ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

Η πλειονότητα των μελετητών προβλέπει νέες εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας στο κοντινό μας μέλλον. Προβλέπουν ότι το διαδίκτυο θα καταστεί ακόμη πιο σημαντικό για τη ζωή μας, αν και θα είναι λιγότερο ορατό. Υποστηρίζουν ότι το διαδίκτυο θα καταστεί αντίστοιχο της «ηλεκτρικής ενέργειας» και θα προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη διασύνδεση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη μηχανή με αποτέλεσμα να αλλάξει τα πάντα, από τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις έως τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε κυβερνητικό επίπεδο σε όλο τον κόσμο.

Είναι γεγονός ότι το διαδίκτυο όχι μόνον αναπτύσσεται, αλλά και εξελίσσεται στις τελευταίες δύο δεκαετίες, συχνά με απρόβλεπτους τρόπους. Η πρώτη ώθηση έγινε με την κατασκευή του διαδικτύου. Εταιρείες, όπως η AOL δημιούργησαν την υποδομή και έφεραν καταρχάς την Αμερική και μετέπειτα τον υπόλοιπο κόσμο σε απευθείας συνεχή ή διαρκή σύνδεση.

Η φάση αυτή κορυφώθηκε γύρω στη στροφή του εικοστού αιώνα, θέτοντας τις βάσεις για το δεύτερο κύμα, το οποίο επέφερε την έλευση των εφαρμογών και υπηρεσιών θέτοντας το διαδίκτυο κυρίαρχο τόσο στο πεδίο της επικοινωνίας, όσο και στην οικονομία.

Στις μέρες μας έχει ήδη δρομολογηθεί ένα τρίτο κύμα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, στην επόμενη δεκαετία, το διαδίκτυο θα έχει μια πανταχού παρουσία, η ταχύτητα με την οποία θα διανέμει κείμενα, στοιχεία και εικόνες θα είναι τεράστια, με αποτέλεσμα η μαζική του χρήση να το καταστήσει όχι μόνον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής μας ζωής, αλλά και θα καταστεί «αόρατο», δηλαδή πανταχού παρόν, όπως σήμερα αντιλαμβανόμαστε και χρησιμοποιούμε το ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι αριθμοί είναι καθηλωτικοί: Το 1995 συνδέονταν στο διαδίκτυο 39,6 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο. Ο αριθμός τους ανήλθε στο 1 δισεκατομμύριο το 2005, στα 3,2 δισεκατομμύρια το 2015 και προβλέπεται να ανέλθει στα 7,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους το 2020 - αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις ο διαδικτυακός πληθυσμός θα είναι μεγαλύτερος του πραγματικού ανθρώπινου πληθυσμού.

Από την παράθεση και μόνον των παραπάνω στοιχείων, διαφαίνεται ότι το διαδίκτυο έρχεται πλέον να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία άλλοτε κραταιών τομέων της οικονομίας, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η ενέργεια και οι μεταφορές, που αθροιστικά αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ της δυτικής οικονομίας. Αναλογιστείτε μόνον, πόσο η έλευση του διαδικτύου έχει μεταβάλλει τον τρόπο παροχής της εκπαίδευσης. Το e-Learning, λόγου χάρη, είναι μια από τις εφαρμογές του.

Ενδεχομένως, η  εξάπλωση του διαδικτύου θα ενισχύσει την παγκόσμια συνδεσιμότητα, την αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ των κοινωνιών. Τα στοιχεία είναι και πάλι εντυπωσιακά. Κάθε δευτερόλεπτο στέλνουμε 7.173 τουίτ, κάνουμε 53.766 αναζητήσεις στο Google,  βλέπουμε 120.607 βίντεο στο YouTube, στέλνουμε 2.481.685 μηνύματα από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ενώ η κίνηση στο διαδίκτυο ανέρχεται στα 35 εκατομμύρια μεγαμπάιτ στο δευτερόλεπτο. Οι ταχύτητες γίνονται πιο γρήγορες επίσης. Το 1995 για να κατεβάσει κανείς ένα τραγούδι 4λεπτης διάρκειας ήθελε 540 δευτερόλεπτα, το 2005 χρειαζόταν 11 δευτερόλεπτα και το 2015 το «φόρτωνε» στη στιγμή, σε μόλις 2 δευτερόλεπτα.  

