευταίους Ολ. Αγώνες στο Παρίσι.
Επίτρεψε μου λοιπόν, να θέσω υπόψη Σας ότι στον διαφαινόμενο πολυπολικό κόσμο που διαμορφώνεται εμπρός μας μόνο στην προοπτική της μιας διεθνούς αμφικτιονίας των εθνών του κόσμου αυτού, θα είχε νόημα ένας παγκόσμιος αθλητισμός όπως και Ολυμπιακοί αγώνες εντός αυτού, σε πλαίσιο όμως δομών και κανόνων νέων, εκ του κόσμου αυτού και ενός δικαίου της διεθνούς αμφικτιονίας των ελεύθερων Εθνών[26], για ένα ισχυρό διεθνές Αθλητικό Δίκαιο .
Γι αυτόν τον κόσμο του μέλλοντος του ανθρώπου αξίζει κανείς να εργαστεί σκληρά και να αφιερώσει τον εαυτό του πλέον για τον μέλλον του Ανθρώπου σε αυτόν τον πλανήτη. Θα σας δώσω μόνο μια εικόνα από το έργο του νομπελίστα Γεωργίου Σεφέρη ο οποίος στην επιστροφή του Οιδίποδα γυρνώντας από τους Δελφούς για την Θήβα συνάντησε τη Σφίγγα και του λέει μια λέξη μόνο και εκείνος απάντησε Άνθρωπος και χάλασε το τέρας[27].
[1] Βλ. Δ. Παναγιωτόπουλος (1991), Δίκαιο των Ολυμπιακών Αγώνων θεσμικό Πλαίσιο στην αρχαία και σύγχρονη εποχή, Αντ. Ν. Σάκκουλας: Αθήνα, σελ. 109, πρβλ. Ιουλία Βελισσαροπούλου– Καράκωστα (2005), "Νομικό περίγραμμα των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων", σε Ολυμπιακοί Αγώνες και Δίκαιο (Ν. Κλαμαρής κ.α.), Αντ Ν. Σάκκουλας: Αθήνα, σελ.33επ, το ίδιο και Θ. Θεοχάρη- (2003), "Εκεχειρία και ολυμπιακοί αγώνες στην Αθήνα τo 2004", σε: Αθλητική Έννομη Τάξη [Παναγιωτόπουλος Δ. Π. Επμ.], Πρακτικά 2ου Συνεδρίου Αθλητικού Δικαίου με διεθνή Συμμετοχή, Αντ. Ν. Σάκκουλας: Αθήνα, σελ.108-119.
[2] Βλ. Γοργία, Ολυμπικός. Τα παραπάνω αναφέρονται και στο έργο του Κλήμεντος του Αλεξανδρέα, Στρωματείς Ι.51., πρβλ. Πλάτων , Ευθύδημος, 278 b, όπως και παγκρατιασταί, 271c, παγκρατιαστική τέχνη, 272 α. Πρβλ. Δημήτριος Π. Παναγιωτόπουλος (2007επιμ.), «Περί σωματικών Αγώνων θεσμικός λόγος», σε : Φιλοσοφείν-Αθλητισμός και Δίκαιο, Νομ. Βιβλιοθήκη: Αθήνα, σελ.99.
[3] Βλ. J Bernays (1853), Zum Gorgia’ s, «Ολυμπικός Λόγος», Rheinisches Museum, 8, s. 453 επ.
[4] Δημήτριος Π. Παναγιωτόπουλος (2007), Διεθνείς Αθλητικοί και Ολυμπιακοί Θεσμοί. Αθλητικό Διεθνές Δίκαιο, Νομ. Βιβλιοθήκη: Αθήνα, σελίδες Κομοτηνή, σελ. 51-95, see also Dimitrios P. Panagiotopoulos (1991),"The Olympic Games and Classical Hellenic Law", in: Proceedings of the 13th International HISPA Congress, Olympia / Greece, May 22-28/1989, Hellenic Sports Research Institute: Athens, pp. 35-44.
[5] Βλ. Δ. Παναγιωτόπουλος (1994), Δίκαιο Διεθνών Αθλητικών Σχέσεων και Θεσμών, Αντ. Σάκκουλας: Αθήνα, σελ. 30-44.
