Τα σκυλιά διακρίνουν εκούσιες και τυχαίες ανθρώπινες πράξεις

Μία νέα όψη των διανοητικών ικανοτήτων των τετράποδων φίλων μας ανακάλυψε ομάδα επιστημόνων στη Γερμανία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα σκυλιά έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τις σκόπιμες από τις τυχαίες πράξεις των αφεντικών τους και γενικότερα των ανθρώπων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τουλάχιστον ένα χαρακτηριστικό της θεωρίας του νου – της ικανότητας να αντιλαμβανόμαστε τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων μέσω της αναγνώρισης της ψυχικής και διανοητικής τους κατάστασης – φέρεται να είναι κοινό στους ανθρώπους και τους σκύλους.

«Τα ευρήματα μας παρέχουν σημαντικά αρχικά στοιχεία, ότι τα σκυλιά μπορεί να διαθέτουν τουλάχιστον μία όψη της θεωρίας του νου: την ικανότητα να αναγνωρίζουν τις πράξεις από πρόθεση», γράφουν χαρακτηριστικά οι συντάκτες της έρευνας, σημειώνοντας ότι άλλα ζώα που διαθέτουν τη συγκεκριμένη ικανότητα είναι οι χιμπατζήδες, οι αφρικάνικοι γκρι παπαγάλοι και τα άλογα.

Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι οι σκύλοι μπορούν να αναγνωρίσουν την έλλειψη προσοχής ενός ανθρώπου, κάτι που συχνά τους ωθεί στην «κλοπή» κάποιας αφύλαχτης λιχουδιάς από κάποιο τραπέζι, και να ανταποκριθούν στις χειρονομίες-εντολές των αφεντικών τους. Επιπροσθέτως, πολλά σκυλιά «εξιτάρονται» από συγκεκριμένους ήχους ή κινήσεις που οδηγούν σε συγκεκριμένες δράσεις, όπως το σήκωμα ενός λουριού, το οποίο στο μυαλό ενός σκύλου ­­μεταφράζεται ως «ώρα για βόλτα».

Τρία σενάρια

Οι Γερμανοί ερευνητές βάσισαν την έρευνα τους σε σκυλίσιες λιχουδιές, τις οποίες «πάσαραν» στους τετράποδους φίλους μας μέσω ενός ανοίγματος στο ειδικό γυάλινο διαχωριστικό που τους χώριζε από τους εξεταζόμενους σκύλους. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, οι ερευνητές ήλεγξαν το κάθε σκυλί σε τρία διαφορετικά σενάρια: Στο πρώτο σενάριο, ενώ ο ιδιοκτήτης του εκάστοτε κατοικίδιου έδειχνε την πρόθεση να του προσφέρει τη λιχουδιά, αυτή του έπεφτε «κατά λάθος» από το χέρι στη δική του πλευρά, με το αφεντικό να εκφράζει φωναχτά το «λάθος» του. Στο δεύτερο σενάριο, το άνοιγμα από το οποίο θα περνούσε η λιχουδιά είχε μπλοκαριστεί, με τον ιδιοκτήτη να επιχειρεί ανεπιτυχώς να δώσει στον σκύλο του την τροφή. Τέλος, στο τρίτο σενάριο, το αφεντικό προσέφερε τη λιχουδιά κανονικά στον σκύλο του, για να την αρπάξει σχεδόν αμέσως πίσω και να την τοποθετήσει στο πάτωμα της δικής του πλευράς, προτού ο σκύλος προλάβει να την πάρει στο στόμα του. Το «πείραγμα» αυτό συνοδευόταν μάλιστα και από μία σαρκαστική αναφώνηση προς τον απορημένο σκύλο.

Ανεξαρτήτως των τριών αυτών σεναρίων, τα σκυλιά μπορούσαν σε κάθε περίπτωση «άρνησης της λιχουδιάς» από τον ιδιοκτήτη τους (εκούσιας ή «ακούσιας»), να περάσουν από την άλλη πλευρά του διαχωριστικού και να φάνε εύκολα τις πολυπόθητες λιχουδιές. Και εδώ βρίσκεται το «κλειδί» της όλης έρευνας: Οι κινήσεις των σκυλιών αμέσως μετά την αποτυχία τους να φάνε τη λιχουδιά μέσω του διαχωριστικού, φαίνεται να συναρτώνται με το κατά πόσο η άρνηση αυτή ήταν σκόπιμη ή «τυχαία». Βάσει των 51 σκυλιών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, η «κατά λάθος» αποτυχία τους να φάνε το ανθρώπινο κέρασμα (τα δύο πρώτα σενάρια), τα ωθούσε σχεδόν αμέσως να περάσουν στην άλλη πλευρά του διαχωριστικού και να προσεγγίσουν την τροφή, κάτι που από την άλλη δεν συνέβαινε στο τρίτο σενάριο, όταν τους είχε στερηθεί σκοπίμως η λιχουδιά. Τα σκυλιά ήταν πιο διστακτικά στις κινήσεις τους σε αυτή την περίπτωση, περιμένοντας περισσότερο μέχρι να περάσουν στην άλλη πλευρά και να φάνε τελικά την τροφή. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις σταματούσαν να κουνάν την ουρά τους, κάθονταν ή ξάπλωναν κάτω, προτού προχωρήσουν σε οποιαδήποτε άλλη κίνηση.

Υπό αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι τα σκυλιά δείχνουν ξεκάθαρα διαφορετική συμπεριφορά απέναντι σε κάθε ξεχωριστή κατάσταση. «Αυτό υποδεικνύει ότι τα σκυλιά πράγματι ξεχωρίζουν τις σκόπιμες πράξεις από τις ακούσιες συμπεριφορές, τονίζουν χαρακτηριστικά.

Πηγή: kathimerini / The Guardian