ΒΕΛΤΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ (ONE HEALTH)

Στη σύγχρονη εποχή, η διαδικασία της παραγωγής, επεξεργασίας, διακίνησης και κατανάλωσης τροφίμων συνδέει τόσο με άμεσο, όσο και έμμεσο τρόπο την υγεία μας με την υγεία του πλανήτη, καθώς η γεωγραφική απόσταση μεταξύ του σημείου παραγωγής ενός τροφίμου και της τελικής διάθεσής του, ολοένα και μεγαλώνει. Σαν καταναλωτές, οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει ότι το εγχώριο εμπόριο τροφίμων αποτελεί μέρος ενός περίπλοκου σε διασυνδέσεις, παγκόσμιου συστήματος παραγωγής και διακίνησης τροφίμων, δεδομένου ότι ακόμα και τα πιο κοινά σε κατανάλωση προϊόντα, όπως φρούτα και λαχανικά, είναι πιθανό να έχουν ταξιδέψει από την άλλη άκρη του πλανήτη μέχρι να φθάσουν στο τραπέζι μας, ενώ καθ’ ένα από αυτά είναι δυνατόν να προέρχεται από διαφορετικές περιοχές ανά τον κόσμο, γεωγραφικά απομακρυσμένες μεταξύ τους.

Η παγκοσμιοποίηση στην παραγωγή και διακίνηση των τροφίμων έχει δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για την εμφάνιση νέων και την επανεμφάνιση παλαιότερων και ξεχασμένων λοιμώξεων, καθώς και στην επιδημική διασπορά παθογόνων τροφιμογενούς προέλευσης, αποτελώντας πλέον μια ανοιχτή πρόκληση για περαιτέρω εξέλιξη στην έγκαιρη ανίχνευση και αποτελεσματική αντιμετώπιση των τροφικών απειλών για την υγεία μας. Στις ΗΠΑ καταγράφονται περίπου 48 εκ. τροφιμογενείς λοιμώξεις, 128.000 νοσηλείες και 3.000 θάνατοι κάθε χρόνο (Scallan et Al, 2011b), υποδεικνύοντας έτσι μόνο την κορυφή του παγόβουνου, καθώς δεν συμπεριλαμβάνονται οι ασυμπτωματικές τροφιμογενείς λοιμώξεις ή αυτές που δεν δηλώνονται από τα επιδημιολογικά συστήματα επιτήρησης.

Οι περισσότερες τροφιμογενείς λοιμώξεις είναι δυνατόν να αποφευχθούν. Η αλληλεπίδραση και η αδιαμφισβήτητη συνάφεια μεταξύ της υγείας σε ατομικό, εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο, η υγεία του πλανήτη μας και των δισεκατομμυρίων οικόσιτων και άγριων ζώων υποδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη για μια νέα προσέγγιση στην ασφάλεια τροφίμων - περισσότερο βασισμένη σε στρατηγικές πρόληψης, παρά σε διορθωτικές παρεμβάσεις. Τέτοια είναι και η  προσέγγιση "One Health", που έχει οριστεί ως «η συνεργασία μεταξύ πολλαπλών επιστήμων -σε επίπεδο τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο- με κύριο στόχο να επιτευχθεί το βέλτιστο επίπεδο υγείας, τόσο για την ανθρώπινη παγκόσμια κοινότητα όσο και για το ζωικό και φυτικό βασίλειο και για το ευρύτερο περιβάλλον» (AVMA, 2008).

Αν μια τέτοια προσέγγιση εφαρμοστεί στον τομέα της ασφάλειας τροφίμων, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί όλη η γνώση και η εμπειρία, που έχουν προκύψει κατά τη διάρκεια των προηγούμενων χρόνων από ένα ευρύ φάσμα επιστημών υγείας που αφορούν σε όλα τα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής και κτηνιατρικής, της παθολογίας των φυτών, της οικολογίας της άγριας φύσης και των υδρόβιων κοινοτήτων.

“Knowing is not enough; we must apply. Willing is not enough; we must do.” - Goethe

^{1. Scallan E., Hoekstra RM., Angulo FJ., Tauxe RV., Widdowson MA., Roy SL., Jones JL., Griffin PM.Foodborne illness acquired in the United States—Major pathogens. Emerg Infect Dis 2011b;17:7–15.}

^{2. https://www.avma.org/KB/Resources/Reports/Pages/One-Health.aspx}