ΑΥΓΟ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Τα αυγά (αυγά όρνιθας) είναι πολύ καλή πηγή θρεπτικών υλών. Έχουν πρωτεΐνες μεγάλης βιολογικής αξίας. Σύμφωνα με τους τρόπους αξιολόγησης των διαφόρων πρωτεϊνών στα τρόφιμα, ως προς τη σύσταση των αμινοξέων τους, έχει οριστεί αυθαίρετα ότι η πρωτεΐνη του αυγού έχει τον μέγιστο «χημικό βαθμό» (chemical score) 100. Τα αυγά περιέχουν ακόμα τριγλυκερίδια, φωσφολιποειδή (συστατικά των μεμβρανών των κυττάρων), σίδηρο, ασβέστιο, φωσφόρο, βιταμίνες κ.λπ. Εντούτοις, τα αυγά αποτελούν φτωχή πηγή ενέργειας (70 θερμίδες ανά αυγό) με ό,τι καλό και κακό συνεπάγεται αυτό. Η κατανάλωση ωμών και αμέσως μετά την γέννησή τους από την κότα αυγών (πλην των κινδύνων από τη μη καταστροφή των πιθανών παθογόνων μικροοργανισμών που γίνεται με τη θέρμανση), μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη της βιταμίνης βιοτίνης στον άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει γιατί στο λεύκωμα των αυγών περιέχεται η αβιδίνη, μια πρωτεΐνη η οποία δεσμεύει τη βιοτίνη. Έτσι, με την κατανάλωση ωμών και μάλιστα αμέσως μετά τη γέννησή τους αυγών η αβιδίνη δεσμεύει τη βιταμίνη (βιοτίνη) του οργανισμού και δεν είναι πια διαθέσιμη αυτή η βιταμίνη στον οργανισμό (ασθένεια των ωμών αυγών). Με τη θέρμανση ή με την πάροδο του χρόνου η αβιδίνη χάνει την ικανότητά της να δεσμεύει τη βιοτίνη.

Αν και τα παλαιότερα χρόνια το αυγό αποτελούσε για τους Έλληνες μια καλή πηγή πρωτεϊνών, τις τελευταίες δεκαετίες, όταν άρχισαν να αυξάνουν οι περιπτώσεις καρδιαγγειακών νοσημάτων, ενοχοποιήθηκε για τη χοληστερόλη που περιέχει και περιορίστηκε ή/και απομακρύνθηκε από το προτεινόμενο διαιτολόγιο. Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε μια συζήτηση αμφισβήτησης της καλής ή κακής δράσης του αυγού. Δηλαδή, μπορεί να μετασχηματιστεί το γνωστό ερώτημα «η κότα ή το αυγό;» ως «το αυγό ή οι παρενέργειές του;»

Σε αντίθεση με την Αγγλία, όπου το αυγό καταναλώνεται ακόμα και από υπερχοληστερολαιμικά άτομα, στην Ελλάδα η κατανάλωση αυγού περιορίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες στα 2,5 αυγά την εβδομάδα κατά άτομο, αν και με τριπλάσια ποσότητα αυγών στο διαιτολόγιό τους, στις προηγούμενες γενιές Ελλήνων, το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας από καρδιακές παθήσεις ήταν χαμηλότερο.

Μέχρι σήμερα, έχουν δημοσιευθεί επιστημονικές εργασίες με αντικρουόμενα αποτελέσματα. Άλλες αποδίδουν στο αυγό την ικανότητα να αυξάνει την «καλή» HDL - λιποπρωτεΐνη, που προστατεύει από τα καρδιαγγειακά. Με κατανάλωση ενός αυγού την ημέρα, σε άλλες εργασίες φαίνεται να αυξάνεται η «κακή» LDL- λιποπρωτεΐνη και σε άλλες να μην παρατηρείται αυτή η αύξηση της LDL, αλλά και στις δύο περιπτώσεις να μην αυξάνεται ο καρδιαγγειακός κίνδυνος. Υπάρχουν εργασίες που αποδίδουν στο αυγό αντιφλεγμονώδη και ευεργετική δράση σε πολλές φλεγμονώδους φύσης ασθένειες (ακόμα και στον καρκίνο). Πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα αμφισβητείται ότι η χοληστερόλη από τη διατροφή συμμετέχει σε μεγάλο ποσοστό στην αύξηση της χοληστερόλης του αίματος και ακόμα ότι η χοληστερόλη αποτελεί τη μόνη αιτία του καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως αναφέρεται και στο άρθρο μου: «ΕΙΝΑΙ Η ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ ΤΟ ΑΙΤΙΟ;» 

Σήμερα, πιστεύεται ότι οι υγιείς μπορούν να τρώνε ένα αυγό την ημέρα, ενώ για τους ασθενείς (π.χ. διαβητικούς, υπερχοληστερολαιμικούς, υπερτασικούς) πρέπει να εξετάζεται ανά περίπτωση. Στην απομυθοποίηση του αυγού έρχεται να προστεθεί και η εργασία της ερευνητικής μας ομάδας με τίτλο: "Hen egg yolk lipid fractions with antiatherogenic properties" (Λιποειδικά κλάσματα του κρόκου του αυγού όρνιθας με αντιαθηρωματικές ιδιότητες). Στην εργασία αυτή διαπιστώσαμε την ύπαρξη αναστολέων του Παράγοντα Ενεργοποίησης των Αιμοπεταλίων (Platelet-Activating Factor, PAF) στον κρόκο του αυγού και μάλιστα στο κλάσμα των πολικών λιποειδών αυτού. Σύμφωνα με την θεωρία μας για την αθηρογένεση (βλέπε άρθρο μου: «ΕΙΝΑΙ Η ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ ΤΟ ΑΙΤΙΟ;») ο Παράγοντας Ενεργοποίησης των Αιμοπεταλίων παίζει σημαντικό ρόλο στην αθηρογένεση, ενώ οι αναστολείς του έχουν προστατευτικό ή/και θεραπευτικό ρόλο. Κατά συνέπεια, μπορεί να διατυπωθεί η άποψη ότι η λογική κατανάλωση αυγών στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διαιτολογίου θα μπορούσε να δρα προστατευτικά κατά των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Βιβλιογραφία:

• Nasopoulou C, Gogaki V, Panagopoulou E, Demopoulos C, Zabetakis I (2013). Hen egg yolk lipid fractions with antiatherogenic properties. Anim Sci J. 84(3):264-71
• Demopoulos CA, Pinckard RN, Hanahan DJ (1979). Platelet-activating factor. Evidence for 1-O-alkyl-2-acetyl-sn-glyceryl-3-phosphorylcholine as the active component (a new class of lipid chemical mediators). J Biol Chem. 10;254(19):9355-8
• Demopoulos C.A., Karantonis H.C. and Antonopoulou S. (2003).Platelet activating factor- a molecular link between atherosclerosis theories. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 105 :705–716 DOI 10.1002/ejlt.200300845