Η επιστροφή των αιγύπτιων θεών
Οι παλιοί κάτοικοι της Νέας Μάκρης, το αποκαλούσαν για χρόνια «νησί». Ένα ιερό χτισμένο σε νησίδα, στο Μικρό Ελος της Μπρεξίζας. Τώρα, αρκετοί επισκέπτες αναζητούν το Ιερό των Αιγυπτίων Θεών. Σε αυτόν τον χώρο, δίπλα στο εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής, λατρευόταν η θεά Ισις, ο Σάραπις (εξελληνισμένη μορφή του Οσίριδος) και ο γιος τους Ωρος. Ενα ολόκληρο συγκρότημα που ίδρυσε ο Ηρώδης Αττικός το 160 μ.Χ. και κατά τους αρχαιολόγους, λειτουργούσε στα όρια του κτήματος που διατηρούσε στην περιοχή. Μία έκταση που απλωνόταν από το βουνό Κοτρώνι, την πεδιάδα στο Κάτω Σούλι, τον Βαρνάβα, την περιοχή Βρανά έως το μικρό έλος της Μπρεξίζας.
Στη βίλα του είχε προτομές αυτοκρατόρων, ερμαϊκές στήλες, αγάλματα και άλλα, πολλά από τα οποία σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο Μαραθώνα, μαζί με τμήματα της αψίδας που κάλυπτε την είσοδο της πολυτελούς έπαυλης με το όνομά του και αυτό της συζύγου του, χαραγμένα επάνω. Πολύ πιο κάτω, μία ανάσα από τη θάλασσα, ο βαθύπλουτος Αθηναίος ρήτορας και σοφιστής έχτισε το Ιερό των Αιγυπτίων θεών και πολύ κοντά πολυτελή λουτρά για τις τελετουργίες πριν του καθαρμού. Είχαν και θερμαινόμενη πισίνα, εγκαταστάσεις ιχθυοτροφείου κ.ά. Βρέθηκε επίσης αύλειος χώρος, βοηθητικοί χώροι, στοά της οποίας μεγάλο τμήμα καταστράφηκε από την αυθαίρετη εκτροπή του ρέματος για την ανέγερση ξενοδοχείου. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους της Εφορείας Ανατολικής Αττικής και την ανασκαφέα, δρα Ιφιγένεια Δεκουλάκου (Αρχαιολογική Εταιρεία) που ερευνά στην Μπρεξίζα από το 2001, ο Ηρώδης ήθελε να μιμηθεί τον αυτοκράτορα Αδριανό και το Σεραπείο, σε τεχνητή νησίδα στην έπαυλή του στο Τίβολι.
Βέβαια, πολλές αρχαιότητες είχαν επισημάνει το 1792 ξένοι περιηγητές (Λουί Φαβέλ), ενώ τη δεκαετία του 1920 ο Γεώργιος Σωτηριάδης εντόπισε κατάλοιπα λιμενικών έργων, προκυμαίας και κτιστών τάφρων του Ηρώδη Αττικού. Τέλη της δεκαετίας του 1960 αποκαλύφθηκε τμήμα του βόρειου πυλώνα και του περιβόλου του ιερού. Τα πρωτότυπα αγάλματα της Ισιδος και του Οσίριδος μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης στο Μουσείο Μαραθώνα.
Όμως, επιβάλλεται και μια επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού των Αιγυπτίων θεών, όπου στις τρεις από τις τέσσερις εισόδους που μιμούνται αιγυπτιακούς πυλώνες, έστεκαν χρόνια αντίγραφα του θεϊκού ζεύγους (πάνω σε βάσεις) τα οποία βανδαλίστηκαν το 2018. Από τότε ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης για να γίνουν νέα αντίγραφα. Διαδικασία χρονοβόρα και με μεγάλο κόστος. Εκείνο το καλοκαίρι, οι επισκέπτες που έφταναν έως την Μπρεξίζα, έβλεπαν τα κεφάλια των αγαλμάτων (αντίγραφα) αιγυπτιακού ρυθμού, καλυμμένα με νάιλον, ενώ πέρυσι στους πυλώνες τοποθετήθηκαν ειδικά παραβάν για την αποκατάστασή των ζημιών από τον συντηρητή της Εφορείας Ανατολικής Αττικής Διονύση Γαρμπή.
Στα σημεία του προσώπου των αγαλμάτων καθώς και στα σύμβολα που κρατούν. Δηλαδή τα τριαντάφυλλα και τα στάχυα στα χέρια της Ισιδος η οποία απεικονίζεται άλλοτε ως Αφροδίτη, και άλλοτε ως Δήμητρα, και τα κυλινδρικά αντικείμενα που συμβολίζουν παπύρους με μαγικές ευχές θεών, τα οποία κρατά ο Οσιρις. Τώρα ο επισκέπτης βλέπει επιτέλους τα αντίγραφα στους πυλώνες έτοιμα. Εκτός από την Ισιδα που παραμένει κλεισμένη ακόμη στο παραβάν εργασίας, στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Η Μπρεξίζα θα μπορούσε να είναι ένας εξαιρετικός επισκέψιμος χώρος, με εισιτήριο. «Θέλουμε να έχουμε καλύτερες υποδομές που θα προσφέρουμε στον επισκέπτη για να οριστεί εισιτήριο», λέει στην «Κ» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, κ. Ελένη Ανδρίκου, θυμίζοντας ότι πρόκειται για ένα χώρο που ανασκάπτεται, ο οποίος δεν έχει χώρους υγιεινής, ενώ επιβαρύνεται από την υγρασία και τα νερά, απαιτώντας συχνή συντήρηση.
Πάντως τα κάγκελα της περίφραξης ήταν βαμμένα, το φυλάκιο τακτοποιημένο, η διαδρομή των επισκεπτών στερεωμένη, ο φύλακας πολύ ευγενικός. Το μόνο που δεν είχε γίνει –μέχρι την ημέρα της επίσκεψής μας– , ήταν η αποκομιδή των ξερόχορτων που είχαν αποψιλωθεί εγκαίρως.
Πηγή: ανασκαφή/Γ. Συκκά, Καθημερινή
