Ο ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ 2 (17/7/2020)

Όπως είναι γνωστό έχουμε κατασκευάσει τον «Ιχνηλάτη της Ανάκαμψης» με τον οποίο παρακολουθούμε την πορεία της δραστηριότητας της οικονομίας. Δημοσιοποιήθηκε πρώτη φορά με στοιχεία της 3/7/2020 όπου εξηγούμε πώς κατασκευάζεται ο δείκτης.

Σήμερα δημοσιοποιούμε το δεύτερο σημείωμα με στοιχεία μέχρι 17/7/2020.

Ως συμπέρασμα από το σχετικό Διάγραμμα 1 και τα συνακόλουθα διαγράμματα διαπιστώνουμε ότι ναι μεν η Ελλάδα εμφανίζει υψηλότερη δραστηριότητα από την Γερμανία και την Πορτογαλία αλλά η δραστηριότητα στην Ελλάδα παρουσιάζει κάμψη στον ρυθμό μεταβολής της.

Θα παρακολουθήσουμε το φαινόμενο στην συνέχειά του.

Διάγραμμα 1 Ο ιχνηλάτης της ανάκαμψης: Ελλάδα, Γερμανία και Πορτογαλία

Πηγή:   Google Mobility Report, Google Trends, and Our World in Data. Available at: https://www.google.com/covid19/mobility/, https://trends.google.com/trends/?geo=US, and https://ourworldindata.org/

Σημείωμα:       Ο δείκτης αποτελεί άθροισμα των Health Index, Mobility Index και Online Activity Index (βλ. Διάγραμμα 2). Την εβδομάδα βάσης οι τρεις αυτοί δείκτες (τιμή βάσης = 100) διαιρούνται διά του 3 δίνοντας την τιμή 100 για τον «ιχνηλάτη της ανάκαμψης» (για πιο αναλυτικά τι σημαίνει ο κάθε επί μέρους δείκτης βλ. Διάγραμμα 3).

Για τη Γερμανία και την Ελλάδα εβδομάδα βάσης αποτελεί το διάστημα 7/3/2020 – 13/3/2020 (13/3 = 100). Για την Πορτογαλία αποτελεί το 14/3/2020 – 20/3/2020 (20/3/2020 = 100).

Εβδομαδιαία στοιχεία, με περίοδο αναφοράς από 7/3/2020 έως 17/7/2020 (για την Πορτογαλία είναι από 14/3/2020 έως 17/7/2020). Οι ημερομηνίες δείχνουν τα σωρευτικά αποτελέσματα της κάθε εβδομάδας. Έτσι για τις 13/3, η οποία αποτελεί ημερομηνία βάσης, τα στοιχεία αναφέρονται στο διάστημα ημερών από 7/3 έως και 13/3.

Το Διάγραμμα 2 παρουσιάζει το δείκτη Economic Sentiment Indicator (ESI) του Directorate General for Economic and Financial Affairs (DG ECFIN) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο σκοπός του δείκτη είναι να αποτελεί ένα μέτρο της οικονομικής μεγέθυνσης των χωρών μελών της ΕΕ. Έχει ένα μακροπρόθεσμο μέσο όρο της τάξης του 100. Τιμές πάνω από το 100 σημαίνουν οικονομικό κλίμα πάνω από το μέσο όρο και τιμές κάτω από το 100 το αντίστροφο.

Διάγραμμα 2 Ο δείκτης Economic Sentiment Indicator της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Φαίνεται ο δείκτης ESI να έχει λίγο πιο αργή αντίδραση σε σχέση με τον ιχνηλάτη της ανάπτυξης. Τον Ιούλιο είναι η πρώτη φορά που ο δείκτης ESI παρουσιάζει βελτίωση για την Ελλάδα μετά την εμφάνιση της πανδημίας τους Covid-19, ενώ παρουσίαζε και μια σχετική σταθερότητα από το Μάιο. Αντίστοιχα, στην Πορτογαλία άρχισε να αυξάνεται από το Μάιο και στη Γερμανία από τον Απρίλιο.

