Άρθρα Παναγιώτη Ε. Πετράκη - Real

ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ο απόηχος των ευρωπαϊκών εκλογών είναι ότι αυξήθηκε η δύναμη των εκτός Κεντροδεξιάς πολιτικών σχημάτων, αλλά αυτό μόνο ως προς έναν βαθμό είναι γεγονός. Τα δύο ευρωπαϊκά πολιτικά σχήματα που θα μπορούσαν να ενταχθούν σε αυτή την πολιτική κατηγορία είναι το ECR (European Conservatives and Reformists, 73 έδρες) και το ID (Identity and Democracy, 58 έδρες). Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ο ευρωσκεπτικισμός τους σε διάφορες αποχρώσεις – στο πρώτο ασθενέστερος και στο δεύτερο ισχυρότερος.

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΑΜΟΙΒΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ

Βρισκόμαστε στο τέλος του α΄ τετραμήνου του 2024 και ορισμένες διαπιστώσεις για την οικονομία σταθεροποιούνται, ενώ υπάρχουν τρεις διεθνείς γεννήτορες αβεβαιότητας: η (περιορισμένη πάντως) γεωστρατηγική αστάθεια, η πορεία των επιτοκίων και του πληθωρισμού. Για τον τελευταίο γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, τουλάχιστον στην Ευρώπη, κινείται προς τα επίπεδα στόχου (2%), αλλά αυτό δεν φαίνεται (ως μέσος έτους) να συμβεί πριν από το 2025.

ΠΩΣ "ΔΙΑΒΑΖΕΙ" Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ως τίτλος της περίληψης των «Πολιτικών επιπτώσεων από τη μακροπρόθεσμη στρατηγική (Foresight) για την ελληνική οικονομία και κοινωνία έως το 2035», που κοινοποιήθηκε από την ομάδα ερευνητών του ΕΚΠΑ τον Ιανουάριο (!) του 2023, είχε επιλεγεί η διαπίστωση ότι «Οι κοινωνικοπολιτικές τεκτονικές πλάκες βρίσκονται σε κίνηση».

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΥΣΦΟΡΙΑ

Αποτελεί ένα από τα θέματα προς διερεύνηση (και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό) το γεγονός ότι, ενώ σε κοινωνίες αρκετοί οικονομικοί δείκτες πηγαίνουν αρκετά καλά, οι πολίτες δεν φαίνεται να είναι ικανοποιημένοι από την πορεία των πραγμάτων και αυτό το συνδέουν με την οικονομική κατάσταση. Βεβαίως, το θέμα δεν είναι καθόλου καινούργιο. Η περίφημη φράση «ευημερούν οι αριθμοί και δυστυχούν οι άνθρωποι» δεν είναι καινούργια (Γ. Παπανδρέου, δεκαετία του ’60).

Η ΕΡΥΘΡΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η γεωγραφία δημιουργεί τις δικές της εκκρεμότητες, όπως πάντοτε έκανε από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Γνωρίζουμε, λοιπόν, όλοι ότι εάν για οποιονδήποτε λόγο η ένταση της Μέσης Ανατολής μεταφερθεί στα στενά του Ορμούζ, τότε θα αρχίσουν τα πραγματικά προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας, αφού αυτό προϋποθέτει ότι θα εμπλακούν στη διένεξη η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ κ.λπ. και βεβαίως το Ιράν.

ΤΟ 2023 ΚΑΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ 2024

Συνήθως τα σημειώματά μας αυτά αναφέρονται στην οικονομία, αλλά σήμερα θα αρχίσουμε λίγο αντίστροφα, ανιχνεύοντας το ευρύτερο περιβάλλον της.

Από το 2008 ο κόσμος βιώνει συνεχώς σημαντικές αναταραχές. Η κρίση του 2008-2012 δημιούργησε την αίσθηση του μέγιστου οικονομικού κινδύνου και μόνο η βαριά παρέμβαση του κράτους αποσόβησε τα χειρότερα.

Η COVID-19 ήρθε να καταφέρει βαρύ πλήγμα στην παγκοσμιοποίηση και στη διεθνή συνεργασία, αλλά και να αιφνιδιάσει τις οικονομικές Αρχές που είχαν να αντιμετωπίσουν έναν πρωτοφανή εξωγενή κίνδυνο ανατροπής της οικονομικής πραγματικότητας.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Το σχέδιο του κρατικού Προϋπολογισμού του 2024 περιέχει μία θετική εικόνα της ελληνικής οικονομίας, η οποία, λίγο ή πολύ, επιβεβαιώνεται και από εκτιμήσεις ανεξάρτητων ερευνητών: Προβλέπει μια μεγέθυνση 2,9% για το 2024, από 2,4% το 2023, και ένα ονομαστικό ΑΕΠ της τάξεως των 234 δισ. ευρώ, από 222,8 δισ. ευρώ το 2023.

ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ

Το μέλλον δημιουργείται σε συγκεκριμένους χώρους και τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και επενεργούν συγκεκριμένες δυνάμεις που το διαμορφώνουν. Μεταξύ αυτών των δυνάμεων είναι τρεις που έχουν την ιδιότητα να επενεργούν κατά τρόπο που η ανθρώπινη διανόηση δεν έχει ακόμα κατανοήσει όσον αφορά τον αιφνιδιασμό της εμφάνισής τους και την έκταση της επιρροής τους: η τυχαιότητα, η κλιματική αλλαγή και η γεωστρατηγική αστάθεια.

ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2024

Εκτιμούμε ότι γενικά υπάρχει μια σταθερή προοπτική μείωσης των αυξήσεων στις τιμές, ωστόσο δεν διαβλέπουμε πτώση των τιμών σε επίπεδα πριν ξεσπάσει η πληθωριστική κρίση. Εκτιμούμε, επίσης, ότι υπάρχουν ορισμένες πιθανότητες μετά το 2024 να εμφανιστούν ακόμη και μειώσεις στις τιμές κάποιων αγαθών, ιδίως στην Ελλάδα που εμφανίζει υψηλότερο παραγωγικό κενό σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές χώρες. Γενικά, πάντως, σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένουμε μείωση του ρυθμού αύξησης των τιμών και όχι μειώσεις. Επίσης, οι τιμές των τροφίμων δέχονται δύο σημαντικές πιέσεις που οδηγούν σε αυξήσεις.

ΑΣΥΜΜΕΤΡΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΠΤΙΚΟΤΗΤΑ

Έχουμε υποστηρίξει ξανά ότι ζούμε μια περίοδο με υψηλή αβεβαιότητα και χαμηλό κίνδυνο (αν και ακούγεται κάπως παράδοξο) στο πλαίσιο μιας ανοδικής φάσης της οικονομικής δραστηριότητας με μακροπρόθεσμο (δεκαετή) ορίζοντα. Παραμένει βέβαια ο πληθωρισμός των τροφίμων και πρόσφατα οι ανοδικές τιμές στα καύσιμα, κυρίως λόγω ποσοτικών περιορισμών από τους μεγάλους πετρελαιοπαραγωγούς (Ρωσία κ.ά.), ενώ ο πληθωρισμός εξαντλεί τις καταθέσεις της COVID και περιορίζει την καταναλωτική διάθεση.