ΛΙΓΗ ΩΡΑ ΥΠΝΟ ΑΚΟΜΑ;

Ανεξάρτητα από το πού πηγαίνει κανείς για την περίοδο των διακοπών, το χρονικό αυτό διάστημα αποτελεί ένα ξεχωριστό τμήμα της καθημερινότητάς μας. Ο λόγος είναι απλός και αυταπόδεικτος: την περίοδο αυτή ζούμε μια αρκετά (έως εντελώς) διαφορετική καθημερινότητα σε σχέση με αυτήν που βιώνουμε τον υπόλοιπο χρόνο.

Είναι, επίσης, γνωστό ότι οι πρώτες ημέρες της επιστροφής στην καθημερινότητα αποτελούν για πολλούς πηγή αρνητικών συναισθημάτων (θλίψη, άγχος κτλ.). Ο λόγος είναι προφανής (οι ανέμελες ημέρες, χωρίς πολλές από τις σκοτούρες της καθημερινότητας), αλλά ελλιπής. Διότι το πρόβλημα δεν είναι ότι περάσαμε ωραία στις διακοπές, ούτε ότι οι όμορφες αυτές αναμνήσεις διατηρούνται, ενώ έχουμε επιστρέψει στη ρουτίνα μας. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε έναν τρόπο να «μεταβαίνουμε» από τη μια κατάσταση (διακοπές) στην άλλη (καθημερινότητα) ομαλά. Με άλλα λόγια, μας λείπει μια τελετουργία.

Ανεξάρτητα από το πόσο προηγμένη είναι η κοινωνία μας, έχει διατηρήσει ορισμένα χαρακτηριστικά στο πέρασμα των αιώνων. Ένα από αυτά είναι η τελετουργία. Μεταξύ των διαφόρων μορφών τελετουργίας, υπάρχει αυτή του περάσματος από τη μια κατάσταση στην άλλη, όπως η γαμήλια τελετή, η εγκυμοσύνη και η γέννα (προφανώς αναφέρομαι στο πλαίσιο των σχετικών συμπεριφορών και όχι στις ιατρικές πράξεις) κ.ο.κ. (βλ. το κλασικό βιβλίο του Arnold van Gennep, Τελετουργίες διάβασης, εκδ. Ηριδανός).

Γιατί, όμως, ως δυτική κοινωνία δεν έχουμε διαμορφώσει μια τελετουργία σχετική με την προσαρμογή μας στην καθημερινότητα από την επιστροφή στις διακοπές; Πολύ συνοπτικά, θα έλεγα πως οι παράγοντες είναι δύο. Ο πρώτος είναι ότι μια τελετουργία δεν προκύπτει σε μια κοινωνία κατά τρόπο αναπόδραστο, δηλαδή αναγκαίο (βλ. Catherine Bell, Τελετουργία, προοπτικές και διαστάσεις, εκδ. Ηριδανός). Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η έννοια των διακοπών, τουλάχιστον όπως τις εννοούμε σήμερα, εμφανίστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και θεμελιώθηκε ως δικαίωμα κατά τον 20ό και για ορισμένους λόγους δεν απασχόλησε την κοινωνία σε αυτό το επίπεδο, ώστε να διαμορφωθεί μια κοινωνική τελετουργία.

Η απουσία σε κοινωνικό επίπεδο μιας τελετουργίας της επιστροφής από τις διακοπές, καθόλου δεν σημαίνει ότι δεν αναπτύσσεται σε προσωπικό επίπεδο. Ότι κάτι τέτοιο μπορεί και συμβαίνει το διαπιστώνουμε κυρίως την περίοδο πριν τις διακοπές. Η όλη προετοιμασία δεν συνιστά απλώς μια πρακτική αντιμετώπιση των διακοπών, διότι συνοδεύεται από όλη τη σχετική συζήτηση, την αναζήτηση τόπου, συγκεκριμένων ρούχων, αντικειμένων κτλ., το οποίο λειτουργεί ως διαδικασία με μορφή προσωπικής τελετουργίας.

Αντίστοιχα, σε προσωπικό επίπεδο, πολλοί έχουν διαμορφώσει τη δική τους τελετουργία της επιστροφής. Για παράδειγμα: το να επιστρέψει κανείς νωρίτερα, για να «τακτοποιηθεί», δηλαδή να βάλει στη θέση τους τα πράγματα των διακοπών και να περιβάλλεται από τα αντικείμενα της καθημερινότητας, πριν ολοκληρωθούν ημερολογιακά οι διακοπές, η συζήτηση με οικείους για το πώς πέρασε, ακόμα και το να κοιμηθεί μια ώρα παραπάνω στο κρεβάτι, από όπου όλο τον υπόλοιπο χρόνο θα σηκώνεται για να πάει στη δουλειά του.

Μια ελλιπής τελετουργία επιστροφής στην καθημερινότητα είναι μια ελλιπής διαδικασία προσαρμογής σε αυτήν. Και για να παραφράσω τον Δαρβίνο, «είτε προσαρμόζεσαι είτε θλίβεσαι».

Διάλεξε από τα προγράμματά μας αυτό που ταιριάζει περισσότερο στα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες σου:

Αυτοβελτίωση και Διεκδικητική Συμπεριφορά

Αυτοπαρακίνηση και Αυτογνωσία

Δεξιότητες Αυτοηγεσίας

Διαχείριση του Στρες και Υγεία