[6] See Dimitrios P. Panagiotopoulos (2002 Adstr.) "The Institution of the Olympic Truce”, in: the 10th International Symposium of Philosophy,which organizing by the International Center of Philosophy and theOlympian Philosophy Center, Olympia July 29 - Aug. 3, 2000. http://iasl.org/pages/posts/members_articles/members_articles166.php
[7] Bl. Panagiotopoulos Dimitrios P. (2024), “Ideals of Olympia and Olympic Games, institutional dimension – perspective”, In: International Sports Law Review Pandektis, e-Lex Sportiva Journal, Vol.15:1/2, pp 19-27.
[8] Βλ. Δ. Παναγιωτόπουλος (1991), Δίκαιο Ολ. Αγώνων, Op.cit., σελ. 253-254. Το έτος 1991 στο Διεθνές Συνέδριο με θέμα : Ο Θεσμός των Ολυμπιακών Αγώνων – Διεπιστημονική προσέγγιση, έγινε πρόταση απο το συγγραφέα μεταξύ άλλων: α) να γίνει εμφανής και ουσιαστικός ο ρόλος των κρατών υπο τον τύπο ενός ΟΗΕ των ολυμπιακών αγώνων και του διεθνούς αθλητισμού, β) να γίνει μόνιμη τέλεση των αγώνων σε κοινό τόπο με ανάλογη οικονομική συμβολή ώστε να εκλείψει ο εμπορικός χαρακτήρας τους, γ) να δημιουργηθεί Ολυμπιακό διακρατικό κέντρο ως Παγκόσμιο Κέντρο Ειρήνης και δ) να θεσπισθεί η ολυμπιακή εκεχειρία με διακρατική δέσμευση στο πλαίσιο ολυμπιακού διεθνούς οργανισμού, υπο την αίρεση του προστίμου και του αποκλεισμού συμμετοχής απο τους αγώνες καθε παραβάτη ή πολίτη αντίστοιχα
[9] See Dimitrios P. Panagiotopoulos (2002), "Negative Phenomena in Sportsand International Sports Law'', in: Proceedings of 6th International Special Sessions (Olympia June 30 – July 5 2001), International OlympicAcademy (IOA): Ancient Olympia, pp. 541-560.
[10] See. Panagiotopoulos Dimitrios P., Kallimani Zografenia, Konstantinidis Konstantinos
(2022), THE IMPLEMENTATION OF THE WADA CODE IN GREECE THROUGH LAW 4791/2021”, Sports Science research (10.12064/ssr.2022083104) and.In: International Sports Law Review Pandektis, Vol 14, 3/4. Pp 281-287. As well as : Panagiotopoulos Dimitrios P., Konstantinidis Konstantinos, Kallimani Zografenia (2020), "The Implementation of the WADA Code in Greece Through Law 4373/2016",in KUTAFIN UNIVERSITY LAW REVIEW , Vol 7, No 2, pp.321-326.
[11] Βλ. Panagiotopoulos Dimitrios P., Kallimani Zografenia, Konstantinidis Konstantinos
(2022), THE IMPLEMENTATION OF THE WADA CODE IN GREECE THROUGH LAW 4791/2021”, Sports Science research (10.12064/ssr.2022083104),.In: International Sports Law Review Pandektis, Vol 14, 3/4. Pp 281-287.
[12] Βλ. Δημήτριος Παναγιωτόπουλος (2015) «Ολυμπία και Ολυμπιακοί Αγώνες-Θεσμική Διάσταση-Προοπτική», σε: Πρακτικό 1ου Πανελλήνιο Συνέδριο - Πάτρα, 29-30 Μαΐου 2015. Πάτρα, σελ.177-183, πρβλ. Δημήτριος Π. Παναγιωτόπουλος (2007), Διεθνείς Αθλητικοί και Ολυμπιακοί Θεσμοί. Αθλητικό Διεθνές Δίκαιο, Νομ. Βιβλιοθήκη: Αθήνα, σελίδες 432.
[13] Panagiotopoulos Dimitrios P. (2016) “Personal and Economic Freedoms and FIFA Regulations (Lex Sportiva)”, in: International Sports Law Review Vol. 11, Issues 3-4, pp.247-253
[14] Dimitrios P. Panagiotopoulos (2013), "Clauses for a legitimizing base of regulatory competence in international sports activities A Lex Sportiva & Lex Olympica Constitutional Charter", Proceedings 17th International Association of Sports Law, Moscow 27-30, Sept. 2011, Russia, In : International Sports Law Review Pandektis (ISLR/Pand), Vol. 10, issues ½, pp15-24.
