Οι αστρονόμοι ενδέχεται για πρώτη φορά να βρίσκονται κοντά στην επιβεβαίωση της ύπαρξης ατμόσφαιρας παρόμοιας με της Γης σε έναν εξωπλανήτη. Ο πλανήτης αυτός αποτελεί μέρος ενός πλανητικού συστήματος περίπου 40 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Ονομάζεται TRAPPIST-1, το οποίο ανακάλυψαν πέντε Βέλγοι αστρονόμοι το 2016 και ονόμασαν από την αγαπημένη τους μπίρα. Το σύστημα έχει μελετηθεί εντατικά από τότε.
Σύμφωνα Νέστορ Εσπίνοζα, αστρονόμο στο Space Telescope Science Institute στη Βαλτιμόρη, το πλανητικό εκείνο σύστημα είναι εντελώς εξωγήινο. Το άστρο είναι στο μέγεθος του Δία με επτά δορυφόρους που είναι βραχώδεις πλανήτες. Από αυτούς, οι τρεις φαίνεται πως βρίσκονται κοντά στην κατάσταση της λεγόμενης «κατοικήσιμης ζώνης», δηλαδή βρίσκονται κοντά στο άστρο, οπότε θα μπορούσαν να διατηρήσουν υγρό νερό, εφόσον έχουν ατμόσφαιρα.
Ο Εσπίνοζα και οι συνεργάτες του εστίασαν στον TRAPPIST-1e, τον τέταρτο πλανήτη από το άστρο στο σύστημα, σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters. Μετά από τέσσερις παρατηρήσεις που έκαναν το 2023 με το τηλεσκόπιο Γουέμπ, δεν αποκλείουν την παρουσία ατμόσφαιρας στον πλανήτη, οπότε ο πλανήτης θα μπορούσε να είναι κατοικήσιμος.
Ο TRAPPIST-1e είναι παρόμοιος με τη Γη σε μέγεθος και ολοκληρώνει μια πλήρη τροχιά γύρω από το άστρο του κάθε έξι ημέρες — πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η Γη ολοκληρώνει μια τροχιά γύρω από τον ήλιο. Αυτό συμβαίνει επειδή το άστρο είναι πολύ μικρότερο από τον ήλιο μας και όλοι οι πλανήτες βρίσκονται κοντά του.
«Αν μπορούσες μαγικά να φέρεις το άστρο TRAPPIST-1 στο ηλιακό μας σύστημα», είπε ο Εσπίνοζα, «όλοι οι πλανήτες μαζί με τις τροχιές τους θα χωρούσαν μέσα στην τροχιά του Ερμή.»
Όταν αναζητούν μια ατμόσφαιρα, οι αστρονόμοι περιμένουν να περάσει ένας πλανήτης μπροστά από το άστρο του και παρατηρούν τυχόν μικρές αλλαγές στο φως του άστρου που διαπερνά την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Αναζητούν χαρακτηριστικά σημάδια ατμόσφαιρας, ενώ παράλληλα μαθαίνουν για τη χημική της σύσταση.
Με τις τέσσερις διελεύσεις που παρατηρήθηκαν από το τηλεσκόπιο Γουεμπ το 2023, οι αστρονόμοι κατάφεραν να αποκλείσουν την παρουσία μιας πρωτογενούς, υδρογονοβασισμένης ατμόσφαιρας στον TRAPPIST-1e, η οποία πιθανότατα εξανεμίστηκε από μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας που εκπέμπει το άστρο του. (Παρόμοια, η Γη έχασε την πρωτογενή, αρχική της ατμόσφαιρα νωρίς, αλλά στη συνέχεια ανέπτυξε μια δευτερογενή — οι αστρονόμοι ελπίζουν ότι και ο TRAPPIST-1e μπορεί να έκανε το ίδιο.)
Το σενάριο αυτό περιγράφεται σε μια δεύτερη μελέτη, που επίσης δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στο The Astrophysical Journal Letters. Η μελέτη επισημαίνει ότι ο πλανήτης είναι απίθανο να έχει ατμόσφαιρα πλούσια σε διοξείδιο του άνθρακα όπως ο Άρης και η Αφροδίτη, και δείχνει προς μια ατμόσφαιρα πλούσια σε άζωτο, πιο παρόμοια με αυτήν της Γης και της παγωμένης Σελήνης του Κρόνου, Τιτάνα.
Ο Εσπίνοζα ανέφερε ότι η ομάδα του σχεδιάζει να ολοκληρώσει τον νέο γύρο των 15 παρατηρήσεων έως το τέλος του έτους, έχοντας ήδη ολοκληρώσει τα δύο τρίτα αυτών. Εάν η ομάδα βρει αδιαμφισβήτητα σημάδια ατμόσφαιρας, ενδέχεται να απαιτηθούν ακόμη περισσότερες παρατηρήσεις με το τηλεσκόπιο Γουέμπ, με την ελπίδα να εντοπιστούν συγκεκριμένες χημικές υπογραφές αερίων, όπως το μεθάνιο, το οποίο σχετίζεται με τη ζωή στη Γη.
Ωστόσο, ακόμα και αν αποκλειόταν η ύπαρξη ατμόσφαιρας, το αποτέλεσμα θα ήταν παρ’ όλα αυτά συναρπαστικό, είπε ο Εσπίνοζα, γιατί θα έκανε τη ζωή στη Γη ακόμα πιο ξεχωριστή. Θα έθετε επίσης τα θεμέλια για μελλοντικές έρευνες που θα εξετάσουν εξωπλανήτες που περιφέρονται γύρω από κίτρινους νάνους όπως ο ήλιος, χρησιμοποιώντας τηλεσκόπια ακόμη πιο ισχυρά από το Γουέμπ, τα οποία βρίσκονται ακόμα στο στάδιο του σχεδιασμού.
Εικόνα: NASA/JPL-Caltech vía AP
Πηγή: ertnews.gr
