FORESIGHT ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΝΕΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΙ ΡΟΛΟΙ

Όπως είναι ήδη γνωστό οι ταχείες τεχνολογικές εξελίξεις και ιδίως η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης οδηγούν σε ανακατατάξεις στην αγορά εργασίας και δημιουργούν προκλήσεις σε σχέση με την επίτευξη αξιοπρεπούς απασχόλησης και ευρύτερα της βιωσιμότητας. Η ανάλυση των πιθανών μελλοντικών τροχιών που μπορεί να λάβει το μέλλον της αγοράς εργασίας και της απασχόλησης είναι εξαιρετικά σημαντική για την δημιουργία πληροφοριών και «ευφυΐας» (labor market intelligence) πέρα από τις απλές προβλέψεις (forecasts) για την ενημερωμένη λήψη αποφάσεων στα πλαίσια των πολιτικών για το ανθρώπινο κεφάλαιο (human capital).

Εν γένει, το μέλλον της αγοράς εργασίας με ειδική έμφαση στα διοικητικά επαγγέλματα αποδέχεται τρία πιθανά σενάρια.

Σενάριο 1: Μια ισορροπημένη, τεχνολογικά καθοδηγούμενη οικονομία με αξιοπρεπείς ευκαιρίες απασχόλησης σε όλους τους τομείς όπου τα διοικητικά στελέχη καλούνται να ενσωματώνουν προηγμένες τεχνολογίες και να δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα.

Σενάριο 2: Ένα υβριδικό περιβάλλον εργασίας όπου τα διοικητικά στελέχη καλούνται να συντονίζουν ομάδες ατόμων από ποικίλα μέρη του κόσμου και συνεπώς απαιτείται ένα μείγμα παραδοσιακών και τεχνικών δεξιοτήτων.

Σενάριο 3: Μια αυτοματοποιημένη, μονοδιάστατη δομή παραγωγής με μεγάλες αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, όπου τα διοικητικά στελέχη θα πρέπει να εξειδικεύονται στην αυτοματοποίηση και την προσαρμοστική ηγεσία για να ανταπεξέλθουν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τεχνολογικό τοπίο.

Τα τρία σενάρια σκιαγραφούν διαφορετικές κατευθύνσεις για το μέλλον της αγοράς εργασίας και τους ρόλους των διοικητικών στελεχών. Αναμφίβολα, το πρώτο σενάριο είναι το πιο αισιόδοξο, καθώς η τεχνολογική ανάπτυξη και η οικονομική μεγέθυνση είναι ισορροπημένες, επιτρέποντας μια ομαλή και δίκαιη μετάβαση στις νέες συνθήκες. Το δεύτερο σενάριο απεικονίζει τη στροφή της αγοράς εργασίας προς ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας, που συνδυάζει την τηλεργασία με την παραδοσιακή εργασία δια ζώσης. Το τρίτο σενάριο αποτελεί την μεγαλύτερη πρόκληση για την οικονομία και τους διοικητικούς ρόλους, καθώς περιγράφει μια εποχή υψηλής αυτοματοποίησης σε μια μονομερή δομή παραγωγής. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη για ταχεία αναβάθμιση και ανανέωση δεξιοτήτων.

Επομένως, οι εκπαίδευση και κατάρτιση θα πρέπει να πάρουν νέες μορφές για την υποστήριξη του εργατικού δυναμικού καθώς το παραδοσιακό εκπαιδευτικό σύστημα συχνά δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, λόγω της έμφασης στην επιστημονική γνώση, χωρίς πρακτική εφαρμογή. Για την αντιμετώπιση των διαφόρων προκλήσεων στο E-Learning του Πανεπιστημίου Αθηνών δημιουργήσαμε την έννοια των διαφοροποιημένων χαρτοφυλακίων δεξιοτήτων (diversified skill portfolios) για μια σειρά από επαγγέλματα και χώρους οικονομικής δραστηριότητας.

Η έννοια του διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου δεξιοτήτων είναι εμπνευσμένη από τα χρηματοοικονομικά και συγκεκριμένη την βραβευμένη με Nobel Οικονομικών ιδέα του Harry Markowitz. Η διαφοροποίηση των χρηματοοικονομικών χαρτοφυλακίων αναφέρεται σε μια στρατηγική που αναμειγνύει μια μεγάλη ποικιλία επενδύσεων εντός ενός χαρτοφυλακίου για τη μείωση του κινδύνου. Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο είναι προτιμότερο από όλα τα μη διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια. Έτσι, ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο δεξιοτήτων βασίζεται στις ίδιες αρχές με ένα διαφοροποιημένο χρηματοοικονομικό χαρτοφυλάκιο.

Ουσιαστικά, τα διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια δεξιοτήτων αποτελούν μια ολιστική προσέγγιση στην εκπαίδευση και την δια βίου μάθηση, περιλαμβάνοντας τον βέλτιστο συνδυασμό θεμελιωδών, σύνθετων, ψηφιακών, πράσινων δεξιοτήτων, καθώς και προσαρμοσμένων ανάλογα με το επάγγελμα ή τον τομέα οικονομικής δραστηριότητας. Ένα άλλο βασικό στοιχείο αυτής της προσέγγισης είναι ότι αυτές οι δεξιότητες και οι γνώσεις είναι προσαρμόσιμες σε ποικιλία καθηκόντων. Παράλληλα, τα διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια δεξιοτήτων δεν αγνοούν την ανάγκη αναβάθμισης σε όρους της ψηφιακής εποχής, αλλά επίσης τονίζουν τη σημασία ενός συνδυασμένου χαρτοφυλακίου δεξιοτήτων που θα ενισχύσει τελικά την οικονομία με ανθεκτικές δεξιότητες για το μέλλον.

Ιδίως για τα διοικητικά στελέχη και προκειμένου να πλοηγηθούν στις ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, οι κρίσιμες δεξιότητες αφορούν σε ένα ισορροπημένο μείγμα τεχνικών, στρατηγικών και κοινωνικών ικανοτήτων. Η εξοικείωση με νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, αποτελεί βασική απαίτηση, ενώ η διαχείριση και ανάλυση τάσεων βοηθά στη διαμόρφωση μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής κατεύθυνσης. Παράλληλα, κρίσιμες θεωρούνται και οι κοινωνικές δεξιότητες, όπως η επικοινωνία και η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, οι οποίες υποστηρίζουν την ομαδική συνοχή και τη διαπολιτισμική κατανόηση. Επίσης, η ικανότητα ενσωμάτωσης πραγματικά βιώσιμων πρακτικών είναι σημαντική, ενώ οι δεξιότητες διαχείρισης χρόνου και προσαρμοστικότητας κρίνονται απαραίτητες για την επιτυχή ηγεσία σε συνθήκες αβεβαιότητας και αλλαγών.

Οι ιδέες στο παρόν αντλούνται από το επιστημονικό άρθρο που μόλις δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Forecasting με τίτλο “A Foresight Framework for the Labor Market with Special Reference to Managerial Roles - Toward Diversified Skill Portfolios” με συγγραφείς την Άννα-Μαρία Κανζόλα και τον καθηγητή Παναγιώτη Πετράκη. Για μια αναλυτική ματιά στη μελέτη μπορείτε να επισκεφτείτε τον σύνδεσμο.

Στο σημείο αυτό αξίζουν ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στα 184 διοικητικά στελέχη, εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευόμενές μας του E-Learning ΕΚΠΑ, τα οποία απάντησαν στο ερωτηματολόγιο της έρευνάς μας. Σας ευχαριστούμε λοιπόν και δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε να πρωτοπορούμε!