Το διαδίκτυο, η τεχνητή νοημοσύνη και ένας τεράστιος όγκος δεδομένων, θα κάνουν τους ανθρώπους να έχουν καλύτερη κατανόηση του κόσμου τους και της συμπεριφοράς τους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες προβλέπουν ότι στο όχι μακρινό μας μέλλον, το «διαδίκτυο των πραγμάτων» θα περιλαμβάνει ένα παγκόσμιο, καθηλωτικό, αόρατο περιβάλλον δικτύου υπολογιστών. Τα δεδομένα που διακινούνται πολλαπλασιάζονται: Η Αmazon ήδη διαθέτει 30 κέντρα δεδομένων, με 50.000 σέρβερ. Εκτιμάται ότι μέσα στο 2017 θα υπάρχουν ανά τον κόσμο περίπου 9 εκατομμύρια κέντρα δεδομένων.

Οι περισσότεροι προβλέπουν ότι στο όχι μακρινό μας μέλλον, το «διαδίκτυο των πραγμάτων» θα περιλαμβάνει:

• Ένα παγκόσμιο, καθηλωτικό, αόρατο, ατμοσφαιρικό περιβάλλον δικτύου υπολογιστών.

• Μια συνεχή εξάπλωση των έξυπνων αισθητήρων, φωτογραφικών μηχανών, λογισμικού, βάσεις δεδομένων και τεράστια κέντρα δεδομένων σε έναν κόσμο - που θα βασίζεται σε αυτό που αποκαλείται ως το «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» - σύμφωνα με το οποίο το διαδίκτυο επεκτείνεται στο φυσικό κόσμο, εμπεριέχοντας και συνδέοντας πράγματα, φυσικά αντικείμενα της καθημερινότητας και τεχνουργήματα μέσω πρωτοκόλλων και από απόσταση. 

• Φορητές τεχνολογίες που θα επιτρέπουν στους ανθρώπους να «αυξήσουν την πραγματικότητα».

• Το τέλος των επιχειρηματικών μοντέλων που αναδύθηκαν τον 20ο αιώνα, κυρίως στα πεδία της εκπαίδευσης, της ψυχαγωγίας και των έντυπων μέσων ενημέρωσης.

•  Διαχείριση ενός απίστευτου σε μέγεθος όγκου δεδομένων.

Στην ουσία βρισκόμαστε ενώπιον μιας ευρύτερης αλλαγής, όπου θα απαιτηθούν συμμαχίες, και εποικοδομητικός διάλογος ανάμεσα στους κόσμους της πολιτικής, της οικονομίας και της επικοινωνίας, η οποία όπως και τα στοιχεία συνιστούν θα αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη δυναμική.

Με άλλα λόγια, ένας «νέος γενναίος ψηφιακός κόσμος» αναδύεται με ταχύτητα, καθώς το διαδίκτυο κι άλλες συναφείς τεχνολογίες εξαπλώνονται. Αλλά θα μπορούσε αυτό να είναι κακή παρά καλή είδηση; Το χάσμα όμως ανάμεσα σε πλούσιες και λιγότερο πλούσιες χώρες παραμένει. Για παράδειγμα, οι λιγότερο πλούσιες χώρες που δεν έχουν πρόσβαση στις τεχνολογίες θα εμφανίσουν μειονεκτήματα σε σχέση με άλλες, και σε ορισμένες περιπτώσεις, σύμφωνα με τις προβλέψεις, θα μπορούσαν να επιδεινωθούν οι κοινωνικές ανισότητες.

Κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με ορισμένες από τις υποθέσεις όπως ότι η διάδοση του διαδικτύου θα μειώσει τις ανισότητες. Στην Ινδία, για παράδειγμα, η πρόσβαση στο διαδίκτυο, παρά την απήχηση κι εκεί του Facebook, παραμένει περιορισμένη.