Για μια πληρέστερη εικόνα του ιχνηλάτη της ανάπτυξης, στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζονται για κάθε μία από τις υπό συγκρίσει χώρες τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν τον «ιχνηλάτη της ανάκαμψης». Έτσι μπορεί να αποτυπωθεί ποια η συμβολή των τριών κριτηρίων που θεωρούμε κατάλληλα στην ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Ακόμα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η από κοινού μεταβολή των τριών δεικτών (Health Index, Mobility Index, Online Activity Index) από την οποία μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα, καθώς είναι επόμενο πως, σε ένα σημαντικό βαθμό, η υγεία των πολιτών εν μέσω της πανδημίας, η φυσική και διαδικτυακή κινητικότητα αλληλεξαρτώνται και αλληλοεπιδρούν.

Διάγραμμα 3 Ο ιχνηλάτης της ανάκαμψης και συστατικά μέρη: Ελλάδα, Γερμανία και Πορτογαλία

Πηγή:   Google Mobility Report, Google Trends, and Our World in Data. Available at: https://www.google.com/covid19/mobility/, https://trends.google.com/trends/?geo=US, and https://ourworldindata.org/
Σημείωση: Ο δείκτης αποτελεί άθροισμα των Health Index, Mobility Index και Online Activity Index. Την εβδομάδα βάσης οι τρείς αυτοί δείκτες (τιμή βάσης = 100) διαιρούνται δια του 3 δίνοντας τη τιμή 100 για τον Recovery Tracker Index.
Εβδομαδιαία στοιχεία, με περίοδο αναφοράς από 7/3/2020 έως 17/7/2020 (για τη Πορτογαλία είναι από 14/3/2020 έως 17/7/2020). Οι ημερομηνίες δείχνουν τα σωρευτικά αποτελέσματα της κάθε εβδομάδας. Έτσι για τις 13/3, η οποία αποτελεί ημερομηνία βάσης, τα στοιχεία αναφέρονται στο διάστημα 7/3 έως και 13/3.
Η μεθοδολογία βασίζεται στην Oxford Economics (2020), Research Briefing | Latin America, Recovery tracker – premature reopenings are risk to Q3.

Ο δείκτης υγείας δείχνει, έχοντας αρνητική σχέση, την εβδομαδιαία αύξηση στα ποσοστά θανάτων από Covid, υπονοώντας πως όσο πιο γρήγορη είναι η αύξηση των συσσωρευμένων θανάτων, τόσο χαμηλότερος είναι ο δείκτης.

Τα συγκεντρωτικά και ανώνυμα δεδομένα που χρησιμοποιεί η Google σε προϊόντα όπως οι Χάρτες Google μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμα κατά τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων που αφορούν την καταπολέμηση του Covid-19. Αυτές οι αναφορές ανθρώπινης κινητικότητας κοινότητας έχουν στόχο να παρέχουν πληροφόρηση σχετικά με το τι έχει αλλάξει ως αποτέλεσμα των πολιτικών που έχουν υιοθετηθεί για την καταπολέμηση του Covid-19. Οι αναφορές παρουσιάζουν τις μετακινήσεις με την πάροδο του χρόνου βάσει γεωγραφικής περιοχής, και σε διαφορετικές κατηγορίες-τοποθεσίες (βλ. παρακάτω).

Κάθε αναφορά κινητικότητας κοινότητας αναλύεται κατά τοποθεσία και εμφανίζει την αλλαγή στην επισκεψιμότητα για τα διάφορα μέρη-κατηγορίες.