[15] Dimitrios P. Panagiotopoulos (2023 Ed), SPORTS LAW, Legal Responsibility in Sports, Contracts - Arbitration - Ethical – Management, and COVID 19 , EKPA Publications: Athens., pp10-30.
[16] Panagiotopoulos Dimitrios P. (2016) Physical Activities-Legal Horizon and Sports Regulation as Lex Specialis: Lex Sportiva, in: The Open Sports Sciences Journal, 2016, 9, (Suppl-1, M5) 35-42.
[17] Dimitrios P. Panagiotopoulos (2013), "Clauses for a legitimizing base of regulatory competence in international sports activities A Lex Sportiva & Lex Olympica Constitutional Charter", Proceedings 17th International Association of Sports Law, Moscow 27-30, Sept. 2011, Russia, In : International Sports Law Review Pandektis (ISLR/Pand), Vol. 10, issues ½, pp15-24.
[18] Dimitrios P. Panagiotopoulos (2013) “Lex Sportiva- Lex Olympica and International Sports law”, in: SPORTS LAW: Structures, Practice, and Justice - Sports Science and Studies [ Dimitrios P. Panagiotopoulos, Wang Xiaoping (Eds)], EKEAD: Beijing-Athens, pp 20-31
[19] See Dimitrios P. Panagiotopoulos (2017). Sports Law International: Lex Sportiva – Lex Olympica. biblioedit: Athens,pages 739, Dimitrios P. Panagiotopoulos (2011). Sports Law International: Lex Sportiva – Lex Olympica. N. Sakkoulas: Athens, pages 739. Dimitrios P. Panagiotopoulos (2004), Sports Law [Lex Sportiva] in the World, Ant. N. Sakkoulas: Athens, pages 579., Dimitrios P. Panagiotopoulos (2003), Sports Law: Α European Dimension, Ant. N. Sakkoulas: Athens, pages 220.
[20] Dimitrios P. Panagiotopoulos (2023), Implementation of Lex Specialis in Sports Jurisdiction, Kutafin Law Review , Vol. 10: 2,pp.239-255 (https://doi.org/10.17803/2713-0533.2023.2.24.239-255).
[21] Βλ. Dimitrios P. Panagiotopoulos (2012), “Lex Sportiva: International or sui Generis – ‘Unethnic’ Law?” in: "SPORTS LAW: PROSPECTS OF DEVELOPMENT", sixth International scientific practical conference, Moscow State Law Academy et all, Russia. 30 May 2012 MoskBa, pp. 25-31.
[22] See Dimitrios P. Panagiotopoulos (2009), “Sports Law Foundation: Lex Sportiva, a Fundamental Institutional Approach”, in: Sports Law: anEmerging Legal Order - Human Rights of Athletes, Nomiki Vivliothiki:Athens and International Sports law Review Pandektis, Vol.8, Issues 1-2,pp 6-14.
[23] See Panagiotopoulos Dimitrios P. Panagiotopoulou, Daphne I. (2023),THE SPIRIT OF SPORTSMANSHIP - ETHICAL AND DEONTOLOGY CODE, In: International Sports Law Review Pandektis, Vol 14, 3/4. Pp.239-255.
[24] Dimitrios P. Panagiotopoulos (2013), "Clauses for a legitimizing base of regulatory competence in international sports activities A Lex Sportiva & Lex Olympica Constitutional Charter", Proceedings 17th International Association of Sports Law, Moscow 27-30, Sept. 2011, Russia, In : International Sports Law Review Pandektis (ISLR/Pand), Vol. 10, issues ½, pp15-24.
[25] Bl. Δημήτριος Παναγιωτόπουλος (2015) «Ολυμπία και Ολυμπιακοί Αγώνες-Θεσμική Διάσταση-Προοπτική», σε: Πρακτικό 1ου Πανελλήνιο Συνέδριο - Πάτρα, 29-30 Μαΐου 2015. Πάτρα, σελ.177-183.
[26] Επαναπροσδιορισμός των διεθνών Σχέσεων , η ορθή πλευρά της Ιστορίας, σε Δημήτρης Παναγιωτόπουλος (2023, Σύγχρονη Ελληνική Πολιτεία Θεσμική Ανασυγκρότηση,» εκδ. ΝΟΗΣΗ: Αθήνα, σελ,213-227.
[27] Γ Σεφέρης, Nobel award Stockholm 1963, στην αντιφώνηση του τόνισε : «Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται. Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Oιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Oιδίποδα». https://www.imerodromos.gr/giorgos-seferis-echoume-polla-terata-na-katastrepsoume/
