ΑΚΡΙΒΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ(;)

Στην ανώτατη εκπαίδευση το τοπίο έχει αλλάξει, για τους φοιτητές. Μέχρι τώρα, το δεδομένο ήταν ότι μετά το πτυχίο απαιτείται, εκ των πραγμάτων, να παρακολουθήσει κανείς κάποιο μεταπτυχιακό, εφόσον επιθυμεί μια καλύτερη θέση στην αγορά εργασίας. Μάλιστα, η φοίτηση σε ακριβό πανεπιστήμιο και, συνακόλουθα, σε σχετικό μεταπτυχιακό θεωρείται ως εγγύηση όχι απλώς για μια θέση εργασίας, αλλά για μια θέση εργασίας με καλές απολαβές.

Αυτό ήταν ένα δεδομένο, η ισχύς του οποίου πλέον αμφισβητείται ανοιχτά, λόγω των στοιχείων. Έτσι, στην Αμερική, όπου υπάρχουν τα περισσότερα καλά και, συνεπώς, ακριβά Πανεπιστήμια, έχει αρχίσει να τίθεται υπό αμφισβήτηση, κατ’ αρχάς, η ίδια η αξία ορισμένων από αυτά. Πέρα από νομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν πανεπιστήμια όπως το Χάρβαρντ και το Κολούμπια, εξαιτίας της στάσης τους προς τους Εβραίους, υπάρχει μια αυξανόμενη πίεση προς όλα τα κορυφαία Πανεπιστήμια της χώρας, προκειμένου να επαναφέρουν αυστηρά εισαγωγικά τεστ, ώστε να επιστρέψει η αξιοκρατία. Με άλλα λόγια, όπως σημειώνεται στο σχετικό άρθρο του Economist (America’s elite universities are bloated, complacent and illiberal), τα αμερικανικά πανεπιστήμια χάνουν την εμπιστοσύνη του κόσμου και δεν φταίει ο κόσμος για αυτό.

Πέρα από τη γενική εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα κορυφαία αμερικανικά Πανεπιστήμια, υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα με τα ίδια τα προγράμματα σπουδών τους, κυρίως σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Το γεγονός (Is your master’s degree useless?) είναι ότι, στην Αμερική, η συμμετοχή σε μεταπτυχιακά μαθήματα τα τελευταία 15 χρόνια έχει αυξηθεί κατά 60%, αλλά και το κόστος, από το 2000 και μετά, έχει υπερτριπλασιαστεί. Κατά πόσον, όμως, αυτό το κόστος αξίζει ως επένδυση; Η αλήθεια είναι μάλλον σκληρή, μιας και, όπως επισημαίνεται στο ίδιο άρθρο, στην ηλικία των 35, οι απόφοιτοι ενός μεταπτυχιακού δεν κερδίζουν περισσότερα από όσους έχουν μόνο το πτυχίο.

Βέβαια, επισημαίνεται ότι σημαντικό ρόλο παίζει και η επιλογή του μεταπτυχιακού. Ωστόσο, ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη το ότι δεν υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ του κόστους ενός μεταπτυχιακού και του ποσοστού των αποφοίτων του που βγάζει καλά λεφτά στην αγορά εργασίας, το ζήτημα παρουσιάζεται ιδιαίτερα σημαντικό, αν σκεφτούμε ότι τα ίδια τα κορυφαία Πανεπιστήμια πλέον προβληματίζονται σχετικά με τα μεταπτυχιακά τους. Ο λόγος είναι ότι, ενώ το κύρος που έχουν λόγω του ονόματός τους είναι μεγάλο, τα αποτελέσματα που έχουν να παρουσιάσουν δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες που δημιουργεί το όνομά τους.

Κι αν, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο εξαίρεση αποτελούν τα ΜΒΑ, όπου οι μετέπειτα απολαβές είναι σημαντικές, αυτό δεν θα πρέπει να δημιουργεί πολλές προσδοκίες. Ο λόγος είναι ότι, σύμφωνα με σχετική έρευνα (Why elite MBA graduates are struggling to find jobs), το ποσοστό των αποφοίτων των 15 κορυφαίων ΜΒΑ που βρήκε δουλειά το 2024 έπεσε κατά 8 τοις εκατό, σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών.

Κι αν καθαυτό, το ποσοστό είναι υψηλό (84%), αυτό δύσκολα θα πρέπει να εκληφθεί ως σημαντική επιτυχία, διότι σε αυτό υπολογίζονται παράμετροι όπως ο πλούτος (και συνακόλουθα, οι ευκαιρίες) της οικογένειας, η ίδια η εργασία που δηλώνει κάποιος (π.χ. επιχειρηματίας) κτλ.

Η εξέλιξη αυτή, χωρίς να μηδενίζει τη σημασία και την αξία των κορυφαίων Πανεπιστημίων, μας αναγκάζει να πάψουμε να παίρνουμε ως δεδομένα ορισμένα πράγματα, όπως η φήμη ενός Πανεπιστήμιου. Αυτό που δείχνει είναι ότι η αγορά δεν πείθεται απλώς και μόνο με την παρουσίαση ενός ονόματος. Πάντα χρειαζόταν και συνεχίζει να χρειάζεται ανθρώπους που φέρνουν αποτελέσματα. Αυτό, σε πανεπιστημιακό επίπεδο, σημαίνει Σχολές και Μεταπτυχιακά που προσφέρουν μαθήματα ή προγράμματα επιμόρφωσης πανεπιστημιακού επιπέδου, με τα οποία οι φοιτητές θα εξοπλιστούν ώστε να φέρουν τα αποτελέσματα αυτά.