Κατηγορίες:

• Λιανική και ψυχαγωγία: Τάσεις κινητικότητας για μέρη όπως εστιατόρια, καφετέριες, εμπορικά κέντρα, θεματικά πάρκα, μουσεία, βιβλιοθήκες και κινηματογράφοι.
• Αγορές τροφίμων και φαρμακεία: Τάσεις κινητικότητας για μέρη όπως σουπερμάρκετ, αποθήκες τροφίμων, αγορές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, εξειδικευμένα καταστήματα τροφίμων και φαρμακεία.
• Πάρκα: Τάσεις κινητικότητας για μέρη όπως τοπικά πάρκα, εθνικά πάρκα, δημόσιες παραλίες, μαρίνες, πάρκα για σκύλους, πλατείες και δημόσιους κήπους.
• Δημόσιες συγκοινωνίες: Τάσεις κινητικότητας για μέρη όπως κόμβοι δημόσιας συγκοινωνίας, π.χ. σταθμοί μετρό, σταθμοί λεωφορείων και σιδηροδρομικοί σταθμοί.
• Χώροι εργασίας: Τάσεις κινητικότητας για χώρους εργασίας.
• Κατοικίες: Τάσεις κινητικότητας για τόπους κατοικίας.

Ο δείκτης διαδικτυακής κινητικότητας υπολογίζει τη διαδικτυακή αναζήτηση των κατοίκων της χώρας που σχετίζεται με δραστηριότητες οι οποίες είναι συνυφασμένες με την προ Covid-19  «κανονική κατάσταση» στη λειτουργία της οικονομικής δραστηριότητας στην αντίστοιχη χώρα. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν τις μετακινήσεις, την εστίαση, τον τουρισμό, και την αγορά ακινήτων.

Εξετάζοντας τους τρεις δείκτες μεμονωμένα,  η καλύτερη εικόνα που παρουσιάζει η Ελλάδα, όπως φαίνεται και παρακάτω, οφείλεται εν πολλοίς στη σαφώς επιτυχέστερη αντιμετώπιση της υγειονομικής απειλής του Covid-19 και τον περιορισμό στην αύξηση των θανάτων, ενώ παράλληλα η χώρα σημειώνει καλύτερη επίδοση τον Ιούνιο και τις πρώτες εβδομάδες του Ιουλίου και στους δείκτες κινητικότητας, επίδοση που αναμενόμενα έλαβε ώθηση από τη βελτίωση του δείκτη υγείας. 

Διάγραμμα 4 Ο δείκτης υγείας, ανθρώπινης και διαδικτυακής κινητικότητας: Ελλάδα, Γερμανία και Πορτογαλία

Πηγή:   Our World in Data. Available at https://ourworldindata.org/

Σημείωση: Για τον δείκτη υγείας, θεωρήσαμε τα εβδομαδιαία ποσοστά αύξησης θανάτου Covid-19 από το Our World in Data, που υπολογίστηκαν ως μια απλή αναλογία μεταξύ της προηγούμενης παρατήρησης:

(Country(i,t) / Country(i,t(0)),

Με αλλαγή βάσης (t=0)  στις 13 Μαρτίου = 100 (Πορτογαλία: 20 Μαρτίου = 100). Στη συνέχεια, αναπτύσσουμε τον δείκτη προς τα εμπρός ως

Index(t) = 100 / (Country(i,t) / Country(i,t(0)).

Με αυτόν τον τρόπο, όσο πιο γρήγορη είναι η αύξηση των συσσωρευμένων θανάτων, τόσο χαμηλότερος είναι ο δείκτης, ο οποίος κυμαίνεται από 0 έως 100. Για τη Γερμανία και την Ελλάδα εβδομάδα βάσης αποτελεί το διάστημα 7/3/2020 – 13/3/2020 (13/3 = 100). Για την Πορτογαλία αποτελεί το 14/3/2020 – 20/3/2020 (20/3/2020 = 100).

