2021 Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Η Επανάσταση των Ελλήνων το 1821  με την ηρωική αντιμετώπιση της κατακτητικής μανίας των Οθωμανών αποτελούν σταθμό στην ιστορία της Ευρώπης. «Εδώ στο ελληνικό το χώμα, το στοιχειωμένο κι ιερό,/ που το ίδιο χώμα μένει ακόμα απ’ τον αρχαίο τον καιρό, /…» ο ποιητής μας Κωστής Παλαμάς είδε «τη Νίκη τη μεγάλη, τη Νίκη τη  παντοτινή» τη Νίκη της Ελλάδας. Και αυτή η ίδια χώρα μετά από συνεχείς καταλήψεις και αγώνες ζωής στάθηκε όρθια και αποτελεί σήμερα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χαρακτηριστικοί είναι και οι στίχοι του Νικηφόρου Βρεττάκου το 1945 «Μη γελαστείτε απ’ τον καημό σας και σας πάρει ο ύπνος γιατί καινούργια σύννεφα πλακώσαν την πατρίδα! Μαύρα στριφτοπλεγμένα σύννεφα κρέμωνται σαν μολύβια πάνω απ’ τα σπίτια μας , πάνω απ’ τους τάφους των παιδιών μας!». Και τα σύννεφα, δυστυχώς, εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα «στριφτοπλεγμένα»!

Η επέτειος συμπλήρωσης 200 χρόνων έχει ήδη προκαλέσει το διεθνές ενδιαφέρον. Η Επανάσταση αλλά και η μετέπειτα θέση της Ελλάδας στον κόσμο αποτελούν αντικείμενο διεθνούς επιστημονικού ενδιαφέροντος. Είναι εντυπωσιακό ότι το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού έχει αναλάβει την έκδοση ενός αγγλικού λεξικού (A Critical Dictionary) για την Ελληνική Επανάσταση σε συνεργασία με το Harvard University Press.Πολλά ζητήματα, εξάλλου, σχετικά με την Επανάσταση αυτή παραμένουν ανοικτά στην έρευνα καθώς πολλά γεγονότα του ’21 θεωρούνται από μελετητές μύθοι. Εξάλλου, η αρνητική στην αρχή αντίδραση της Εκκλησίας στις ιδέες της Επανάστασης, τις οποίες θεωρούσε δόγματα προερχόμενα από την Εσπερία, καθώς και η μετέπειτα υποστηρικτική στάση της για την ίδια Επανάσταση, αλλά και η μετεξέλιξη του ηρωικού πολέμου σε εμφύλιο πόλεμο, αφήνουν πολλά ερωτηματικά που ζητούν απάντηση από ειδικούς επιστήμονες. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτού του λαού του «ευκολόπιστου και πάντα προδομένου» κατά τον εθνικό μας ποιητή, απασχολεί την ανθρωπότητα ίσως περισσότερο και από τους ίδιους τους Έλληνες.

Ο εορτασμός μιας τέτοιας επετείου στρέφει το ενδιαφέρον των ευρωπαίων και όχι μόνον πολιτικών στη χώρα μας  με θετικές οπωσδήποτε συνέπειες, όπως αντίστοιχα είχε συμβεί στη Γαλλία το 1989 για τα 200 χρόνια από τη Γαλλική Επανάσταση.

Όμως πέραν της επιστημονικής έρευνας που θα αποκαταστήσει την αλήθεια για την Ελληνική Επανάσταση , καθώς και του εορτασμού της επετείου, που θα πρέπει να γίνει στο πνεύμα της λιτότητας που ταλαιπωρεί τον λαό, καθήκον όλων ημών των Ελλήνων πολιτών και πολιτικών είναι, πιστεύω, να προσπαθήσουμε με την νοοτροπία, τη συμπεριφορά και τις πράξεις μας να αποκαταστήσουμε την κανονικότητα στη χώρα μας ,200 χρόνια μετά την Επανάσταση. Μας χρειάζεται μια πνευματική αφύπνιση. Η εποχή μας παρά τις αντίθετες διακηρύξεις είναι συμβατική ενώ, ως φαίνεται , απαιτείται πλέον ένας νέος Ουμανισμός ανεκτικός στην πολυπολιτισμικότητα και τα νέα δεδομένα, θα τολμούσα να πω ότι μας χρειάζεται μια νέα… Επανάσταση. Αν καταφέρουμε έστω και μερικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, θα έχουμε ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στην ιστορική μας επέτειο.

Η ανάθεση της ευθύνης των εορταστικών εκδηλώσεων στην κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου εγγυάται, ελπίζω, την αντίστοιχη επιτυχία της οργάνωσης και προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη. Ας μη λησμονούμε ότι εκείνη η οργάνωση είχε αποτελέσει υπόδειγμα για επόμενες διοργανώσεις και έτσι δικαιολογείται απόλυτα η επιλογή της συγκεκριμένης προσωπικότητας. Ας ευχηθούμε, λοιπόν, κάθε επιτυχία στην Ελλάδα των μνημονίων!

Στέλλα Πριόβολου, Ομ. Καθηγήτρια

Ειδική Γραμματέας του Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών του Πανεπιστημίου Αθηνών

Πρώτη δημοσίευση: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 25.8.2019