ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;

            Η λογική εξέλιξη της οικονομικής πολιτικής την περίοδο μετά το Γ΄ Μνημόνιο θα έπρεπε να οδηγήσει στην διαμόρφωση ενός αναπτυξιακού μακροοικονομικού πλαισίου για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια.

            Στόχος του συγκροτημένου αυτού πλαισίου μακροοικονομικής και αναπτυξιακής πολιτικής θα έπρεπε να είναι α) η επιτάχυνση του κλεισίματος των ατομικών και συλλογικών πληγών που άφησε η μεγάλη κρίση του 2010 και που κρατάει σχεδόν μέχρι σήμερα και β) την διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την βελτίωση της σχετικής θέσης της Ελλάδας στο διεθνές οικονομικό στερέωμα την επόμενη δεκαετία ενώ παράλληλα θα βελτιώνεται η εσωτερική συνοχή με την πρόοδο στην εσωτερική κατανομή του εισοδήματος, την εσωτερική κινητικότητα και την διαγενεακή δικαιοσύνη.

            Μάλιστα οι προσδοκίες αυτές θα έπρεπε να είναι ιδιαίτερα ενισχυμένες με το αριστερό πολιτικό πρόσημο που έχει η παρούσα διακυβέρνηση.

            Συμβαίνει όμως αυτό; Δεν αναφέρομαι βεβαίως στις κατά καιρούς επικοινωνιακές πολιτικές πλατφόρμες (π.χ. «έξοδος») που χρησιμοποιούνται ως στόχος της οικονομικής πολιτικής.

            Το ερώτημά μου αναφέρεται στο πραγματικό πλαίσιο οικονομικής πολιτικής που ασκείται. Όσον αφορά την μακροοικονομική πολιτική υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες αφού και το ελληνικό μεσοπρόθεσμο πενταετές είναι διαθέσιμο και η απόφαση – επίβλεψης του Eurogroup της 22/6/2018 είναι διαθέσιμη.

            Εξάλλου η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα πρέπει να στηριχτεί στις πραγματικές προβλέψεις που διαμορφώνουμε για τα αμέσως επόμενα χρόνια. Εάν μάλιστα όπως ελπίζουμε έχουμε περάσει σε εποχές μεγαλύτερης οικονομικής προβλεψιμότητας τότε αισιοδοξούμε ότι η εικόνα που διαμορφώνουμε είναι περίπου ακριβής. Σημειωτέον ότι αυτή η εικόνα είναι το αποτέλεσμα της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής και το αποτέλεσμα των επιδράσεων της ευρύτερης οικονομικής συγκυρίας.

            Ας δούμε λοιπόν την συνολική εικόνα που βλέπουμε. Για το 2018 ένας ρυθμός ανάπτυξης θα βρεθεί μεταξύ 1,7% και 1,9%. Δυστυχώς υπάρχουν ενδείξεις ότι ο τουρισμός εμφανίζει ορισμένα στοιχεία κόπωσης λόγω τιμών (συναλλαγματικών ισοτιμιών) και ανταγωνισμού. Ο επόμενος χρόνος μάλλον θα είναι καλύτερος κυρίως λόγω της οικονομικής πολιτικής και βελτίωσης του ευρύτερου κλίματος αλλά στη συνέχεια έρχεται επιβράδυνση. Θετικοί μεν ρυθμοί αλλά θα συμπεριλάβει όλους τους νέους δημοσιονομικούς περιορισμούς (συντάξεις, αφορολόγητο) που θα εκδηλωθούν τα επόμενα δύο χρόνια. Όλα αυτά ισχύουν με σταθερές τις σημερινές ευνοϊκές συνθήκες.

            Συγχρόνως όμως και τα τρία τελευταία χρόνια (2016-2017-2018) που έχουν αποκατασταθεί οι μακροοικονομικές ισορροπίες είναι αισθητή η άσκηση περιοριστικών πιέσεων στην αποκατάσταση της αναπτυξιακής πολιτικής κυρίως λόγω της υπερπλεονασματικής φορολογίας! Γι’ αυτό εξάλλου και όλη η αναπτυξιακή διαδικασία φέρει τα σημάδια της ασθενικής ανάκαμψης.

            Η δικαιολογία που προβάλλεται είναι ότι έχει επιβληθεί από έξω ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο και το καλύτερο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν η οικονομική πολιτική να συμμορφωθεί με τον πλέον πειθαρχημένο τρόπο στις εντολές!

            Είναι όμως ακριβώς έτσι; Την τριετία 2016-2017-2018 μαζέψαμε 11 δισ. ευρώ περισσότερους φόρους από όσους έλεγε το αυστηρό αυτό πλαίσιο επίβλεψης!

            Ένα πολύ μικρό μέρος από αυτό επεστράφη στους πολίτες. Εκτός του ότι αυτή η αναδιανομή έχει κόστος αποτελεσματικότητας για το σύνολο της οικονομίας (με άλλα λόγια να μαζεύεις χρήματα και να τα ξαναδίνεις έχει κοινωνικό κόστος – taxing cost –) μήπως απλώς έχουμε μια Ελληνική πλευρά που επειδή δεν είχε (και ίσως δεν έχει ακόμα) επαρκή αξιοπιστία αναγκάζεται σε υπερακοντισμό των δημοσιονομικών στόχων;

            Μήπως έχουμε μια οικονομική πολιτική που «ξεχνώντας» τις ίδιες τις θεωρητικές και ιδεολογικές της αφετηρίες (δηλαδή την νεοκενσιανή ανάλυση) δεν σκέφθηκε να οργανώσει ένα συγκροτημένο λόγο που θα ακουμπούσε το πραγματικό διαρθρωτικό αναπτυξιακό πρόβλημα και έτσι δεν μπόρεσε να ζητήσει (ούτε μέχρι τώρα ούτε για το μέλλον) ένα ηπιότερο ρυθμό προσαρμογής ως αντάλλαγμα; Ή μήπως απλά έχει αποδεχθεί, αλλά ουδέποτε ομολογήσει, μια βολική, εύκολη αλλά παλαιωμένη (ευδοκίμησε δέκα χρόνια πριν στις κέντρο ευρωπαϊκές χώρες) αντίληψη δημοσιονομικής προσαρμογής ως λύση οποιουδήποτε αναπτυξιακού προβλήματος;

Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα Πρώτο Θέμα, 22/07/2018