Πηγή:   Google Mobility Report. Available at https://www.google.com/covid19/mobility/

Σημείωση: Ποσοστιαία μεταβολή από την τιμή βάσης. Αυτή προσδιορίζεται ως  η μέση τιμή, για την αντίστοιχη ημέρα της εβδομάδας, κατά την περίοδο 5 εβδομάδων 3 Ιανουαρίου έως 6 Φεβρουαρίου 2020). Ο δείκτης αποτελεί το μέσο όρο στις μεταβολές επισκεψιμότητας σε βασικές κατηγορίες-τοποθεσίες και ύστερα κανονικοποιείται λαμβάνοντας την τιμή 100 για την εβδομάδα βάσης.

Οι μεταβολές για την κάθε κατηγορία αφορούν τον εβδομαδιαίο μέσο όρο αποτελεσμάτων (ημερήσια διαθεσιμότητα αποτελεσμάτων). Έτσι για τις 13/3 τα στοιχεία για την κατηγορία “Λιανική και ψυχαγωγία” αναφέρονται στο μέσο όρο των αποτελεσμάτων στις ημέρες από 7/3 έως και 13/3 κ.ο.κ.

Για τη Γερμανία και την Ελλάδα εβδομάδα βάσης αποτελεί το διάστημα 7/3/2020 – 13/3/2020 (13/3 = 100). Για την Πορτογαλία αποτελεί το 14/3/2020 – 20/3/2020 (20/3/2020 = 100).

Πηγή:   Google Trends. Available at https://trends.google.com/trends/?geo=US

Σημείωση: Ο διαδικτυακός δείκτης δραστηριότητας περιλαμβάνει τον αριθμητικό μέσο όρο των αναζητήσεων Google Trends για λέξεις-κλειδιά ("Εστιατόρια", "Ξενοδοχεία", "Αυτοκίνητα" και "Ακίνητα"). Ο εβδομαδιαίος όγκος αναζητήσεων κανονικοποιείται λαμβάνοντας την τιμή 100 στις 13/3 (Πορτογαλία: 20 Μαρτίου = 100). Προχωρούμε στην ανάλυση των δεδομένων σε επίπεδα όπως παρουσιάζονται και συγκεντρώνονται τα τέσσερα επιλεγμένα κριτήρια με έναν αριθμητικό μέσο όρο, υπονοώντας ίσα βάρη σε κάθε ένα. Για τη Γερμανία και την Ελλάδα εβδομάδα βάσης αποτελεί το διάστημα 7/3/2020 – 13/3/2020 (13/3 = 100). Για την Πορτογαλία αποτελεί το 14/3/2020 – 20/3/2020 (20/3/2020 = 100).

Στο παρακάτω διάγραμμα παρατίθεται η ταυτόχρονη εξέλιξη του δείκτη ιχνηλάτησης  (εβδομαδιαία στοιχεία) της ανάκαμψης των οικονομιών και του ΑΕΠ (μηνιαίου, ετήσια μεταβολή) στις τρεις χώρες ανάλυσης, δείχνοντας την κοινή πορεία τους στους μήνες της έξαρσης της πανδημίας.

Διάγραμμα 5 Ο ιχνηλάτης της ανάκαμψης και ετήσια μεταβολή του μηνιαίου GDP: Ελλάδα, Γερμανία και Πορτογαλία

Πηγή: Google Mobility Report, Google Trends, Our World in Data, and Oxford Economics Global Economic Model

Από τα παραπάνω, φαίνεται ότι ο ιχνηλάτης της ανάπτυξης είχε πάει καλά στην ελληνική οικονομία λόγω της καλής αντιμετώπισης του υγειονομικού ζητήματος. Ο ρυθμός του ιχνηλάτη έπεσε μέσα στον Ιούλιο διότι η υγειονομική κρίση στην Ελλάδα επιστρέφει, άρα εμποδίζει την επανάκαμψη. Σε αυτό πιθανότατα συμβάλει και η κατώτερη της αναμενόμενης εξέλιξη στον τουριστικό τομέα.