ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ραγδαία έλευση της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης (Industry 4.0)¹ δημιουργεί την άμεση αναγκαιότητα για τη σύσταση ενός ανεξάρτητου Εθνικού Συμβουλίου Ηθικής των Δεδομένων και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δηλαδή, ένα σώμα παρόμοιο με αυτό που αποφασίστηκε τον Απρίλιο του 2016 στην Επιτροπή Επιστήμης και Τεχνολογίας του βρετανικού Κοινοβουλίου (House of Commons’ Science and Technology Committee).

Το Συμβούλιο αυτό θα συζητά, θα εξετάζει και θα επεξεργάζεται, μαζί με ειδικούς επιστήμονες και διάφορους φορείς και εταίρους, συγκεκριμένες λύσεις σε ηθικοπρακτικά ζητήματα, που συνεχώς αναδύονται στη σύγχρονη σφαίρα της ψηφιακής πληροφορίας (digital infosphere). Οι σχετικές συζητήσεις θα πρέπει να είναι ανοιχτές και προσβάσιμες στο ευρύ κοινό. Η εμπιστοσύνη, ο διάλογος, η δημόσια υποστήριξη και συμμετοχή, η διαφάνεια και η κοινωνική λογοδοσία είναι οι κρίσιμοι παράγοντες που θα επηρεάσουν τη δυναμική εξέλιξη της ψηφιακής κοινωνίας.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του European Data Portal, η οποία δημοσιεύθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2016 και εστίασε στους δείκτες ετοιμότητας (readiness) και ωριμότητας (maturity) των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στα ανοιχτά δεδομένα, η χώρα μας βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο (παρά τα προφανή δομικά προβλήματα). Χρειάζεται, εν τούτοι,ς η ουσιαστική ανάπτυξη πιο συστηματικών μελετών αξιολόγησης των επιπτώσεων και των πλεονεκτημάτων των ανοιχτών δεδομένων².

^{Πηγή: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/blog/european-countries-are-reaping-benefits-open-data (Ανάσυρση στις 21 Δεκεμβρίου 2016)}

Τον Μάιο του 2018, η Ελλάδα θα πρέπει να εναρμονιστεί και να ακολουθήσει τον νέο «Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων» (General Data Protection Regulation)³ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κανονισμός αυτός θα έχει ως κύριο στόχο τη μόνιμη ενίσχυση του ψηφιακού πολίτη και τη θωράκιση των (θεμελιωδών) δικαιωμάτων του και των προσωπικών του πληροφοριών.

Με άλλα λόγια, θα συμβάλλει σε κάποιο βαθμό στην ικανοποίηση του φιλελεύθερου δημοκρατικού αιτήματος της «πληροφοριακής αυτοδιάθεσης» (informational self-determination) του Ευρωπαίου ψηφιακού πολίτη. Το αίτημα αυτό, ωστόσο, προεκτείνεται και στην ενίσχυση της ηθικής ευθύνης, που οφείλουν να αναλαμβάνουν οι ποικίλες online πλατφόρμες σχετικά με το περιεχόμενο (ειδήσεις, πληροφορίες, καινοτομία) που παρέχουν, το οποίο μπορεί να παράγεται από ιδιωτικές εταιρείες ή από τους ίδιους τους χρήστες ή ακόμα και από αλγόριθμους (βλ, πχ, την καινοφανή χρήση των όρων "political bots" και "computational propaganda")⁴. Σημειωτέον ότι τον Σεπτέμβριο του 2016, οι εταιρείες Amazon, DeepMind, Facebook, IBM, Microsoft και Google δημιούργησαν το ούτως αποκαλούμενο "Partnership on Artificial Intelligence to Benefit People and Society"⁵, στο πνεύμα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Εν κατακλείδι, είναι απολύτως απαραίτητη η δομική σύζευξη μεταξύ της διαρκώς επιταχυνόμενης τεχνολογικής ανάπτυξης και ενός εμπεδωμένου κράτους δικαίου, «μέσω του οποίου οι διάφοροι μηχανισμοί λογοδοσίας αποκτούν ισχύ, λειτουργικότητα και αποτελεσματικότητα» (Ν. Διαμαντούρος). Στο συμφραζόμενο ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, η ψηφιακή πολιτική θα πρέπει να μετατρέψει την online ή «δεδοµενοκεντρική» καινοτομία, η οποία επηρεάζει πλέον όλους τους τομείς της οικονομίας (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, 2016), σε συνεργατικό «παιχνίδι θετικού αθροίσματος» (positive-sum game) και να συνδιαμορφώσει άμεσα και αποφασιστικά το συνολικό πλαίσιο της αναδυόμενης ψηφιακής κοινωνίας, υπηρετώντας τον άνθρωπο και τις δημοκρατικές αρχές και αξίες.

Σημειώσεις: