ΑΠΟΚΡΥΨΗ ΚΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Η σχέση που έχουν τα έργα τέχνης με τη ζωή κάποιων δημιουργών κι ως εκ τούτου η δυνατότητα που δίνουν για ερμηνεία της ζωής του καλλιτέχνη και τούμπαλιν, είναι διαπιστωμένη από ειδικούς και μη. Είναι διαπιστωμένο, δηλαδή, ότι φτάνει να μελετήσεις τη ζωή κάποιου δημιουργού για να καταλάβεις πτυχές του έργου του, για να το ερμηνεύσεις σωστά. Αντίστροφα, τα ίδια αυτά έργα δίνουν πολλές φορές πληροφορίες όχι μόνο για τη ζωή του καλλιτέχνη, αλλά και για την προσωπικότητά του και κάποτε βοηθούν τους ειδικούς να εξιχνιάσουν σκοτεινές πλευρές του χαραχτήρα του και να κατανοήσουν τα διάφορα κινήματα της ψυχής του.

Αυτό ακριβώς το αυτοβιογραφικό στοιχείο κάποιων έργων τέχνης δείχνει ότι ο καλλιτέχνης βάζει πολύ απ’ τη ζωή του και κυρίως απ’ τον χαραχτήρα του στο έργο μέσα. Σαν να θέλει να αποκαλυφθεί ή να ξεγυμνωθεί ο ίδιος μπροστά στον δέκτη του έργου του· κι αυτό μπορεί να το κάνει ενεπίγνωστα ή και ανεπίγνωστα όπως, εξάλλου, και πολλά άλλα πράγματα που αφορούν στη μορφή και στο περιεχόμενο του έργου του.

Υπάρχουν όμως και καλλιτέχνες που δεν βάζουν τίποτα απ’ αυτά στο έργο τους. Η ζωή τους κι η ψυχοσύνθεσή τους δεν είναι καν σύστοιχη με το έργο τους. Όσο κι αν μελετήσεις το ένα δεν σε βοηθάει να καταλάβεις το άλλο, μάλλον μεγαλύτερη σύγχυση θα επικρατήσει στο νου σου και μόνον ξεκάθαρα συμπεράσματα δε θα βγάλεις. Είναι η περίπτωση εκείνων των δημιουργών, που είτε αποκρύπτουν ηθελημένα τη ζωή τους μες στο έργο τους είτε δεν έχουν καν αυτή την πρόθεση της απόκρυψης, αλλά τούτο προκύπτει έτσι συμπτωματικά, κάθε φορά που δουλεύουν πάνω στο θέμα τους!

Και στις δύο αυτές περιπτώσεις το έργο τους δεν έχει περιστατικό ή συγκυριακό χαραχτήρα. Δηλαδή, ξεκινάνε να δημιουργούν ορμώμενοι όχι από γεγονότα της ζωής τους πρόσφατα ή παλαιότερα, σημαντικά ή ασήμαντα, μα από καθαρά πλασματικές καταστάσεις που απ’ τη μια μεριά είναι εξυπηρετικές, της όποιας ιδέας θέλουν να υποβάλουν και συντελεστικές της σωστής εκτέλεσης της έμπνευσης, αλλά απ’ την άλλη δεν σχετίζονται με δεδομένα της ζωής τους και της δράσης τους. Πάν’ απ’ όλα, δεν αποτυπώνεται η προσωπικότητα πάνω στο έργο αυτό, οι αρετές της ή οι κακίες της, οι ιδιοτροπίες της ή τα καπρίτσια της. Επομένως, όσο κι αν ψάξει κάποιος σε έργα τέτοιων καλλιτεχνών, δεν θα αποκαλύψει τίποτα απ’ τη ζωή τους και τον χαραχτήρα τους, δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τούτα τα έργα ως μια αυτοβιογραφία!

Απ’ αυτή την απουσία σύνταξης του έργου με τη ζωή του δημιουργού προκύπτει ίσως κι η επιθυμία του να θέτει τα έργα του στα υπ’ όψιν του κοινού, περσότερο απ’ ό,τι το κάνουν οι υπόλοιποι, των οποίων το έργο είναι σύστοιχο με τη ζωή τους και τον χαραχτήρα τους. Και τούτο γιατί σ’ αυτούς τους δεύτερους εύκολα μπορεί να εντοπίσει κάποιος μες στο έργο το πάθος τους, τις αδυναμίες τους, την προσωπική τους ιστορία, την οποία θέλουν να αποκρύψουν απ’ το κοινό παρά να φανερώσουν (εξ ου κι η επιθυμία τους για μη συστηματική έκθεση των έργων τους). Ίσως εκείνα τα έργα, που δεν βγήκαν ποτέ έξω απ’ τον στενότερο κύκλο του δημιουργού, νά ναι κι αυτά που τον φανερώνουν περσότερο παρά τον αποκρύπτουν.

Τελικώς, αυτοί που αποκρύπτουν μέσ’ από το έργο τους ενδέχεται να γίνονται περσότερο γνωστοί γι αυτά ακριβώς τα μη αποκαλυπτικά έργα τους, παρά για τ’ άλλα που μαρτυρούν πράγματα και καταστάσεις, και που για τον λόγο αυτόν τα έφαγε το σκοτάδι (και μπορεί και να χάθηκαν) ή τα χάρηκε ένας κλειστός μόνον κύκλος του δημιουργού!