ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ

Η εξατομικευμένη ιατρική αποσκοπεί στην καλύτερη ιατρική περίθαλψη θέτοντας στο επίκεντρο τον ασθενή, αλλά και την άριστη αναλογία κόστους θεραπείας - αποτελεσματικότητας. Στο πλαίσιο της εξατομικευμένης ιατρικής, οι εξετάσεις βιοδεικτών αποτελούν ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο. Οι βιοδείκτες συμβάλλουν στην πρόγνωση, διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση διαφόρων ασθενειών όπως π.χ. του καρκίνου, ο οποίος αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Η ανακάλυψη γενετικών μεταλλάξεων που προδιαθέτουν για την εμφάνιση κάποιας μορφής νόσου βοηθά στην πρόληψη της ασθένειας.

Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου επιτρέπει την αποτελεσματική αντιμετώπισή του με λιγότερο κόστος. Η εξέλιξη της ασθένειας και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας ελέγχονται επίσης με τη μέτρηση κατάλληλων βιοδεικτών. Έτσι, οι ασθενείς λαμβάνουν την καταλληλότερη για αυτούς θεραπεία αποφεύγοντας αναποτελεσματικές θεραπείες με επιπλέον τοξική επιβάρυνση και ανεπιθύμητες παρενέργειες, ενώ παράλληλα το σύστημα υγείας εξοικονομεί πόρους, τους οποίους μπορεί να διοχετεύσει όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη, εξασφαλίζοντας τη βέλτιστη σχέση κόστους - αποτελεσματικότητας.

Ένα παράδειγμα αποτελεί η εξέταση μεταλλάξεων στα γονίδια KRAS, NRAS και BRAF για την αποτελεσματική χορήγηση αντι-EGFR βιολογικών θεραπειών σε ασθενείς με μεταστατικό ορθοκολικό καρκίνο, που σήμερα καλύπτεται και από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ο έλεγχος των μεταλλάξεων σε αυτά τα γονίδια πριν τη χορήγηση αντι-EGFR θεραπείας προβλέπει ποιοι ασθενείς δε θα ωφεληθούν.

Η εφαρμογή της εξατομικευμένης ιατρικής και στο πλαίσιο ανάπτυξης και διανομής φαρμάκων, θα μπορούσε να ασκήσει θετική επίδραση στην υγεία πληθυσμών.

Συνοπτικά, τα προσδοκώμενα οφέλη από την υιοθέτηση της εξατομικευμένης ιατρικής περίθαλψης είναι:

• Ισχυρότερα φάρμακα - οι φαρμακοβιομηχανίες θα είναι σε θέση να παράγουν τη θεραπεία που στοχεύει περισσότερο στις συγκεκριμένες ασθένειες μεγιστοποιεί τα θεραπευτικά αποτελέσματα και μειώνει τις παρενέργειες.

• Καλύτερη, ασφαλέστερη θεραπεία - ο χρόνος θεραπείας θα ελαχιστοποιηθεί και η ασφάλεια θα αυξηθεί καθώς η πιθανότητα των δυσμενών αντιδράσεων θα μειωθεί σημαντικά ή θα εξαφανιστεί.

• Ακριβής υπολογισμός κατάλληλης δοσολογίας των φαρμάκων - οι τρέχουσες μέθοδοι δοσολογίας που βασίζονται στο βάρος και την ηλικία θα αντικατασταθούν με μεθόδους βασισμένες στο γενετικό πρότυπο ενός ατόμου, στο πόσο καλά το σώμα του επεξεργάζεται το φάρμακο και στο χρόνο που παίρνει για να το μεταβολισμό του.

Επομένως το γενετικό, μοριακό ή βιοχημικό πρότυπο των ασθενών θα γίνει όλο και περισσότερο μέρος των σχεδίων ανάπτυξης και χρήσης των φαρμάκων. Μια μετατόπιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης προς την εξατομικευμένη συνταγογράφηση αποτελεί πρόκληση για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (φαρμακοβιομηχανίες, ασφαλιστικά ταμεία, ιατρούς, ασθενείς).

Αρχικά θα βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων που θα ικανοποιήσουν τις μη ικανοποιηθείσες έως τώρα ιατρικές/θεραπευτικές ανάγκες. Αποτελεί επίσης σημαντική πρόκληση τόσο για τους ιατρούς όσο και για την ιατρική εκπαίδευση. Εάν οι συνταγές φαρμάκων είναι όλο και περισσότερο βασισμένες στο γονότυπο που καθορίζει την απόκριση του φαρμάκου ανά ασθενή, ο ιατρός θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί για τις επιπτώσεις της γενετικής στην απόκριση των φαρμάκων, να ξέρει ποιες γενετικές εξετάσεις πρέπει να ζητήσει και πότε και επιπλέον να έχει εκπαιδευτεί στην αξιολόγηση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων για τη σωστή κλινική απόφαση.

Η κύρια πρόκληση για τους ασθενείς είναι ότι θα πρέπει να ενημερωθούν για την εξατομικευμένη ιατρική και να την αποδεχθούν. Είναι απαραίτητο για τους ασθενείς να ενημερωθούν ότι η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων εξαρτάται από τα γενετικά, μοριακά και βιοχημικά τους χαρακτηριστικά. Έτσι η εξέταση βιοδεικτών πριν από τη συνταγογράφηση είναι απαραίτητη για την κατάλληλη λήψη κλινικής απόφασης. Η πρόκληση που τίθεται για τη δημόσια χρηματοδότηση είναι να υποστηριχθεί η έρευνα για την αξιοποίηση της γενετικής πληροφορίας προς όφελος της εξατομικευμένης ιατρικής και για την ανάπτυξη νέων στοχευμένων φαρμάκων.