Αναμφισβήτητα η θεαματική ανάπτυξη του διαδικτύου έχει αλλάξει όχι μόνο τα επιχειρηματικά μοντέλα, αλλά και τον τρόπο που λειτουργούμε ως κοινωνία. Έχει επηρεάσει το πώς αναζητούμε, μοιραζόμαστε τις πληροφορίες, τον όγκο των πληροφοριών που θα πρέπει να μοιραζόμαστε, το πώς θα επικοινωνούμε  μεταξύ μας, όταν επικοινωνούμε, κοκ.

To «Επόμενο Διαδίκτυο», όπως αποκαλείται, συγκεντρώνει και συνδυάζει τρία διασυνδεδεμένα συστήματα: το Cloud Computing, το Big Data Analytics και το Διαδίκτυο των πραγμάτων. Υπόσχεται στις επιχειρήσεις και τους κυβερνητικούς οργανισμούς κεντρική αποθήκευση και υπηρεσίες δεδομένων σε τεράστια ψηφιακά εργοστάσια, που επεξεργάζονται και αναλύουν τις αδιάκοπες ροές των πληροφοριών, που συλλέγονται από δικτυωμένους αισθητήρες, που αποθηκεύονται σε κάθε πιθανή συσκευή των καταναλωτών, στο γραφείο ή στην αγορά, καθώς και σε ζωντανούς οργανισμούς. Αλλά δημιουργεί επίσης σημαντικές προκλήσεις σχετικά με το περιβάλλον, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της εργασίας.

Το Cloud και τα Big Data έχουν ενισχυθεί σημαντικά από την ανάπτυξη του διαδικτύου. Από ρολόγια που παρακολουθούν την πίεση του αίματος στα ψυγεία που σας ζητούν να αγοράσετε νέο γάλα, από γραμμές συναρμολόγησης «επανδρωμένων» από ρομπότ έως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που παραδίδουν όπλα, υπόσχεται έναν βαθύτερο κοινωνικό αντίκτυπο. Το Ίντερνετ των πραγμάτων αναφέρεται σε ένα σύστημα που εγκαθιστά αισθητήρες και συσκευές θερμικής επεξεργασίας σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης (π.χ. ρολόγια) και τα εργαλεία παραγωγής (ρομποτικών βραχιόνων), και να τους συνδέει σε δίκτυα που συγκεντρώνουν και να χρησιμοποιούν τα δεδομένα σχετικά με τις επιδόσεις τους. Αναφερόμαστε στον ομολογουμένως περίεργο όρο του «Διαδικτύου των πραγμάτων», διότι, σε αντίθεση με το διαδίκτυο που γνωρίζουμε, το οποία συνδέει τους ανθρώπους, το «Διαδίκτυο των πραγμάτων» συνδέεται κυρίως με αντικείμενα. Οι αισθητήρες στο ψυγείο σχηματίζουν ένα δίκτυο από πράγματα που αναφέρεται σε αυτό που είναι μέσα και πώς χρησιμοποιείται. Το διαδίκτυο των πραγμάτων έχει καταστεί δυνατό από τις προόδους στην ικανότητα να σμικρύνει τις συσκευές σάρωσης και να παρέχουν επαρκή επεξεργαστική ισχύ για την παρακολούθηση μιας δραστηριότητας, την ανάλυση μιας χρήσης και να παραδώσει τα αποτελέσματα της καταγραφής μέσω των ηλεκτρονικών δικτύων

Πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτόν το νέο γενναίο, ψηφιακό κόσμο; Τι κάνουμε εμείς στην Ελλάδα; Δυστυχώς παραμένουμε απασχολημένοι με την πρώιμη φάση της ανάπτυξης του διαδικτύου, μετρώντας την διάδοσή και την απήχησή του, όταν αυτά τα ζητήματα σε άλλες χώρες θεωρούνται ήδη ξεπερασμένα.