ΜΠΑΪΝΤΕΝ VS NEXT GENERATION EU ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

Το 2009 και το 2010 που προσπαθούσαν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να βγουν από την κρίση του 2008, ακολούθησαν πολύ διαφορετικούς δρόμους, επηρεαζόμενες βεβαίως από τις επιλογές πολιτικής που έκαναν και από τον τρόπο που ήταν οργανωμένες ως κρατικές οντότητες. Οι ΗΠΑ αύξησαν το χρέος τους και φούσκωσαν τη χρηματοπιστωτική αγορά με ρευστότητα, οδηγώντας την οικονομία τους σε έξοδο από την κρίση. Η Ευρώπη, επηρεαζόμενη σε σημαντικό βαθμό από τον τρόπο που κατανεμόταν η πλεονασματική και ελλειμματική οικονομική δύναμη και αδυναμία, υιοθέτησε σ’ έναν σημαντικό βαθμό το πρότυπο της εσωτερικής υποτίμησης και της αύξησης της προσφοράς που με την διακρατική βοήθεια των Μνημονίων θα βοηθούσαν στην έξοδο από την υπερχρέωση.

Οι ΗΠΑ οδηγήθηκαν στην έξοδο σχετικά άμεσα. Η Ευρώπη οδηγήθηκε σε δεύτερη ύφεση και έπρεπε να βρεθεί ο Ντράγκι τον Ιούλιο του 2012 για να οδηγηθεί στην οριστική ανάκαμψη. Οι χώρες που υπέστησαν τις συνέπειες των μεγάλων επιλογών πολιτικής έκαναν πολύ περισσότερο χρόνο να ακολουθήσουν. Η Ελλάδα, που υπέστη επιπλέον το πισωγύρισμα του 2015, έκανε ακόμα περισσότερο χρόνο και έπρεπε να έρθει το 2018 για να αρχίσουμε να ανακάμπτουμε.

Η ιστορία λοιπόν θα γράψει όχι με χρυσά γράμματα τις λανθασμένες επιλογές της Ευρώπης και των ηγετών της, όπως π.χ. του Σαρκοζί και Μέρκελ στην Deauville τον Οκτώβριο του 2010, που ανέτρεψαν την εύθραυστη ισορροπία της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων κ.λπ.

Το μεγάλο ερώτημα που πλανάται σήμερα αφορά τη σύγκριση των παρεμβάσεων στις δύο οικονομίες για την έξοδο από την κρίση του 2020. Οι ΗΠΑ έχουν αντιδράσει με το πακέτο των 1,9 τρισ. Δολαρίων και η Ευρώπη με το Next Generation EU 820 δισ. δολαρίων, το SURE, την ΕΙΒ. Επίσης οι ΗΠΑ οργανώνουν ένα πακέτο για την υποστήριξη των υποδομών, περίπου 3 τρισ. δολαρίων, όπως και η Ευρώπη κινητοποιεί την επόμενη προγραμματική περίοδο 2021- 2027 (1,07 τρισ.).

Αν κάποιος όμως διεισδύσει στο πακέτο Μπάιντεν και στο Nest Generation EU, θα γίνει σκεπτικός. Το πρώτο έχει απλές και ευθείες κατηγορίες παρεμβάσεων: επιταγές ενίσχυσης (22% του πακέτου), ενίσχυσης ανεργίας (13%), μείωσης φορολογίας (7,5%) βοήθεια στις Πολιτείες (20%), εκπαίδευση και υγεία (15%) κ.λπ.

Μελετώντας τα εθνικά πλάνα συμμετοχής της Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας, που είναι ουσιαστικά η ευρωζώνη, βλέπει μια πολύ διαφορετική στρατηγική. Πρωταρχικός στόχος τους είναι η αναδιάρθρωση της οικονομίας προς την κατεύθυνση του ψηφιακού και πράσινου προσανατολισμού της, όπου οι στόχοι αυτοί απορροφούν γύρω στο 60% των εθνικών σχεδίων.

Πόσο χρήσιμες και εάν είναι οι προτεραιότητες αυτές, μάλλον επαναλαμβάνεται η έννοια της οπτικής της αναδιοργάνωσης της προσφοράς και λιγότερο το πρόβλημα της ενίσχυσης της ζήτησης.

Η Ελλάδα θα υποφέρει συγκριτικά περισσότερο από τους συνεταίρους της λόγω μεγαλύτερης στήριξης στις ανθρωπογενείς δραστηριότητες (υπηρεσίες, τουρισμός κ.λπ.).

Επειδή το ευρωπαϊκό πλαίσιο δύσκολα θ’ αλλάξει, στην Ελλάδα θα χρειαστούν προτεραιοποιήσεις στις δραστηριότητες με υψηλούς πολλαπλασιαστές δαπανών ως πρώτη αναγκαιότητα με χειρουργική ακρίβεια. Η δεύτερη είναι η αναδιοργάνωση του συστήματος λήψης και εφαρμογής των αποφάσεων της ανάκαμψης. Μια τόσο μεγάλη ευκαιρία πρέπει να την περιφρουρήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε.

Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 10 Μαΐου 2021