ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑ ΜΕΛΕΤΟΥΝ ΤΑ ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ
Στα πλαίσια της συνεργασίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με το Ερευνητικό Ινστιτούτο GEOMAR Helmholtz Zentrum für Ozeanforschung Kiel (Germany) και το GeoZentrum Nordbayern, Universität Erlangen-Nürnberg (Germany) θα πραγματοποιηθούν 4 ωκεανογραφικές αποστολές για τη διερεύνηση του υποθαλάσσιου χώρου του ελληνικού ηφαιστειακού πεδίου, με το γερμανικό ωκεανογραφικό σκάφος RV POSEIDON και εξειδικευμένα μηχανήματα (Μάρτιος-Μάϊος 2017). Από ελληνικής πλευράς, υπεύθυνη είναι η Επίκουρη Καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού, η οποία μελετά τα ηφαίστεια Σαντορίνης και Κολούμπου εντατικά από το 2010.
Στόχος των επιστημόνων είναι να μελετήσουν την εξέλιξη των υποθαλάσσιων ηφαιστείων των Κυκλάδων σε βάθος εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν, αλλά και να βρουν πολύτιμες ενδείξεις για πιθανούς μελλοντικούς ηφαιστειακούς κινδύνους. Το ηφαίστειο της Σαντορίνης αποτελεί πόλο έλξης ξένων και Ελλήνων επιστημών, για να μελετήσουν τη μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη πριν από 3600 χρόνια, καθώς και την πιο πρόσφατη ηφαιστειακή έκρηξη του υποθαλάσσιου ηφαιστείου του Κολούμπου (1650 μ.Χ.).
Η πρώτη ωκεανογραφική αποστολή αφορά τη μελέτη των τεκτονικών ρηγμάτων στη λεκάνη της Ανύδρου, καθώς και την υδροθερμική δραστηριότητα στην καλδέρα του Κολούμπου (ΒΑ της Σαντορίνης), αλλά και τη χαρτογράφηση του ηφαιστειακού πεδίου με αυτόνομο υποβρύχιο όχημα (AUV), με την ονομασία Abyss, για πρώτη φορά. Επίσης, θα πραγματοποιηθούν πυρηνοληψίες, σε βάθος έως τριών μέτρων κάτω από το βυθό, για γεωχημικές και ορυκτολογικές αναλύσεις, καθώς και μέτρηση της θερμικής ροής. Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος της πρώτης αποστολής είναι ο Prof. Mark Hannington (GEOMAR).
Η δεύτερη ωκεανογραφική αποστολή θα εστιασθεί στη μελέτη της διαχρονικής εξέλιξης του ηφαιστειακού πεδίου Χριστιαννών-Σαντορίνης-Κολούμπου. Θα πραγματοποιηθεί φωτογραμμετρία κατακόρυφων ηφαιστειακών πρανών από υψηλής ανάλυσης κάμερες, που είναι ενσωματωμένες στο τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο όχημα ROV Phoca, για πρώτη φορά. Θα γίνει, επίσης, λήψη δειγμάτων από το ROV σε επιλεγμένες θέσεις του βυθού για τη χρονολόγηση των υποθαλάσσιων ηφαιστειακών πετρωμάτων. Επιστημονικός υπεύθυνος της δεύτερης αποστολής είναι ο Dr. Jörg Geldmacher (GEOMAR).
Στην τρίτη ωκεανογραφική αποστολή, στον Δυτικό Σαρωνικό Κόλπο, θα πραγματοποιηθεί βυθομετρική αποτύπωση του βυθού και δειγματοληψία πετρωμάτων στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Παυσανία, δυτικά από τα Μέθανα, χρησιμοποιώντας το ίδιο υποβρύχιο όχημα ROV. Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο Prof. Karsten Haase από το Universität Erlangen-Nürnberg.
Στην τελευταία ωκεανογραφική αποστολή θα ερευνηθεί η υποθαλάσσια περιοχή νότια της Μήλου μέχρι και την Νίσυρο, με στόχο να βρεθούν οι εναποθέσεις τέφρας από τις μεγάλες εκρήξεις των ηφαιστείων στο ελληνικό ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου, οι οποίες συνέβησαν κατά τα τελευταία 160.000 χρόνια. Θα πραγματοποιηθούν πυρηνοληψίες από το βυθό, σε βάθος έως 12 μέτρων με ειδικούς πυρηνολήπτες, ενώ θα γίνει και δειγματοληψία επιφανειακών ιζημάτων. Επιστημονικός υπεύθυνος θα είναι ο Dr. Armin Freundt (GEOMAR).
Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών συνεργάζεται με αναγνωρισμένα Γερμανικά Ινστιτούτα και Πανεπιστήμια στη θαλάσσια έρευνα.